Scenariusz zajęć

Autor: Marcin Maćkiewicz, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Żelazo dawniej i dziś

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Poziom podstawowy i rozszerzony

Wymagania ogólne

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. Uczeń:

1) opisuje właściwości substancji i wyjaśnia przebieg procesów chemicznych;

2) wskazuje na związek właściwości różnorodnych substancji z ich zastosowaniami i ich wpływem na środowisko naturalne.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wymienia znane rudy żelaza;

• pisze reakcje zachodzące w czasie wytopu żelaza;

• określa różnice między wytopem żelaza w dymarce, a wielkim piecu.

Strategie nauczania:

• asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• analiza materiału źródłowego;

• ćwiczenia uczniowskie;

• dyskusja dydaktyczna;

• technika zdań podsumowujących;

• film edukacyjny.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca zbiorowa.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do Internetu/smartfony, tablety;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, kreda, pisak;

• rzutnik multimedialny;

• aplikacja Kahoot!, Quizizz lub LearningApss.org.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel wykorzystuje informacje zawarte we wprowadzeniu w e‑materiale.

2. Rozpoznanie wiedzy wyjściowej uczniów. Nauczyciel inicjuje pogadankę zadając przykładowe pytania: z czego otrzymuje się żelazo? Jakie występują rudy żelaza? Czy jest możliwe wytopienie żelaza z rudy w ognisku?

3. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które uczniowie zapisują w portfolio.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel losowo dzieli uczniów na trzy grupy zadaniowe, rozdaje arkusze papieru A3, mazaki. Uczniowie mogą korzystać z dostępnych źródeł informacji, w tym z e‑materiału. Mogą również skorzystać z filmu edukacyjnego. Zadania dla grup:

• grupa I – znane rudy żelaza oraz ich skład;

• grupa II – budowa i funkcjonowanie dymarki;

• grupa III – funkcjonowanie wielkiego pieca, reakcje zachodzące, procesy zachodzące w zależności od wysokości temperatury, rodzaje surówek.

  Nauczyciel monitoruje pracę uczniów. Po wyznaczonym czasie przedstawiciele poszczególnych grup prezentują efekty pracy na forum klasy. Po prezentacji pozostali uczniowie mogą zadawać pytania do dyskusji. Nauczyciel ewentualnie wyjaśnia niezrozumiałe kwestie.

2. Uczniowie pracują w parach z częścią „Sprawdź się”. Uczniowie wykonują zadania od najprostszych do najtrudniejszych. Wybrana osoba czyta po kolei polecenia. Po każdym przeczytanym poleceniu nauczyciel daje uczniom określony czas na zastanowienie się, a następnie ochotnik z danej pary udziela odpowiedzi. Reszta uczniów ustosunkowuje się do niej, proponując swoje pomysły. Nauczyciel w razie potrzeby koryguje odpowiedzi, dopowiada istotne informacje, udziela uczniom informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów poprzez zadawanie pytań lub nauczyciel może przygotować quiz z wykorzystaniem aplikacji Kahoot!, Quizizz lub LearningApss.org z zastosowaniem smartfonów/tabletów. Uczniowie odpowiadają na przykładowe pytania: Jakie znasz rudy żelaza? Zapisz reakcje zachodzące w wielkim piecu. Od czego zależą procesy zachodzące w wielkim piecu? Jakie rodzaje surówki otrzymuje się w zależności od sposobu chłodzenia? Co to są topniki? Czym jest żużel?

2. Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie zamieszczają w swoim portfolio:

• Przypomniałem/łam sobie, że...

• Co było dla mnie łątwe...

• Czego się nauczyłam/łem...

• Co sprawiało mi trudność...

Praca domowa:

Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia w e‑materiale – „Sprawdź się”.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Film edukacyjny może być wykorzystany przez ucznia w fazie przygotowania do lekcji lub dla uzupełnienia wiadomości przez uczniów nieobecnych na lekcji.

Materiały pomocnicze:

1. Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):

• Jakie znasz rudy żelaza?

• Zapisz reakcje zachodzące w wielkim piecu.

• Od czego zależą procesy zachodzące w wielkim piecu?

• Jakie rodzaje surówki otrzymuje się w zależności od sposobu chłodzenia?

• Co to są topniki?

• Czym jest żużel?