Dla nauczyciela
Autorka: Katarzyna Moskwa
Przedmiot: historia
Temat: Spełnione marzenie Bolesława Chrobrego. Polska królestwem.
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum
Podstawa programowa:
zakres podstawowy
IX. Polska w okresie wczesnopiastowskim.
Uczeń:
2. opisuje zmiany terytorialne państwa polskiego w X–XII w.;
3. rozpoznaje tendencje centralistyczne i decentralistyczne w życiu politycznym państwa polskiego w X–XII w.;
zakres rozszerzony
IX. Polska w okresie wczesnopiastowskim.
Uczeń:
2. charakteryzuje organizację państwa wczesnopiastowskiego;
3. dokonuje bilansu panowania władców piastowskich (do 1138 r.);
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje obywatelskie;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.
Cele operacyjne:
Uczeń:
wskazuje na mapie terytorium i podboje Bolesława Chrobrego;
charakteryzuje podstawowe kierunki polityki zagranicznej państwa polskiego w pierwszej połowie XI w., za panowania Bolesława Chrobrego;
dostrzega znaczenie koronacji Bolesława Chrobrego.
Strategie i metody nauczania:
konstruktywizm,
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
debata „za i przeciw”,
praca z mapą.
Formy zajęć:
praca indywidualna,
pracaw parach,
praca w grupach,
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg zajęć:
Faza wstępna:
Nauczyciel przedstawia uczniom temat i cel zajęć oraz wspólnie z nimi ustala kryteria sukcesu.
Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel poleca uczniom przygotować w parach pytania z nim związane. Czego uczniowie chcą się dowiedzieć? Co ich interesuje w związku z tematem lekcji?
Faza realizacyjna:
Podział klasy na grupy. Każda z nich opracowuje fragment materiału z sekcji „Przeczytaj”. Po zakończeniu pracy przedstawiciele zespołów prezentują przydzielone zagadnienie. Pozostali uczniowie sporządzają notatki, mogą zadawać pytania i weryfikować przedstawione informacje.
Praca z multimedium. Nauczyciel poleca uczniom, aby w parach zapoznali się ze schematem interaktywnym, a następnie wykonali związane z nim polecenia. Wybrana para prezentuje swoje odpowiedzi, nauczyciel udziela informacji zwrotnej.
Po zapoznaniu się z multimedium oraz krótkim przypomnieniu kierunków ekspansji Bolesława Chrobrego nauczyciel proponuje uczniom dokonanie oceny rządów i postaci Bolesława Chrobrego. Czy słusznie nazywany jest on Bolesławem Wielkim?
Podział uczniów na dwie grupy (które można podzielić na podzespoły pracujące osobno w czasie zbierania argumentów). Uczniowie przynależą do nich zgodnie z zajętym z góry stanowiskiem lub też – jeśli traktujemy debatę jako rodzaj ćwiczenia – przydzielamy uczniów do danej grupy.
Sformułowanie zadań dla poszczególnych grup i określenie przez nauczyciela czasu na przygotowanie. Zespoły gromadzą i zapisują na kartkach argumenty „za” lub „przeciw” nazywaniu Bolesława Wielkim.
Po wyczerpaniu limitu czasu zespoły podają i uzasadniają swoje racje na forum klasy. Wybrany lub wskazany uczeń albo uczennica zapisują argumenty na tablicy. Grupy otrzymują głos na przemian. Mają prawo do ustosunkowania się do argumentów grupy przeciwnej i przedstawienia kontrargumentu. Nauczyciel udziela głosu uczniom. Warto zwrócić uwagę na argumenty „post factum”, czyli z uwzględnieniem wiedzy, co zdarzyło się po śmierci Bolesława Chrobrego. Czy mogą one stanowić podstawę do dokonania obiektywnej oceny postaci Bolesława?
Na zakończenie nauczyciel podsumowuje wyniki dyskusji: poprawność merytoryczną, liczbę i „jakość” przytaczanych argumentów, kulturę dyskusji.
Faza podsumowująca:
Ewaluacja lekcji. uczniowie wykonują ćwiczenia 5, 6, 7, 8.
Nauczyciel rozdaje uczniom ankietę ewaluacyjną z oceną lekcji, pracy własnej oraz pracy klasy.
Praca domowa:
Dokonaj wyboru jednej decyzji podjętej przez Bolesława Chrobrego, a ocenianej przez ciebie jednoznacznie negatywnie. Uzasadnij swój wybór.
Materiały pomocnicze:
R. Barkowski, Kijów 1018, Warszawa 2019.
I. Kienzler, Piastowie od Mieszka do Kazimierza. Miłość i władza, Warszawa 2018.
M. Maciorowski, B. Maciejewska, Władcy Polski. Historia na nowo opowiedziana, Warszawa 2018.
S. Szczur, Historia Polski. Średniowiecze, Warszawa 2013.
P. Urbańczyk, Bolesław Chrobry – lew ryczący, Toruń 2017.
P. Urbańczyk, Co się stało w 1018 roku?, Poznań 1018.
J. Żylińska, Piastówny i żony Piastów, Warszawa 2018.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Schemat może zostać wykorzystany jako przygotowanie do lekcji. W takiej sytuacji uczniowie zapoznają się z nim przed zajęciami i przygotowują swoje odpowiedzi, które są następnie odczytywane w trakcie lekcji i oceniane przez pozostałych uczniów.