Autor: Katarzyna Maćkowska

Temat: Stoicy

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele lekcji. Uczeń:

• omawia poglądy szkoły filozoficznej stoików;

• pozna wybranych przedstawicieli stoicyzmu;

• oceni aktualność myśli Seneki i Marka Aureliusza;

• przeanalizuje konsekwencje przyjęcia postawy stoickiej we współczesnym świecie.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja;

• burza mózgów;

• film;

• pytania otwarte.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Przed lekcją nauczyciel udostępnia uczniom na platformie materiał „Stoicy”. Uczniowie mają za zadanie przemyśleć odpowiedź na pytanie zawarte w sekcji „Przeczytaj”.

Faza wprowadzająca:

1. Prowadzący zajęcia loguje się na platformie, wyświetla temat lekcji oraz cele. Wspólnie z uczestnikami zajęć ustala kryteria sukcesu.

2. Pytanie otwarte. Nauczyciel loguje się na platformę, wybiera odpowiedni e‑materiał i przystępuje do czynności organizacyjnych. Uczniowie również logują się w systemie i dołączają do grupy. Po podaniu tematu lekcji nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej wybrane pytanie otwarte z e‑materiału: Jak uważasz, czy sentencje Seneki i Marka Aureliusza są nadal aktualne? Uczniowie indywidualnie udzielają odpowiedzi na forum klasy.

Faza realizacyjna:

1. Burza mózgów. Nauczyciel informuje uczniów, że będą pracowali wspólnie z wykorzystniem metody burzy mózgów (jeśli jest to potrzebne, wyjaśnia jej zasady). Następnie zapisuje na tablicy pytanie związane z tematem lekcji: Jakie są najważniejsze cechy stoicyzmu? W fazie twórczej uczniowie po kolei zapisują swoje propozycje na tablicy, a potem następuje wspólna weryfikacja pomysłów.

2. Praca z multimedium nr 2. Nauczyciel wyświetla wykład dr. Tomasza Mazura na temat stoicyzmu. Tym razem uczniowie pracują w parach, przygotowując rozwiązania ćwiczeń nr 1–7. Po wyznaczonym czasie pary odczytują rozwiązania na forum klasy.

3. Dyskusja. Nauczyciel dzieli uczniów na dwie grupy. Pierwsza z nich przygotowuje argumenty potwierdzające tezę, że w dzisiejszych czasach można przyjąć filozofię stoicką za własną, natomiast druga zbiera argumenty zaprzeczające tej tezie. Po upływie czasu na przygotowanie się do rozmowy nauczyciel inicjuje dyskusję.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel ponownie wyświetla pytanie otwarte z e‑materiału, a uczniowie ponownie na nie odpowiadają. Następnie pyta uczniów, co zmieniło się w ich odpowiedziach oraz w jaki sposób praca na lekcji wpłynęła na te odpowiedzi.

2. Wszyscy uczniowie podsumowują zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa:

1. Uczniowie oglądają film o Marku Aureliuszu z zakładki „Film edukacyjny” i wykonują polecenia nr 1 i 2:
   - Wyjaśnij, czym się różnią poglądy Marka Aureliusza od myśli innych stoików. Na czym polegała niezwykłość przekazu rzymskiego cesarza?
   - Czy postawa człowieka, o której pisał Marek Aureliusz w „Rozmyślaniach”, może być wzorem osobowym dla współczesnego człowieka? Uzasadnij swoją odpowiedź.

Materiały pomocnicze:

• Mazur T., O stawaniu się stoikiem: czy jesteście gotowi na sukces?, Warszawa 2014.

• Fabjański M., Stoicyzm uliczny: jak oswajać trudne sytuacje, Warszawa 2010.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• W ramach przygotowania do lekcji uczniowie zapoznają się z filmem o Marku Aureliuszu i wykonują polecenia zamieszczone pod multimedium.