Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Oceń projekt

Dla nauczyciela

Autor: Katarzyna Lewandowska

Przedmiot: Język polski

Temat: Wobec wolności. Nowi bohaterowie, nowe tematy. Skamander

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
1) rozumie podstawy periodyzacji literatury, sytuuje utwory literackie w poszczególnych okresach: starożytność, średniowiecze, renesans, barok, oświecenie, romantyzm, pozytywizm, Młoda Polska, dwudziestolecie międzywojenne, literatura wojny i okupacji, literatura lat 1945–1989 krajowa i emigracyjna, literatura po 1989 r.;
5) interpretuje treści alegoryczne i symboliczne utworu literackiego;
6) rozpoznaje w tekstach literackich: ironię i autoironię, komizm, tragizm, humor, patos; określa ich funkcje w tekście i rozumie wartościujący charakter;
8) wykazuje się znajomością i zrozumieniem treści utworów wskazanych w podstawie programowej jako lektury obowiązkowe;
9) rozpoznaje tematykę i problematykę poznanych tekstów oraz jej związek z programami epoki literackiej, zjawiskami społecznymi, historycznymi, egzystencjalnymi i estetycznymi; poddaje ją refleksji;
10) rozpoznaje w utworze sposoby kreowania: świata przedstawionego (fabuły, bohaterów, akcji, wątków, motywów), narracji, sytuacji lirycznej; interpretuje je i wartościuje;
14) przedstawia propozycję interpretacji utworu, wskazuje w tekście miejsca, które mogą stanowić argumenty na poparcie jego propozycji interpretacyjnej;
15) wykorzystuje w interpretacji utworów literackich potrzebne konteksty, szczególnie kontekst historycznoliteracki, historyczny, polityczny, kulturowy, filozoficzny, biograficzny, mitologiczny, biblijny, egzystencjalny;
16) rozpoznaje obecne w utworach literackich wartości uniwersalne i narodowe; określa ich rolę i związek z problematyką utworu oraz znaczenie dla budowania własnego systemu wartości.
2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:
5) charakteryzuje główne prądy filozoficzne oraz określa ich wpływ na kulturę epoki;
6) odczytuje pozaliterackie teksty kultury, stosując kod właściwy w danej dziedzinie sztuki;
III. Tworzenie wypowiedzi.
1. Elementy retoryki. Uczeń:
1) formułuje tezy i argumenty w wypowiedzi ustnej i pisemnej przy użyciu odpowiednich konstrukcji składniowych;
2. Mówienie i pisanie. Uczeń:
1) zgadza się z cudzymi poglądami lub polemizuje z nimi, rzeczowo uzasadniając własne zdanie;
2) buduje wypowiedź w sposób świadomy, ze znajomością jej funkcji językowej, z uwzględnieniem celu i adresata, z zachowaniem zasad retoryki;
4) zgodnie z normami formułuje pytania, odpowiedzi, oceny, redaguje informacje, uzasadnienia, komentarze, głos w dyskusji;
IV. Samokształcenie.
1. rozwija umiejętność pracy samodzielnej między innymi przez przygotowanie różnorodnych form prezentacji własnego stanowiska;
2. porządkuje informacje w problemowe całości poprzez ich wartościowanie; syntetyzuje poznawane treści wokół problemu, tematu, zagadnienia oraz wykorzystuje je w swoich wypowiedziach;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie;

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • poznasz okoliczności powstania grupy poetyckiej Skamander,

  • przedstawisz główne założenia artystyczne literatury i sztuki 2. i 3. dekady XIX w.,

  • wyjaśnisz, w jaki sposób skamandryci wyobrażali sobie nowych bohaterów i odbiorców swoich wierszy,

  • zinterpretujesz obraz Zygmunta Waliszewskiego i inne dzieła malarskie w kontekście założeń programowych Skamandra.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • mapa myśli;

  • z użyciem e‑podręcznika.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Nauczyciel przygotowuje pięć reprodukcji obrazów (poniżej). Każdą reprodukcję tnie na 6 części i umieszcza w osobnej kopercie. Przygotowuje wydruki pięciu wierszy poetów z kręgu Skamandra.

  2. Prosi także uczniów, by zapoznali się z blokiem tekstowym e‑materiału Wobec wolności. Nowi bohaterowie, nowe tematy. Skamander.

RelPSR53K1P1R
Zygmunt Waliszewski, Uczta II, tzw. Wenecka, 1933
Zygmunt Waliszewski, Uczta II, tzw. Wenecka, 1933
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
R1LBom2E3zWpn
Morgan Russel, Symchrony, 1916
Morgan Russel, Symchrony, 1916
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
R11zNpaujzgha
Jeremi Kubicki, Cykliści, 1935
Jeremi Kubicki, Cykliści, 1935
Źródło: ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie, domena publiczna.
RSK5jRLE4c1CE
Paul Klee, Ćwierkająca maszyna, 1922
Paul Klee, Ćwierkająca maszyna, 1922
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
Ra4qCdv0SxXcG
Ilona Hranitzky, Wiosna, I poł. XX w.
Ilona Hranitzky, Wiosna, I poł. XX w.
Źródło: ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie, domena publiczna.

Faza wprowadzająca:

  1. Nauczyciel pyta na początku lekcji, co uczniowie wiedzą o grupie poetyckiej Skamander. Kiedy i gdzie powstała, kto ją założył, jaki był jej program. Uczniowie odpowiadają, wykorzystując swoją wiedzę oraz informacje z bloku tekstowego e‑materiału. Notują najważniejsze informacje w zeszytach w formie mapy myśli.

  2. Podanie celu i tematu zajęć.

Faza realizacyjna:

  1. Nauczyciel prosi, by uczniowie podzielili się na pięć grup. Każda z nich otrzymuje tekst innego wiersza skamandrytów. Prowadzący wyświetla mapę myśli, a następnie prosi, by uczniowie wykonali polecenie 1, odnosząc się do utworu, który otrzymali. Później liderzy grup prezentują efekty pracy swoich zespołów i wszystkie cytaty nanoszone są na mapę myśli. Nauczyciel podsumowuje ten etap pracy.

  2. Uczniowie, wciąż pracując w grupach, przechodzą do sekcji „Ilustracja interaktywna”. Wykonują polecenie 1. Omawiają je na forum klasy.
    Prowadzący rozdaje koperty z pociętymi reprodukcjami obrazów. Pierwsze zadanie grup jest proste, należy złożyć obraz w całość. Drugie polecenie brzmi: Wskażcie na obrazie elementy, które nawiązują do założeń programowych skamandrytów. Jeśli uznacie, że to niemożliwe, wskażcie te elementy, które są zaprzeczeniem założeń grupy. Po wykonaniu polecenia uczniowie dyskutują nad efektami swojej pracy na forum klasy.

Faza podsumowująca:

  1. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów, udzielając im tym samym informacji zwrotnej.

  2. Zadaje pytanie podsumowujące lekcję: jak skamandryci pojmowali wolność? Od czego chcieli uwolnić poezję? Czy im się to udało?

Praca domowa:

  1. Zinterpretuj słowa Jana Lechonia z wiersza Herostrates: A wiosną niechaj wiosnę – nie Polskę, zobaczę

Materiały pomocnicze:

  • Przygotowanie ucznia do odbioru różnych tekstów kultury, pod red. Anny Janus‑Sitarz, Kraków.

  • Jan Marx, Skamandryci, Warszawa 1993.

Wskazówki metodyczne

  • Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Mapa myśli”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.

Ilustracja interaktywna