Autor: Martyna Wojtowicz

Temat: Najważniejsze współczesne zagrożenia cywilizacyjne

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wskazuje najważniejsze zagrożenia współczesnego świata i uzasadnia swój wybór;

• wyjaśnia główne przyczyny współczesnych konfliktów zbrojnych oraz genezę takich zjawisk jak globalizacja i kryzys klimatyczny;

• opisuje główne problemy, z którymi zmagają się mieszkańcy krajów biednego Południa.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja;

• metaplan;

• mapa myśli.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel odczytuje wyświetlony na tablicy temat lekcji oraz cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie” i prosi uczniów lub wybraną osobę o sformułowanie kryteriów sukcesu w postaci pytań, na które uczniowie chcieliby uzyskać odpowiedź podczas zajęć.

2. Nauczyciel inicjuje rozmowę wprowadzającą w temat lekcji. Może zaproponować uczniom, aby wskazali ich zdaniem najważniejsze współczesne zagrożenia cywilizacyjne. Wówczas wybrana osoba zapisuje je na tablicy w postaci mapy myśli.

Faza realizacyjna:

1. Praca w grupach z treścią e‑materiału. Nauczyciel poleca, aby uczniowie odliczyli do ośmiu i utworzyli zespoły zgodnie z numerami. Każda z grup opracowuje fragment materiału z sekcji „Przeczytaj”:

• grupy 1 i 5 – Punkty zapalne,

• grupy 2 i 6 – Terror,

• grupy 3 i 7 – Bogaci bogatsi, a biedni…,

• grupy 4 i 8 – Czy jest jakieś wyjście?

Po zakończeniu pracy przedstawiciele zespołów prezentują przydzielone zagadnienie. Pozostali uczniowie sporządzają notatki, mogą zadawać pytania i weryfikować przedstawione informacje.

2. Praca z multimedium („Symulacja interaktywna”). Nauczyciel czyta polecenie 2: „Określ, w jakim regionie świata nastąpiły największe przemiany w zakresie PKB” i prosi uczniów, aby wykonali je w dotychczasowych grupach. Po ustalonym czasie wybrana osoba z danej grupy prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie się do niej ustosunkowują. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia informacje. W podobny sposób uczniowie wykonują polecenie 3: wyjaśniają, z czego może wynikać szybszy rozwój niektórych regionów i wolniejszy innych.

3. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia interaktywne 1 i 2 z sekcji „Sprawdź się”. Analizują mapę oraz ilustracje, wskazują poprawne odpowiedzi. Wyniki pracy omawiane są na forum i komentowane przez nauczyciela.

4. Kolejne ćwiczenie 4 uczniowie wykonują w parach. Następnie konsultują swoje rozwiązania z inną parą uczniów i ustalają jedną wersję odpowiedzi. Wybrana dwójka uczniowska prezentuje swoją propozycję, nauczyciel weryfikuje jej poprawność.

5. Nauczyciel udostępnia uczniom za pomocą rzutnika lub tablicy interaktywnej ćwiczenie 6. Uczniowie w parach opracowują metaplan, omawiając sytuację ubóstwa na świecie. Nauczyciel obserwuje postęp pracy i jej rezultaty. Po ustalonym czasie prosi wybranego ucznia o przedstawienie punktów metaplanu i zaprasza pozostałych uczniów do dyskusji.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel ponownie odczytuje temat lekcji „Najważniejsze współczesne zagrożenia cywilizacyjne” i inicjuje krótką rozmowę dotyczącą kryteriów sukcesu. Czego uczniowie się nauczyli? Na koniec poleca chętnemu uczniowi podsumowanie i – jeśli to potrzebne – uzupełnia informacje.

2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć i pracę uczniów.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia interaktywne nr 7 i 8. Przygotuj uzasadnienia poprawnych odpowiedzi.

Materiały pomocnicze:

A. Brzeziecki, Armenia. Karawany śmierci, Wołowiec 2016.

P. Smoleński, Zielone migdały, czyli po co światu Kurdowie, Wołowiec 2016.

M. Wawrzak‑Chodaczek, Nowe style życia w zglobalizowanym świecie, w: Teraz matura 2015. Wiedza o społeczeństwie. Zadania i arkusze maturalne, Nowa Era, Warszawa 2014.

Wskazówki metodyczne:

• Uczniowie mogą zapoznać się przed lekcją z sekcją „Symulacja interaktywna”, aby przygotować się do późniejszej pracy.