Autor: Anna Grabarczyk

Temat: Leopold Staff Podwaliny. Wyzwanie dla budowniczego

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności.

Cele operacyjne. Uczeń:

• recytuje utwór Podwaliny Leopolda Staffa;

• wyjaśnia, jaki jest sens przywołania przypowieści biblijnej w wierszu Staffa;

• omawia okoliczności powstania utworu;

• wyjaśnia paraboliczne znaczenie budowania domu na skale i na piasku;

• objaśnia, jaką postawę wobec życia wyrażają dwa ostatnie wersy wiersza Leopolda Staffa.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja;

• burza mózgów.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał: „Leopold Staff Podwaliny. Wyzwanie dla Budowniczego”. Następnie prosi uczniów o zapoznanie się z utworem poetyckim zawartym w e‑materiale: Podwaliny. Uczniowie powinni utwór przeczytać i przygotować się do jego omówienia: przygotować wstępne informacje, które pozwolą umiejscowić tekst w kontekście biograficznym lub historycznoliterackim. Nauczyciel prosi również o wykonanie ćwiczenia nr 4 z sekcji „Sprawdź się”.

2. Recytacja. Chętna lub wybrana osoba przygotowuje głośne czytanie utworu poetyckiego Podwaliny z elementami aktorskiej interpretacji.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy uczniom cele zajęć oraz wspólnie ustala z nimi kryteria sukcesu.

2. Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji dotycząca motywu budowania.

Faza realizacyjna:

1. Odczytanie tekstu literackiego z elementami interpretacji aktorskiej. Wybrana przed lekcją osoba prezentuje recytację utworu Podwaliny. Po uczniowskiej prezentacji pozostała część klasy przedstawia swoje wrażenia dotyczące utworu oraz prezentacji. Uczniowie zapisują swoje wrażenia w formie notatki.

2. Burza mózgów. Nauczyciel formułuje pytanie związane z tematem lekcji: Jaki jest sens przywołania przypowieści biblijnej w utworze Leopolda Staffa? oraz informuje, że pierwsza część zajęć będzie przeprowadzona metodą burzy mózgów. Określa jej zasady oraz podaje czas przeznaczony na realizację zadania. Uczniowie pracują indywidualnie i zapisują swoje pomysły, następnie prezentują je na forum klasy. Nauczyciel wyznacza osobę, która zapisuje na tablicy propozycje uczestników zajęć.

3. Kształcenie postrzegania historii literatury i dziejów kultury jako procesu. Nauczyciel, nawiązując do zadania przed lekcją, zadaje uczniom pytania:
   – Jakie były okoliczności powstania utworu?
   – Jaki wpływ na powstanie utworu ma biografia autora?
   – W jakim okresie twórczości Staffa powstał wiersz?
   - Jakie nawiązania wykorzystał Staff w swoim utworze?

4. Praca z multimedium. Nauczyciel prosi, aby wybrany uczeń przeczytał polecenie: 1. Wysłuchaj nagrania. Wyjaśnij, jak można rozumieć biblijne terminy „roztropny” i „rozsądny” w odniesieniu do podmiotu lirycznego. Następnie prosi uczniów, aby podzielili się na grupy i opracowali w nich odpowiedzi. Po ustalonym wcześniej czasie przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia ją, udzielając także uczniom informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca:

1. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie wykonują indywidualnie wskazane przez nauczyciela ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się”, a następnie porównują swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką.

2. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. Następuje wspólne omówienie: co udało się osiągnąć, do czego warto wrócić, czego nie udało się zrealizować i dlaczego. Później nauczyciel analizuje przebieg lekcji i przeprowadza ewaluację, z której wnioski wykorzysta w przyszłości.

Praca domowa:

1. Wyjaśnij, jaką postawę wobec życia wyrażają dwa ostatnie wersy wiersza Leopolda Staffa. Uzasadnij odpowiedź.

Materiały pomocnicze:

• Jerzy Kwiatkowski, Literatura Dwudziestolecia, Warszawa 1990.

• George Lakoff, Mark Johnson, Metafory w naszym życiu, Warszawa 2010.

Wskazówki metodyczne

• Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Audiobook”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.