Autor: Gabriela Iwińska

Temat: Jak tworzy się wzory i nazwy amin?

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

XVIII. Związki organiczne zawierające azot. Uczeń:

1) opisuje budowę amin; wskazuje wzory amin pierwszo-, drugo- i trzeciorzędowych.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

Uczeń:

• na podstawie nazwy aminy rysuje jej wzór grupowy;

• na podstawie wzoru grupowego aminy podaje jej nazwę;

• określa rzędowość aminy.

Strategie nauczania:

• strategia asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

• analiza materiału źródłowego oraz ćwiczenia uczniowskie;

• dyskusja;

• technika zdań podsumowujących;

• z użyciem e‑podręcznika.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• tablica interaktywna lub rzutnik;

• e‑podręcznik.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja: nauczyciel wykorzystuje informacje zawarte we wprowadzeniu i e‑materiale.

2. Nauczyciel przedstawia uczniom cel zajęć oraz wspólnie ustala z nimi kryteria sukcesu do tematu: „Jak tworzy się wzory i nazwy amin?”.

3. Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Uczniowie na forum klasy wymieniają się posiadanymi informacjami na temat amin.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel dzieli losowo uczniów na dwie grupy zadaniowe. Każdej grupie rozdaje arkusz papieru i mazaki oraz modele kulkowo‑pręcikowe, przydziela inne zagadnienie do opracowania:

• grupa I: aminy I‑rzędowe;

• grupa II: aminy II- i III‑rzędowe.

2. Korzystając z informacji zawartych w e‑podręczniku i podręczniku książkowym, każda grupa zapoznaje się z materiałem w ramach swojego tematu. Opracowuje go, wszyscy uczniowie w grupie dyskutują, tłumaczą sobie nawzajem niezrozumiałe kwestie oraz się wspólnie uczą. Na modelach kulkowo‑pręcikowych konstruują wzory przykładowych amin. Po zakończeniu pracy, przedstawiciele grup prezentują efekty na forum klasy. Nauczyciel sprawdza, uzupełnia, ewentualnie wyjaśnia niezrozumiałe kwestie.

3. Nauczyciel na podsumowanie wyświetla na tablicy multimedialnej Grafikę interaktywną, po czym uczniowie samodzielnie sprawdzają zdobytą wiedzę, wykonując ćwiczenia załączone do medium.

4. Uczniowie samodzielnie wykonują ćwiczenia nr 6, 7 i 8. Wskazane osoby przedstawiają swoje odpowiedzi na forum klasy. Nauczyciel uzupełnia wypowiedzi podopiecznych, koryguje ewentualne błędy.

Faza podsumowująca:

1. Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie również zamieszczają w swoim portfolio:

   • Przypomniałem/łam sobie, że...

   • Co było dla mnie łatwe...

   • Czego się nauczyłem/łam...

   • Co sprawiało mi trudność...

Praca domowa:

1. Nauczyciel prosi uczniów o wykonanie ćwiczeń zawartych w e‑materiale – zestaw ćwiczeń, które nie zostały rozwiązane podczas zajęć.

Materiały pomocnicze:

• K. Dudek‑Różycki, M. Płotek, T. Wichur, Węglowodory. Repetytorium i zadania, Kraków 2020.

• K. Dudek‑Różycki, M. Płotek, T. Wichur, Kompendium terminologii oraz nazewnictwa związków organicznych. Poradnik dla nauczycieli i uczniów, Kraków 2020.

• K. Dudek‑Różycki, M. Płotek, T. Wichur, Związki organiczne zawierające azot oraz wielofunkcyjne pochodne węglowodorów. Repetytorium i zadania, Kraków 2021.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Uczniowie mogą wykorzystać medium z sekcji „Grafika interaktywna” jako inspirację do przygotowania własnej prezentacji multimedialnej w temacie „Jak tworzy się wzory i nazwy amin?”.