Dla nauczyciela
Autorka: Marzenna Śliwka
Przedmiot: Język polski
Temat: Średniowieczne eposy o rycerzach – Pieśń o Rolandzie i Pieśń o Nibelungach
Grupa docelowa:
III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele lekcji. Uczeń:
dokonuje analizy fragmentu Pieśni o Nibelungach w celu ustalenia cech etosu rycerskiego,
redaguje notatkę poświęconą motywowi zemsty w Pieśni o Rolandzie oraz Pieśni o Nibelungach,
charakteryzuje wpływ etosu rycerskiego na współczesną kulturę popularną.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Nauczyciel udostępnia uczniom e‑materiał Średniowieczne eposy o rycerzach – Pieśń o Rolandzie i Pieśń o Nibelungach. Prosi o zapoznanie się z tekstami z sekcji „Przeczytaj”. Chętni uczniowie (indywidualnie lub w parach) przygotowują krótkie prezentacje, które mają bardziej zachęcić do zainteresowania się tematem, niż być wyczerpującą informacją:
a) To jest gra! Rycerz w filmie i w świecie wirtualnym
b) Zakuci w zbroję. O związkach frazeologicznych
c) Na tropie rycerskich tradycji
d) Rycerz na kartach wielkiej i małej literatury
Faza wprowadzająca:
Obejrzenie fragmentu filmu Maksymilian i Maria. Między władzą a miłością oraz fragmentu Króla Artura (zob. materiały pomocnicze), a następnie wspólne wykonanie mapy myśli wokół słowa RYCERZ. Mogą pojawić się różne hasła, np. legenda, chanson de gest, Okrągły Stół, wojna, honor, Bóg, ojczyzna, miecz, przysięga, kodeks, służba, pojedynek, wierność, zemsta, turniej, dama serca.
Prezentacja multimedialna. Uczniowie przedstawiają tematy, które opracowali. Nauczyciel pyta: Dlaczego współcześni twórcy często wykorzystują motywy ze średniowiecznych legend rycerskich? Które motywy związane z kulturą rycerską pojawiają się najczęściej?
Faza realizacyjna:
Praca z multimedium. Nauczyciel prosi, by uczniowie zapoznali się z audiobookiem, a następnie wykonali w parach polecenia 1 i 2, które przy nim zamieszczono. Prowadzący zajęcia weryfikuje poprawność odpowiedzi uczniów.
Następnie uczniowie czytają fragmenty Pieśni o Nibelungach zamieszczone w sekcji „Sprawdź się” i wykonują wskazane przez nauczyciela ćwiczenia.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel wyświetla na tablicy tytuł: Kanon zachowań rycerskich. Prosi uczniów o sformułowanie zasad na podstawie fragmentu Pieśni o Nibelungach i Pieśni o Rolandzie.
Po wspólnym wykonaniu pracy uczniowie wypowiadają się na temat lekcji, dzieląc się refleksjami.
Praca domowa:
Napisz rozprawkę, w której uzasadnisz, że tematyka rycerska jest popularna we współczesnej kulturze.
Materiały pomocnicze:
Bogusław Bednarek, Epos europejski, Wrocław 2001.
Można wykorzystać we fragmentach poniższe propozycje:
Film
Miniserial Maksymilian i Maria. Między władzą a miłością, część 1 [1:13:52‑1:17:30] (fragment można znaleźć w internecie pt. Zweihander duel from Maximilian), reż. A. Prochaska, 2017
Król Artur, reż. A. Fuqua, 2004 [21:19‑22:34]
Fragment filmu Nibelungi, reż. F. Lang, 1924 (dostępny w internecie: Die Nibelungen Clip)
Siódma pieczęć, reż. I. Bergman, 1957
Krzyżacy, reż. A. Ford, 1960
Królestwo niebieskie, reż. R. Scott, 2005
Mroczny rycerz, reż. Ch. Nolan, 2008
Król, reż. D. Michôd, 2019
Gry
Medieval 2: Total War, 2006
Assassin`s Creed, 2007
Mount and Blade, 2008
Crusader Kings II: Mroczne wieki, 2012
Wiedźmin 3: Dziki Gon, 2015
For Honor, 2017
Kingdom Come: Deliverance, 2018
Muzyka
R. Wagner, Pierścień Nibelungów, opera
Jacek Kaczmarski, Rycerze Okrągłego Stołu, 1982
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Audiobook” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.