Scenariusz zajęć

Autor: Robert Wróbel, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Interpretacja jakościowa i ilościowa równań reakcji chemicznych z użyciem pojęcia mol

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

I. Atomy, cząsteczki i stechiometria chemiczna. Uczeń:

3) dokonuje interpretacji jakościowej i ilościowej równania reakcji w ujęciu molowym, masowym i objętościowym (dla gazów).

Zakres rozszerzony

I. Atomy, cząsteczki i stechiometria chemiczna. Uczeń:

6) dokonuje interpretacji jakościowej i ilościowej równania reakcji w ujęciu molowym, masowym i objętościowym (dla gazów).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• zinterpretuje jakościowo i ilościowo równania reakcji chemicznych;

• oszacuje ilość substancji potrzebnych do zajścia reakcji;

• uzgodni poprawnie równanie reakcji chemicznej.

Strategie nauczania:

• asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

• dyskusja problemowa;

• quiz;

• praca z tekstem;

• JIGSAW;

• technika zdań podsumowujących.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca zbiorowa.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do Internetu;

• tablica interaktywna/tablica, kreda, pisak;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• rzutnik multimedialny.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel zadaje pytanie uczniom: co ma wspólnego chemik z kucharzem? Co ma wspólnego książka kucharska z równaniami reakcji chemicznych?

2. Rozpoznanie wiedzy wyjściowej uczniów. Burza mózgów wokół pytania: co możemy odczytać z poprawnie napisanego równanie reakcji chemicznej?

3. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które uczniowie zapisują w portfolio.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie zapoznają się z treściami zawartymi w e‑materiale dotyczącymi interpretacji równań reakcji chemicznych, analizują zamieszczone tam przykłady. Nauczyciel zadaje pytania uczniom o kolejność postępowania przy interpretacji z wykorzystaniem masy czy objętości? Chętni uczniowie udzielają odpowiedzi, a pozostali weryfikują ich poprawność merytoryczną.

2. Nauczyciel dzieli losowo uczniów na pięć grup. Każda z nich otrzymuje różne przykłady równań reakcji chemicznych przygotowanych wcześniej przez nauczyciela. W grupach uczniowie wykonują analizę jakościową i ilościową otrzymanych równań reakcji chemicznych. Po ustalonym przez nauczyciela czasie, liderzy grup prezentują wyniki pracy na forum klasy. Nauczyciel i pozostali uczniowie weryfikują poprawność merytoryczną zaproponowanych rozwiązań.

3. Gra edukacyjna obejmująca interpretację równań reakcji w ujęciu molowym, masowym i objętościowym (dla gazów). Uczniowie samodzielnie sprawdzają swoją wiedzę i umiejętności zdobyte podczas jednostki lekcyjnej. Nauczyciel monitoruje przebieg pracy uczniów.

4. Uczniowie samodzielnie wykonują pierwsze dwa ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się”. Wyniki pracy przedstawiane są przez chętnych uczniów na forum i komentowane przez innych uczniów.

5. Uczniowie dobierają się w pary i wykonują ćwiczenia nr 3‑6. Następnie konsultują swoje rozwiązania z inną parą uczniów i ustalają jedną wersję odpowiedzi.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów poprzez zadawanie przykładowych pytań: Co to jest stechiometria? Czego dotyczy interpretacja ilościowa równań reakcji chemicznych? Jaka jest kolejność postępowania przy interpretacji objętościowej?

2. Jako podsumowanie lekcji, nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie zamieszczają w swoim portfolio:

• Przypomniałem/łam sobie, że...

• Co było dla mnie łatwe...

• Czego się nauczyłam/łem...

• Co sprawiało mi trudności?

Praca domowa:

Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia w e‑materiale – „Sprawdź się”.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Gra edukacyjna w formie quizu może zostać wykorzystana przez uczniów podczas przygotowywania się do zajęć i/lub podczas podsumowania materiału.

Materiały pomocnicze:

Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):

• Co to jest stechiometria?

• Czego dotyczy interpretacja ilościowa równań reakcji chemicznych?

• Jaka jest kolejność postępowania przy interpretacji objętościowej?