Dla nauczyciela
Autor: Dorota Czarny
Przedmiot: Historia
Temat: Eureka. Kultura i nauka epoki hellenistycznej
Grupa docelowa:
III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony
Podstawa programowa:
Zakres rozszerzony
III. Świat starożytnych Greków.
Uczeń:
wyjaśnia specyfikę kultury hellenistycznej.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje cyfrowe,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,
kompetencje obywatelskie,
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele operacyjne:
Uczeń:
wyjaśnia, dlaczego Grecy nazywali pewnego filozofa psem;
identyfikuje rzeźby z epoki hellenistycznej po ich charakterystycznych cechach;
porównuje muzea greckie i współczesne;
wykorzystując wiedzę z innych przedmiotów, wyjaśnia, na czym polegał geniusz starożytnych uczonych, m.in. Archimedesa.
Strategie nauczania:
konstruktywizm.
Metody i techniki nauczania:
burza mózgów,
poprawiamy swoje prace,
rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych,
dyskusja.
Formy zajęć:
praca indywidualna,
praca w grupach,
praca w parach,
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki,
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale,
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda,
flipcharty, markery.
Przebieg zajęć:
Przed lekcją
Nauczyciel prosi uczniów, aby zapoznali się z tekstem e‑podręcznika w taki sposób, by móc aktywnie uczestniczyć w lekcji.
Faza wstępna
1. Nauczyciel podaje temat i cele lekcji.
2. Prowadzący nawiązuje do tego, co uczniowie już wiedzą na temat epoki hellenistycznej.
3. Uczniowie metodą burzy mózgów starają się przedstawiać wszystkie poprawne stwierdzenia, określenia, daty, osoby, pojęcia dotyczące epoki hellenistycznej.
Faza realizacyjna
1. Nauczyciel dzieli klasę na trzy grupy, rozdaje im arkusze i markery. Grupy wybierają swojego przedstawiciela – lidera. Zadaniem grupy jest ułożenie na podstawie wskazanego pojęcia pięciu pytań, a następnie, po wyznaczonym czasie, przekazanie ich grupie obok (zgodnie ze wskazówkami zegara). Zespół powinien odpowiedzieć na postawione pytania. Następnie arkusz przekazywany jest grupie kolejnej – jako ekspertom, których zadaniem jest sprawdzenie pracy wcześniejszych zespołów.
Grupa 1 – literatura
Grupa 2 – filozofia
Grupa 3 – nauka
Nauczyciel wyznacza czas pracy na poszczególnych etapach oraz informuje o przekazaniu plakatów kolejnej grupie.
2. Po wykonaniu zadania przez wszystkie grupy nauczyciel zawiesza plakaty w widocznym miejscu, a wyznaczone osoby odczytują pytania i odpowiedzi. W razie potrzeby nauczyciel koryguje treści zapisane na plakatach.
3. Prowadzący poleca uczniom, aby w parach lub indywidualnie wykonali ćwiczenia 1, 2 i 3. Następnie uczniowie wspólnie z nauczycielem omawiają odpowiedzi.
4. Nauczyciel poleca uczniom, aby zapoznali się z prezentacją multimedialną znajdującą się w medium bazowym i w parach wykonali polecenie 2.
5. Poszczególne pary, na podstawie poznanych wiadomości, udzielają odpowiedzi. Następnie dyskutują, która koncepcja bardziej im się podoba.
Faza podsumowująca
1. Nauczyciel prosi uczniów o wnioski, jakie im się nasuwają odnośnie do tematu lekcji, wybrana osoba zapisuje je na tablicy.
2. Na zakończenie nauczyciel prosi uczniów o samoocenę i ocenę pracy grup na zajęciach – najaktywniejsze osoby lub grupy otrzymują oceny.
Praca domowa:
1. Wykonanie pozostałych ćwiczeń.
2. Spośród poznanych na lekcji myślicieli epoki hellenistycznej wybierz jednego i uzasadnij, dlaczego twoim zdaniem zasługuje on na wyróżnienie i uwagę.
Materiały pomocnicze:
A. Świderkówna, Bogowie zeszli z Olimpu: bóstwo i mit w greckiej literaturze świata hellenistycznego, Warszawa 1999.
A. Świderkówna, Hellenika: wizerunek epoki od Aleksandra do Augusta, Warszawa 1995.
D. Musiał, Świat grecki. Od Homera do Kleopatry, Warszawa 2008.
Słownik kultury antycznej, red. R. Kulesza, Warszawa 2012.
E. Wipszycka, B. Bravo, Historia starożytnych Greków. Okres hellenistyczny, Warszawa 2010, s. 654, 670.
F.W. Walbank, Świat hellenistyczny, tłum. G. Muszyński, Warszawa 2003, s. 213.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Na podstawie medium bazowego uczniowie mogą przygotować projekt dotyczący epoki hellenistycznej pt. „Osiągnięcia kultury hellenistycznej”.
Spis nieopisanych ilustracji:
Ćwiczenie 3 - ilustracja A: schemat Aleksandrii z III‑II wieku p.n.e., Contentplus.sp. z o.o. na podstawie Kaidor, Wikimedia Commons, licencja: CC BY‑SA 3.0;
Ćwiczenie 3 - ilustracja B: makieta Akropolu w mieście Pergamon, Muzeum Pergamońskie, fot. Wladyslaw Sojka, Wikimedia Commons, licencja: CC BY‑SA 3.0;
Ćwiczenie 4 - ilustracja A: Kuros, Muzeum w Luwrze, fot. Jastrow, Wikimedia Commons, domena publiczna;
Ćwiczenie 4 - ilustracja B: Stara kobieta na targu; hellenistyczna, kamienna rzeźba, Muzeum w Nowym Jorku MET, Wikimedia Commons, licencja: CC 0.
Ćwiczenie 4 - ilustracja C: Apollo, Muzeum w Monachium, Wikimedia Commons, domena publiczna.
Ćwiczenie 4 - ilustracja D: Bogini Taranto, Muzeum Pergamońskie, fot. Ealdgyth, Wikimedia Commons, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 4 - ilustracja E: Kucająca Afrodyta, kopia rzeźby z I w. p.n.e., hellenistyczny oryginał pochodził z III w. p.n.e., Muzeum w Luwrze, fot. Marie‑Lan Nguyen, Wikimedia Commons, licencja: CC BY 2.5.
Ćwiczenie 6 - ilustracja: Antioch I z Kommageny i Herakles, płaskorzeźba z sanktuarium na szczycie Nemrut Dağı, Wikimedia Commons, licencja: CC BY 2.0.