Dla nauczyciela

Autor: Martyna Wojtowicz

Przedmiot: Historia

Temat: Społeczeństwo Polski dzielnicowej

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
Zakres podstawowy
X. Polska w okresie rozbicia dzielnicowego. Uczeń:
1) wyjaśnia przyczyny polityczne i społeczno‑gospodarcze oraz następstwa rozbicia dzielnicowego;
3) opisuje przemiany społeczno‑gospodarcze na ziemiach polskich oraz ocenia społeczno‑kulturowe skutki kolonizacji na prawie niemieckim;
4) charakteryzuje proces przezwyciężenia rozbicia politycznego ziem polskich, ze wskazaniem na rolę władców i Kościoła;
Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
X. Polska w okresie rozbicia dzielnicowego. Uczeń: spełnia wymagania określone dla zakresu podstawowego, a ponadto:
2) porównuje zasady kolonizacji na prawie polskim i na prawie niemieckim;
3) charakteryzuje proces formowania się społeczeństwa stanowego w Polsce.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

  • charakteryzuje, czym była kolonizacja na prawie niemieckim;

  • wyjaśnia, jaką rolę w trakcie rozbicia dzielnicowego odgrywał Kościół;

  • omawia kształtowanie się społeczeństwa stanowego w Polsce.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

  • analiza materiału źródłowego (porównawcza);

  • dyskusja;

  • mapa myśli.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Społeczeństwo Polski dzielnicowej”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać polecenia.

Faza wstępna:

  1. Wyświetlenie przez nauczyciela na tablicy uczniom tematu oraz celów lekcji, a następnie omówienie planowanego przebiegu zajęć.

  2. Raport z przygotowań. Nauczyciel, przy użyciu dostępnego w panelu użytkownika raportu, weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji: sprawdza, którzy uczestnicy zajęć zapoznali się z udostępnionym e‑materiałem. Nauczyciel poleca, by uczniowie przygotowali - każdy indywidualnie - mapę myśli związaną z tematem. Wybrana osoba lub ochotnik zapisuje propozycje na tablicy, tworząc wspólną mapę.

Faza realizacyjna:

  1. Praca z tekstem. Jeżeli przygotowanie uczniów do lekcji jest niewystarczające, nauczyciel prosi o indywidualne zapoznanie się z treścią w sekcji „Przeczytaj”. Każdy uczestnik zajęć podczas cichego czytania wynotowuje najważniejsze kwestie poruszone w tekście. Następnie wybrani uczniowie odczytują na głos swoje notatki.

  2. Praca z drugim multimedium („Film + Sprawdź się”). Uczniowie zapoznają się z pierwszym z filmów. Każdy uczeń pracuje indywidualnie, samodzielnie przygotowując odpowiedzi do poleceń: opisuje znaczenie polityczne możnowładztwa polskiego od końca XI w. oraz to, jak zmieniła się rola polityczna możnowładztwa w okresie rozbicia dzielnicowego. Po wyznaczonym przez nauczyciela czasie wybrani lub chętni uczniowie odczytują swoje propozycje. Nauczyciel komentuje rozwiązania uczniów.

  3. Nauczyciel odtwarza drugi z filmów. Tym razem uczniowie pracują w parach, wykonując polecenia nr 5 i 6 (wyjaśniają, czym jest stan, oraz wyjaśniają znaczenie przywileju z Cieni w procesie kształtowania się stanu rycerskiego w Polsce). Po ustalonym czasie przedstawiciel wybranej dwójki uczniowskiej albo ochotnik przedstawia propozycję odpowiedzi. Wspólne omówienie odpowiedzi na forum klasy.

  4. Praca z multimedium („Mapa interaktywna”). Nauczyciel poleca wybranemu uczniowi, aby przeczytał polecenie 1: „Wskaż dzielnice, w których w XIII–XIV w. dokonano największej liczby lokacji na prawie niemieckim, i takie, w których lokowanych osad było najmniej”. Poleca uczniom, aby podzielili się na 4‑osobowe grupy i opracowali w nich odpowiedzi. Po ustalonym wcześniej czasie przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia odpowiedź.

Faza podsumowująca:

  1. Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

  2. Na zakończenie nauczyciel omawia przebieg zajęć i dokonuje oceny pracy grup uczniowskich.

Praca domowa:

  1. Wykonaj ćwiczenia 2,3 i 4 z sekcji „Film + Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

Wielka historia świata. Tomy 1‑12 (praca pod patronatem Polskiej Akademii Umiejętności); Świat Książki 2004‑2006.

Wielka historia Polski, tomy 1‑10; Oficyna Wydawnicza FOGRA, Kraków 2016.

Seria Historia powszechna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011‑2019.

Wskazówki metodyczne:

Informacje z sekcji „Mapa interaktywna” mogą być wykorzystane w trakcie lekcji do pracy uczniów w parach lub samodzielnie.

Film + Sprawdź się