Dla nauczyciela

Autor: Anna Juwan

Przedmiot: Biologia

Temat: Substancje budulcowe i energetyczne w diecie człowieka

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
V. Budowa i fizjologia człowieka.
2. Odżywianie się. Uczeń:
1) przedstawia rolę nieorganicznych i organicznych składników pokarmowych w odżywianiu, w szczególności białek pełnowartościowych i niepełnowartościowych, NNKT, błonnika, witamin;
Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
XI. Funkcjonowanie zwierząt.
2. Porównanie poszczególnych czynności życiowych zwierząt, z uwzględnieniem struktur odpowiedzialnych za ich przeprowadzanie.
1) Odżywianie się. Uczeń:
c) przedstawia rolę nieorganicznych i organicznych składników pokarmowych w odżywianiu człowieka, w szczególności białek pełnowartościowych i niepełnowartościowych, NNKT, błonnika, witamin,

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje obywatelskie;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

  • Omówisz rolę białek, węglowodanów i tłuszczów w odżywianiu człowieka.

  • Przedstawisz źródła pokarmowe białek, węglowodanów i tłuszczów.

  • Przeanalizujesz zawartość głównych składników pokarmowych w wybranych produktach spożywczych.

  • Wykażesz zależność funkcji składników budulcowych i energetycznych od ich budowy.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • odwrócona klasa;

  • z użyciem komputera;

  • rozmowa kierowana;

  • ćwiczenia interaktywne;

  • prezentacja;

  • analiza grafiki interaktywnej;

  • mapa pojęć.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

  • arkusze papieru, flamastry.

Przed lekcją:

  1. Uczniowie zapoznają się z treściami w sekcji „Przeczytaj”.

  2. Nauczyciel dzieli klasę na trzy grupy. Każdy zespół otrzymuje zagadnienia do opracowania:
    – grupa I – rola białek w odżywianiu człowieka i ich źródła pokarmowe oraz związek funkcji białek z ich budową;
    – grupa II – rola węglowodanów w odżywianiu człowieka i ich źródła pokarmowe oraz związek funkcji węglowodanów z ich budową;
    – grupa III – rola tłuszczów w odżywianiu człowieka i ich źródła pokarmowe oraz związek funkcji tłuszczów z ich budową.
    Uczniowie wyszukują informacje oraz przynoszą materiały, które wykorzystają podczas tworzenia prezentacji oraz mapy myśli.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

  1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.

  2. Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel prowadzi pogadankę, zadając pytania:
    – Jaką rolę odgrywają podstawowe składniki odżywcze w organizmie człowieka?
    – Czy wszystkie produkty spożywcze zawierają taką samą ilość poszczególnych składników odżywczych?
    – Od czego zależy zapotrzebowanie człowieka na poszczególne składniki pokarmowe?
    – Które ze składników powinny dominować w diecie młodego człowieka?

Faza realizacyjna:

  1. Prezentacje uczniów. Część właściwa lekcji zaczyna się od prezentacji i omówienia przez grupy materiałów przygotowanych w domu. Pozostali uczniowie zadają pytania prezentującym oraz uzupełniają informacje.

  2. Mapa pojęć. Uczniowie, pracując w parach, tworzą mapy pojęć związane z tematem lekcji i na podstawie treści z sekcji „Przeczytaj”.

  3. Praca z multimedium („Grafika interaktywna”). Nauczyciel wyświetla grafikę interaktywną i wspólnie z uczniami dokonuje jej analizy. Prosi podopiecznych, by pracując w parach, wykonali polecenia od 1 do 3 (w których mają za zadanie przeanalizować zawartość głównych składników pokarmowych w wybranych produktach spożywczych). Następnie uczniowie konsultują swoje rozwiązania z inną, najbliżej siedzącą parą.

Faza podsumowująca:

  1. Uczniowie wykonują ćwiczenie nr 3 (w którym mają za zadanie pogrupować podane produkty spożywcze w zależności od substancji odżywczej, która w nich dominuje) z sekcji „Sprawdź się”. Chętne osoby prezentują swoją odpowiedź.

  2. Nauczyciel prosi uczniów o rozwinięcie zdań: „Dziś nauczyłem/nauczyłam się…”, „Zrozumiałem/zrozumiałam, że…”, „Zaskoczyło mnie…”, „Dowiedziałem/dowiedziałam się...”.

Praca domowa:

  1. Wykonaj ćwiczenia od 4 do 8 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

  • Neil A. Campbell i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Rebis, Poznań 2019.

Dodatkowe wskazówki metodyczne:

  • Nauczyciel może wykorzystać medium zamieszczone w sekcji „Grafika interaktywna” do podsumowania lekcji.

Sprawdź się