Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Oceń projekt

Sprawdź się

11
Pokaż ćwiczenia:
11
Ćwiczenie 1
RzNLbg9yWNpCP
Zaznacz, które z poniższych stwierdzeń są prawdziwe, a które fałszywe. Władcy z dynastii Ptolemeuszów słynęli z mecenatu nad sztuką i nauką.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. W epoce hellenistycznej podjęto próby zmierzenia obwodu Ziemi. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. W bibliotece w Pergamonie zgromadzono najliczniejsze zbiory. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. W aleksandryjskim Musejonie udostępniano publiczności słynne dzieła sztuki. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Kallimach z Cyreny opracował katalog Biblioteki Aleksandryjskiej. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
11
Ćwiczenie 2
R1YDkPu5CC8L6
Obok fragmentów z biografii lub z pism znanych filozofów greckich dopisz odpowiednio: epikureizm, stoicyzm, cynizm, cyrenaizm lub sceptycyzm. Jedna odpowiedź pozostanie bez przydziału. Fragment 1: Jak powiada Teofrast w Mowie megaryjskiej, [tu pada imię filozofa] na widok przebiegającej myszy, która ani kryjówki nie szukała, ani nie lękała się ciemności, ani nie pragnęła niczego z tego, co powszechnie uchodzi za łakocie, znalazł odpowiedni do okoliczności sposób życia”. [Diogenes Laertios, żywoty i poglądy słynnych filozofów, księga VI, rozdział 64]. Odpowiedź (Uzupełnij). Fragment 2: „Twierdzimy, że przyjemność jest początkiem i celem życia szczęśliwego. Ona bowiem, według nas, stanowi pierwsze i przyrodzone dobro oraz punkt wyjścia wszelkiego wyboru i unikania; do niej w końcu powracamy, gdy odwołujemy się do czucia jako kryterium wszelkiego dobra”. [Diogenes Laertios, Żywoty i poglądy słynnych filozofów, księga X, rozdział 128]. Odpowiedź (Uzupełnij). Fragment 3: „Powinniśmy nie mniemać […] i mówić o każdej rzeczy poszczególnej, że nie więcej jest, niż nie jest albo że i jest, i nie jest, albo że ani jest, ani nie jest […]. Ludzie tak nastawieni zyskają najpierw hart niewyrokowania”. [Arystokles cytowany przez Euzebiusza w Praeparatio evangelica, księga XIV, rozdział 18]. Odpowiedź (Uzupełnij). Fragment 4: „Byty dzielą się na dobre, złe i obojętne. Dobre są takie: rozumność, umiarkowanie, sprawiedliwość, męstwo i to wszystko, co jest cnotą lub uczestniczy w cnocie. Złe są takie: głupota, rozwiązłość, niesprawiedliwość, tchórzostwo oraz to wszystko, co jest wadą lub uczestniczy w wadzie. Obojętne są takie: życie i śmierć, sława i zapomnienie, ból i przyjemność, bogactwo i ubóstwo, choroba i dobre zdrowie oraz rzeczy im podobne”. [Stobajos, Antologia, księga II, rozdział 57, ustęp 19]. Odpowiedź (Uzupełnij).
211
Ćwiczenie 3
Zapoznaj się z opisami ilustracji i wykonaj polecenie.
Zapoznaj się z opisami ilustracji i wykonaj polecenie.

Ilustracja A

R3F8Y0PGbdDlQ
Ilustracja przedstawia schemat budowy leżącego nad Morzem Śródziemnym miasta i usytuowanie portów: Małego i Wielkiego. Wskazane są największe budowle tego miasta: Pałace królewskie, królewska przystań, Timoneum, Świątynia Posejdona, teatr, emporion ze składami towarów, Mauzoleum Aleksandra, stocznia, museion i Biblioteka Aleksandryjska. W mieście były dwie bramy: Na zachodnim krańcu Brama Słońca i na wschodzie – Brama Księżyca. Drogę do portów wskazywała ogromna latarnia morska, stojąca na wprost Małego Portu, w pobliżu wyspy Faros. Za wyspą Faros znajdował się jeszcze kolejny port Eunostos z przystanią Kibotos, w pobliży Bramy Księżyca.
Źródło: Contentplus.sp. z o.o. na podstawie Kaidor, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.

Ilustracja B

R8eLCThd1JiPW
Zdjęcie przedstawia makietę, prezentująca wygląd starożytnego miasta i tamtejszego akropolu położonego na wzgórzu. Widoczne jest staranne rozplanowanie licznych budowli i ulic, które nawiązywały do ukształtowania terenu. W skład kompleksu wchodziły m.in.: wielka Biblioteka Pergamońska; teatr; świątynia Dionizosa; świątynia Ateny Polias zbudowana na tarasie w sąsiedztwie biblioteki; pałac królewski i arsenał; słynny Wielki Ołtarz Zeusa (Ołtarz pergamoński) poświęcony Zeusowi i Atenie; gimnazjon.
Źródło: Wladyslaw Sojka, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.
Rs124nBAKokBp
Powyższe plan i makieta przedstawiają dwie wielkie kulturalne stolice świata hellenistycznego. Rozstrzygnij, co to za stolice. Uzasadnij odpowiedź. (Uzupełnij).
211
Ćwiczenie 4

Zapoznaj się z ilustracjami i wykonaj polecenie.

Ilustracja A

R1DHp7JZ2d1RE
Zdjęcie przedstawia młodego, nagiego mężczyznę z ukruszoną prawą ręką. Ciało mężczyzny przedstawia idealne proporcje.
Źródło: Jastrow, Wikimedia Commons, domena publiczna.

Ilustracja B

RhXKCrfuyY5DB
Zdjęcie przedstawia rzeźbę antyczną z licznymi uszkodzeniami (brak rąk, ukruszone elementy twarzy). To stara kobieta w niedbałym stroju z koszykiem.
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.

Ilustracja C

R1A6mW6uMs63L
Zdjęcie przedstawia rzeźbę antyczną z licznymi uszkodzeniami (brak prawej dłoni, ukruszone elementy nóg, brak prawego podudzia). Rzeźba przedstawia młodego, nagiego mężczyznę o atletycznej budowie. Ciało mężczyzny przedstawia idealne proporcje.
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.

Ilustracja D

RBxu61Nj9cMFZ
Zdjęcie przedstawia rzeźbę antyczną z uszkodzonymi rękami (brak przedramion). Kobieta siedzi w fotelu. Jest starannie uczesana i ubrana. Ciało kobiety przedstawia idealne proporcje.
Źródło: Ealdgyth, Wikimedia Commons, licencja: CC BY 3.0.

Ilustracja E

R1efzhvcDINfo
Zdjęcie prezentuje marmurową rzeźbę młodej, nagiej kobiety. Kobieta klęczy na prawym kolanie. Prawą rękę ma uniesioną, dotyka dłonią głowy. W lewej ręce, opartej na lewej nodze trzyma kawałek materiału. Ciało kobiety przedstawia idealne proporcje, a fryzura jest nienaganna.
Źródło: Marie-Lan Nguyen, Wikimedia Commons, licencja: CC BY 2.5.
R18zAvgR4mjiX
W muzeum natrafiasz na powyższe rzeźby. Zdecyduj, które pochodzą z epoki hellenistycznej. Za każdym razem uzasadnij swój wybór. (Uzupełnij).
311
Ćwiczenie 5

Zapoznaj się z fragmentami i wykonaj polecenie.

Fragment A

1
Frank William Walbank Świat hellenistyczny

Według Durisa z Samos w 290 r. [p.n.e.] śpiewano mu [Demetriosowi] hymn zawierający m.in. następujące strofy:

Inni bogowie są bardzo daleko,
Albo uszu nie mają,
Albo ich nie ma, lub nie dbają o nas,
Ale ciebie widzimy!
Nie z drzewa albo z kamienia [chodzi o pomniki bogów] – tyś żywy!
Do ciebie się modlimy!
Prosimy cię o pokój, o boże najmilszy!
Ty możesz to uczynić…

(Atenajos, Sofisci przy uczcie, księga VI, 253E, przekład A. Świderkówny)

Hymn ten – jak mówi dalej Atenajos – śpiewali potomkowie zwycięzców spod Maratonu nie tylko publicznie, ale także w swoich domach.

A Źródło: Frank William Walbank, Świat hellenistyczny, tłum. G. Muszyński, Warszawa 2003, s. 213.

Fragment B

1
Ewa Wipszycka, Benedetto Bravo Historia starożytnych Greków. Okres hellenistyczny

Wątpić jednak można, czy ów hymn należy uznać za świadectwo uczuć i poglądów przeciętnego Ateńczyka doby hellenizmu.

B Źródło: Benedetto Bravo, Ewa Wipszycka, Historia starożytnych Greków. Okres hellenistyczny, Warszawa 2010, s. 670.
RU5dtyNf2FYTC
Powyżej treść hymnu na cześć Demetriosa, syna Antygona, jednego z następców Aleksandra Wielkiego, który śpiewano podczas jego wjazdu do Aten w 290 r. p.n.e. Kult władców był nowym zjawiskiem epoki. Na podstawie analizy hymnu porównaj stosunek jego autora do starych bogów olimpijskich i boga Demetriosa. Następnie wyjaśnij, dlaczego królowie popierali takie praktyki i dążyli do ustanowienia kultu samych siebie lub swoich bliskich. Na końcu na podstawie analizy tekstu z fragmentu A podaj argument przeciwko tezie z fragmentu B. (Uzupełnij).
211
Ćwiczenie 6
Poniższa ilustracja przedstawia płaskorzeźbę z sanktuarium na szczycie Nemrut Dağı (dziś na terenie Turcji), gdzie czczono władców hellenistycznych, ta konkretnie przedstawia Antiocha I (69–43 p.n.e.). Płaskorzeźba stanowi przykład mieszania się wierzeń i kultur, widać na niej spotkanie dwóch światów: irańskiego i hellenistycznego. Zapoznaj się z opisem ilustracji i wykonaj polecenie.
Poniższa ilustracja przedstawia płaskorzeźbę z sanktuarium na szczycie Nemrut Dağı (dziś na terenie Turcji), gdzie czczono władców hellenistycznych, ta konkretnie przedstawia Antiocha I (69–43 p.n.e.). Płaskorzeźba stanowi przykład mieszania się wierzeń i kultur, widać na niej spotkanie dwóch światów: irańskiego i hellenistycznego. Zapoznaj się z opisem ilustracji i wykonaj polecenie.
RoTjnrQll2Jgk
Zdjęcie przedstawia płaskorzeźbę. Po lewej stronie widoczna jest postać mężczyzny obranego w zdobne, haftowane szaty, z wysoką koroną na głowie. To król Antioch I. Mężczyzna ściska prawą dłoń stojącemu na przeciw niego nagiemu, muskularnemu mężczyźnie z maczugą. Nagi mężczyzna ma na głowie wieniec . Ma też gęstą brodę.
Źródło: Wikimedia Commons, licencja: CC BY 2.0.
RM8NxBntmUEow
Wskaż, która z postaci jest Grekiem. Uzasadnij odpowiedź. Zinterpretuj przedstawienie, wyjaśniając jego propagandowe przesłanie. (Uzupełnij).
211
Ćwiczenie 7

Dla religii epoki hellenistycznej charakterystyczny był synkretyzm, czyli proces łączenia i mieszania się wyobrażeń o różnych bóstwach z różnych systemów religijnych, jako efekt wymieszania kultur. Najważniejszymi przykładami bóstw synkretycznych byli Serapis i Izyda; w ich przypadku mieszały się wierzenia egipskie i greckie. Zapoznaj się ze źródłami i wykonaj polecenie.

RZDcMB29tI2ft
Ilustracja przedstawia postać dojrzałego mężczyzny w todze. Mężczyzna siedzi, w lewej ręce trzyma dwuząb. Na głowie mężczyzny widoczna jest głowica kolumny. U stóp mężczyzny siedzi trójgłowy pies, Cerber.
Rekonstrukcja posągu Serapisa.
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
1
Hymn ku czci Izydy autorstwa Isidorosa

Ty sprawiasz, że jesienią święty Nil przybiera,
Że pełne są kanały i na pola wszystkie
Rozlewają się wody, aby plon nie zawiódł.
Gdziekolwiek żyją ludzie na szerokim świecie,
Hellenowie i Tracy, różni barbarzyńcy,
Twego imienia, które wszędzie szanowane,
Każdy w języku własnym w własnym wzywa kraju.

C Źródło: Hymn ku czci Izydy autorstwa Isidorosa, [w:] E. Wipszycka, B. Bravo, Historia starożytnych Greków. Okres hellenistyczny, Warszawa 2010, s. 654.
RJfKrY6crMxXi
Na podstawie analizy posągu Serapisa i hymnu ku czci Izydy podaj imiona bogów/bogiń greckich, których domeny (np. domeną Artemidy były lasy i dzika natura) zostały „przejęte” przez Serapisa i Izydę. Uzasadnij odpowiedź. (Uzupełnij).
311
Ćwiczenie 8
RluCqsSz5BawZ
Zdecyduj, który z czynników odegrał najważniejszą rolę w rozwoju kultury hellenistycznej: mecenat państwa i nakłady finansowe; funkcjonowanie instytucji umożliwiających korzystanie z dorobku nauki i sztuki oraz wymianę myśli z innymi osobami; rozległe i scentralizowane państwa, zapewniające spokój i bezpieczeństwo uczonym oraz rozległe sieci kontaktów; kontakty międzykulturowe; pojawienie się kilku wybitnych jednostek, które pociągnęły za sobą innych. Uzasadnij odpowiedź. (Uzupełnij).
Prezentacja multimedialna
Dla nauczyciela