Scenariusz zajęć

Autor: Anna Florek, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Jak na poziomie mikroświata przebiega reakcja bromu z metalami?

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

X. Metale, niemetale i ich związki. Uczeń:

5) pisze równania reakcji ilustrujące typowe właściwości chemiczne niemetali, w tym między innymi równania reakcji: wodoru z niemetalami (${\text{Cl}}_2$, ${\text{O}}_2$, ${\text{N}}_2$, $\mathrm{S}$), chloru, siarki z metalami ($\mathrm{Na}$, $\mathrm{K}$, $\mathrm{Mg}$, $\mathrm{Ca}$, $\mathrm{Fe}$, $\mathrm{Cu}$).

Zakres rozszerzony

X. Metale, niemetale i ich związki. Uczeń:

10) pisze równania reakcji ilustrujące typowe właściwości chemiczne niemetali, w tym między innymi równania reakcji: wodoru z niemetalami (${\text{Cl}}_2$, ${\text{Br}}_2$, ${\text{O}}_2$, ${\text{N}}_2$, $\mathrm{S}$), chloru, bromu i siarki z metalami ($\mathrm{Na}$, $\mathrm{K}$, $\mathrm{Mg}$, $\mathrm{Ca}$, $\mathrm{Fe}$, $\mathrm{Cu}$); chloru z wodą.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wymienia przykłady metali, z którymi reaguje brom;

• wyjaśnia mechanizm tworzenia się związków metali z bromem na poziomie mikroświata i pisze odpowiednie równania reakcji;

• omawia, jaki jest charakter chemiczny produktów reakcji metali z bromem –bromków metali;

• projektuje doświadczenie przedstawiające reakcję bromu z wybranymi metalami;

• objaśnia zasady bezpiecznej pracy z substancjami o właściwościach drażniących i toksycznych.

Strategie nauczania:

• asocjacyjna;

• problemowa.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• dyskusja dydaktyczna;

• analiza materiału źródłowego;

• ćwiczenia uczniowskie;

• wirtualne laboratorium;

• technika gadająca ściana;

• technika zdań podsumowujących.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca zbiorowa.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do Internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• układy okresowe pierwiastków chemicznych;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• rzutnik multimedialny.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel wykorzystuje informacje zawarte we wprowadzeniu do e‑materiału.

2. Rozpoznanie wiedzy wyjściowej uczniów. Pogadanka – na czym polega mechanizm tworzenia się związków metali z bromem na poziomie mikroświata? 3. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które uczniowie zapisują w portfolio.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel dzieli losowo uczniów na grupy, rozdaje arkusze papieru A3, mazaki. Uczniowie mogą korzystać z różnych dostępnych źródeł informacji, w tym z e‑materiału. Ich zadaniem jest przygotowanie infografiki na temat bromu. Po zakończonej pracy przedstawiciele grup prezentują efekty pracy z wykorzystaniem techniki gadająca ściana.

2. Nauczyciel zadaje pytanie uczniom do dyskusji na forum: Jakie właściwości bromu, a jakie metali decydują o tym, jak tworzą się i jakie właściwości mają związki bromu z metalami?

3. Wirtualne laboratorium: „Reakcja glinu z bromem” – praca indywidualna. Każdy z uczniów posiada komputer, na którym można odtworzyć e‑materiał. Uczniowie zapoznają się z medium bazowym. Samodzielnie wykonują polecenie do medium bazowego. Jeżeli pojawiają się wątpliwości, zapisują pytania w zeszytach. Następnie uczniowie wspólnie weryfikują rozwiązanie polecenia do multimedium bazowego. Odpowiadają wzajemnie na swoje pytania odczytane na forum klasy.

4. Uczniowie podchodzą do tablicy i ćwiczą zapisywanie odpowiednich równań reakcji chemicznych – przykłady proponuje nauczyciel.

5. Uczniowie samodzielnie sprawdzają swoją wiedzę, wykonując ćwiczenia zawarte w e‑materiale – „Sprawdź się”.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów, zadając przykładowe pytania:

• Jak brom reaguje z metalami?

• Jakie właściwości mają bromki metali?

• Jaki stan skupienia mają bromki metali w warunkach normalnych?

2. Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie zamieszczają w swoim portfolio:

• Przypomniałem/łam sobie, że...

• Co było dla mnie łatwe...

• Czego się nauczyłam/nauczyłem...

• Co sprawiało mi trudność...

Praca domowa:

Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia w e‑materiale – „Sprawdź się”.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Wirtualne laboratorium może zostać wykorzystane podczas przygotowywania się ucznia do sprawdzianu lub do zdobycia wiedzy w razie nieobecności ucznia na lekcji.

Materiały pomocnicze:

1. Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):

• Jak brom reaguje z metalami?

• Jakie właściwości mają bromki metali?

• Jaki stan skupienia mają bromki metali w warunkach normalnych?