Dla nauczyciela
Autor: Piotr Obolewicz
Przedmiot: Język polski
Temat: Tajemnice człowieka. Fiodor Dostojewski, Zbrodnia i kara
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele operacyjne. Uczeń:
opisuje okoliczności i zdarzenia związane z zabójstwem popełnionym przez Raskolnikowa,
charakteryzuje postawę Raskolnikowa z perspektywy innych postaci, np. Razumichina, Swidrygajłowa, Duni,
ocenia postawę głównego bohatera powieści Fiodora Dostojewskiego.
interpretuje tezy tekstu Henryka Paprockiego na temat Raskolnikowa i Soni.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem e‑podręcznika;
z użyciem komputera;
rybi szkielet.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „ Tajemnice człowieka. Fiodor Dostojewski, Zbrodnia i kara”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” i multimedium w sekcji „Audiobook” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i rozwiązywać zadania.
Faza wprowadzająca:
Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: Przytocz z historii lub literatury nazwiska ludzi, którzy sposób myślenia Rodiona Raskolnikowa wcielali w życie. Jakie były konsekwencje ich działań?
Faza realizacyjna:
Rybi szkielet. Nauczyciel informuje uczniów, że będą pracować metodą rybiego szkieletu w związku z analizą problemu: „Hipotetyczne motywy czynu Raskolnikowa” związanego z tematem lekcji.
Nauczyciel rysuje na tablicy uproszczony szkielet ryby i w razie potrzeby wyjaśnia metodę. W głowie ryby umieszcza problem do przeanalizowania. Następnie uczniowie zgłaszają podstawowe czynniki, które ich zdaniem wpływają na przedstawioną sytuację. Uczniowie zgłaszający poszczególne czynniki muszą je uzasadnić. Następnie uczniowie uzupełniają mniejsze ości szkieletu, podając, w jaki sposób i w jakim stopniu na sytuację mogą mieć wpływ mniejsze elementy. Na koniec chętni uczniowie formułują wnioski na podstawie zebranych pomysłówPraca z multimedium. Uczniowie zapoznają się z materiałem w sekcji „Audiobook”. Nauczyciel czyta polecenie: 1. „W których fragmentach tekstu dostrzegasz niewerbalne sygnały przeżyć Raskolnikowa? Jakie informacje o swoich uczuciach przekazuje on za pomocą mowy ciała? Jaką pełnią one funkcję w budowaniu portretu psychologicznego bohatera?” i prosi uczniów, aby wykonali je w parach. Następnie wybrana osoba prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia ją, udziela też uczniom informacji zwrotnej.
Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Uczniowie, w parach, rozwiązują zawarte w sekcji „Sprawdź się” ćwiczenia. Następnie, aby uzasadnić poprawność rozwiązań, omawiają je w większych grupach, przygotowując spójną argumentację, którą zaprezentują na forum klasy. Po wyznaczonym czasie następuje wspólne omówienie zadań.
Uczniowie rozwiązują zadania 5‑7 w sekcji „Sprawdź się”. Po wyznaczonym czasie nauczyciel razem z uczniami omawia poprawność wykonanych ćwiczeń.
Faza podsumowująca:
Na koniec zajęć nauczyciel raz jeszcze wyświetla na tablicy interaktywnej lub przy użyciu rzutnika temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W kontekście wyświetlonych treści prosi uczniów o rozwinięcie zdania: Na dzisiejszych zajęciach nauczyłem się…
Praca domowa:
Uczniowie wykonują polecenie 4 z sekcji „Audiobook” lub ćwiczenie 8 z sekcji „Sprawdź się”.
Materiały pomocnicze:
Ryszard Handke, Alfabet kultury w lekturze tekstu literackiego, w: Metodyka literatury, tom 2, wybór i oprac. J. Pachecka, A. Piątkowska, K. Sałkiewicz, Warszawa 2002.
Leonid Grossman, Dostojewski, Warszawa 1968.
Jacek Uglik, Dostojewski, czyli rzecz o dramacie człowieka, Warszawa 2014.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Audiobook” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.