Scenariusz zajęć

Autor: Marcin Sz. Małecki, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Co to jest elektroforeza?

Grupa odbiorcza: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

V. Roztwory. Uczeń:

4) opisuje sposoby rozdzielenia roztworów właściwych (ciał stałych w cieczach, cieczy w cieczach) na składniki (m.in. ekstrakcja, chromatografia, elektroforeza).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wyjaśnia pojęcie elektroforezy:

• wymienia zastosowanie elektroforezy:

• wyjaśnia poruszanie się cząsteczek posiadających ładunek w polu elektrycznym;

• określa wpływ wielkości cząsteczki na szybkość poruszania się w polu elektrycznym.

• porównuje jak przebiega elektroforeza cząsteczek naładowanych dodatnio i ujemnie.

Strategie nauczania:

• asocjacyjna;

• problemowa.

Metody i techniki nauczania:

• dyskusja dydaktyczna;

• burza mózgów;

• ćwiczenia uczniowskie;

• analiza materiału źródłowego;

• film edukacyjny;

• eksperyment chemiczny;

• technika zdań podsumowujących.

Formy pracy:

• praca zbiorowa;

• praca indywidualna.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami z dostępem do internetu;

• słuchawki;

• rzutnik multimedialny;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica biała, mazak, kreda.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel wyświetla okładkę e‑materiału, która przedstawia kadr z wyścigu lekkoatletycznego. Kiedy zawodniczki stoją na starcie, nagle jedna z nich zaczyna swój bieg. Zadaje uczniom pytanie: czy może zdarzyć się sytuacja, w której jeden z zawodników wybiega pierwszy, a reszta nadal jest na starcie? Czy podczas rozdzielania mieszanin obserwujemy różnice w przemieszczaniu się cząsteczek w otaczającym je indywiduum?

2. Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Burza mózgów wokół terminu „elektroforeza”.

3. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które uczniowie zapisują w portfolio.

4. Zasady BHP. Nauczyciel zapoznaje uczniów z kartami charakterystyk substancji, jakie zostaną użyte w czasie lekcji.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy multimedialnej film edukacyjny, przedstawiający szczegółowe omówienie procesu elektroforezy. Po filmie uczniowie samodzielnie sprawdzają swoją wiedzę wykonując polecenia załączone do medium. Nauczyciel wspiera uczniów i wyjaśnia ewentualnie niezrozumiałe kwestie.

2. Eksperyment chemiczny. Nauczyciel wyznacza uczniów do roli asystentów,  wskazuje sprzęt, szkło laboratoryjne, odczynniki.  Uczniowie przeprowadzają eksperyment wg instrukcji (patrz materiały pomocnicze), pozostali uczniowie obserwują zmiany, wyciągają wnioski, zapisują wszystko w w zeszytach. Nauczyciel monitoruje przebieg pracy uczniów, wspiera uczniów. Po minionym czasie chętni uczniowie prezentują efekty pracy na forum klasy. Nauczyciel weryfikuje poprawność merytoryczną wypowiedzi uczniów.

3. Uczniowie samodzielnie sprawdzają swoją wiedzę wykonując ćwiczenia zawarte w e‑materiale – sprawdź się. W razie wątpliwości nauczyciel wyjaśnia niezrozumiałe kwestie.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów. Przykładowe pytanie skierowane do uczniów: Co to jest elektroforeza? Jakie zastosowanie ma elektroforeza? Co to jest anaforeza? Co to jest kataforeza?

2. Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie gromadzą w swoim portfolio:

• Przypomniałem/łam sobie, że...

• Co było dla mnie łatwe...

• Czego się nauczyłam/łem...

• Co sprawiało mi trudność...

Praca domowa:

Uczniowie sprawdzają swoją wiedzę wykonując pozostałe ćwiczenia zawarte w e‑materiale – sprawdź się.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Film może być wykorzystany przez uczniów podczas wykonywania ćwiczeń w zakładce sprawdź się oraz podczas przygotowywania się do lekcji. Uczniowie nieobecni na lekcji mogą wykorzystać film jako uzupełnienie braków.

Materiały pomocnicze:

1. Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):

• Co to jest elektroforeza?

• Jakie zastosowanie ma elektroforeza?

• Co to jest anaforeza?

• Co to jest kataforeza?

2. Karty charakterystyk substancji.

3. Instrukcja wykonania doświadczenia: