Autor: Paweł Kaniowski

Temat: Zabawy (z) językiem polskim

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele lekcji. Uczeń:

• pozna przykłady atrakcyjnych ćwiczeń rozwijających kulturę logiczną;

• trafnie użyje wybranych frazeologizmów;

• wymyśli wyrażenia (związki frazeologiczne) i pojęcia (neologizmy) jako przykłady kreatywnego słowotwórstwa;

• pozna metaforyczne ujęcie doświadczenia językowego na przykładzie gry „Drzewo‑słów” i scharakteryzuje za jego pomocą wykonywane czynności.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja;

• gra dydaktyczna;

• praca z multimedium;

• rozmowa kierowana.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z treściami w sekcji „Przeczytaj”.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel, po zalogowaniu na platformie, wyświetla na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika temat lekcji. Nawiązując do zagadnień opisanych w sekcji „Wprowadzenie”, omawia zaprezentowane cele. Uczniowie ustalają kryteria sukcesu.

2. Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: Czy zgadzacie się ze stwierdzeniem, że nie da się zrozumieć siebie, świata i swoich relacji ze światem bez refleksji o tym, dzięki czemu w ogóle rozumiemy: bez refleksji o języku?

Faza realizacyjna:

1. **Praca z tekstem.**Nauczyciel ocenia, na podstawie informacji na platformie, stan przygotowania uczniów do zajęć. Jeżeli jest ono niewystarczające, prosi o ciche zapoznanie się z treścią w sekcji „Przeczytaj”. Jeżeli zaś uczestnicy zajęć zaznajomili się wcześniej z tekstem, prosi, aby w parach wynotowali minimum trzy najważniejsze, ich zdaniem, kwestie poruszone w e‑materiale.

2. Prowadzący zadaje uczniom pytania:
   - Na czym polega gra opisana w tekście głównym?
   - Jaki jest cel gry?
   - W jaki sposób gra realizuje swój cel?
   Na koniec pyta uczniów, czy chcieliby zagrać w tę grę.

3. Uczniowie dzielą się na grupy. Każda z nich wykonuje zadania zamieszczone w grze edukacyjnej. Następnie wspólnie sprawdzają poprawność odpowiedzi i wyłaniają zwycięską drużynę.

4. Prowadzący zapowiada uczniom, że w kolejnym kroku będą rozwiązywać ćwiczenia – od najprostszych do najtrudniejszych. Uczniowie wykonują to zadanie w parach. Po ustalonym czasie wybrani uczniowie przedstawiają odpowiedzi, a reszta klasy wspólnie ustosunkowuje się do nich. Nauczyciel w razie potrzeby koryguje odpowiedzi, dopowiada istotne informacje, udziela uczniom informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca:

1. Na koniec zajęć nauczyciel raz jeszcze wyświetla na tablicy interaktywnej lub przy użyciu rzutnika temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W kontekście wyświetlonych treści prosi uczniów o rozwinięcie zdania: Na dzisiejszych zajęciach nauczyłem się…

2. Wszyscy uczniowie podsumowują zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa:

1. Uczniowie w ramach pracy projektowej przygotowują mini grę, której celem jest zabawa z językiem polskim.

Materiały pomocnicze:

• Brudnik E., Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie: przewodnik po metodach aktywizujących, Warszawa 2010.

• Walczak P., Metody aktywizujące w nauczaniu filozofii, w: „Analiza i egzystencja” 10 (2009).

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Uczniowie mogą wykorzystać medium w sekcji „Gra edukacyjna” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.