Film + Sprawdź się
Zapoznaj się z filmami i wykonaj kolejne polecenia.
Opisz znaczenie polityczne możnowładztwa polskiego od końca XI wieku.
Omów, jak zmieniła się rola polityczna możnowładztwa w okresie rozbicia dzielnicowego.
Wyjaśnij okolicznoścu wydania przywileju łęczyckiego przez Kazimierza Sprawiedliwego.
Podaj definicję pojęcia „stan”.
Wyjaśnij znaczenie przywileju z Cieni w procesie kształtowania się stanu rycerskiego.
Zapoznaj się z poniższym tekstem oraz przeanalizuj ilustrację, a następnie wykonaj polecenia.
Źródło A
[...] Zamierzając tedy założyć miasto w Krakowie tamże ludzie z różnych klimatów, kładziemy to w uszy wszystkim, tak obecnym, jak przyszłym, że my Bolesław z łaski Bożej książę Krakowa i Sandomierza, wraz z [...] matką naszą Grzymisławą i szlachetną naszą żoną Kunegundą, zakładamy je na tym prawie, na jakim założone zostało miasto Wrocław [...]
Przede wszystkim [...] wójtom naszym [...] obiecujemy przestrzegać niewzruszenie, że wszyscy [...] mieszkający w tym mieście nie mają nam dawać ani żadnego czynszu, ani jakiejkolwiek daniny z osób swoich lub mieszkań, własnych lub należących do miasta, przez przeciąg lat sześciu prócz czynszów ze sklepów, gdzie się sukno sprzedaje i ze sklepów przekupniów, które potocznie zwą się kramy, z których - skoro tylko tych własnym kosztem i pracą wybudujemy, [bo i to im obiecaliśmy], pięć części czynszu nam przypadnie, zaś szóstą część dziedzicznie pobierać będą pomienieni wójtowie; to jednakowoż nie z prawa, lecz dzięki naszej szczególnej łasce
Źródło B
Cechy stanowiły podstawową formę organizacji życia miejskiego w średniowieczu. Przeanalizuj poniższy tekst, stanowiący wyciąg ze statutów cechów wrocławskich z XIII w. i na jego podstawie rozstrzygnij, które z poniższych stwierdzeń jest prawdziwe.
[...] To są postanowienia i statuty, który się mają trzymać igielnicy, druciarze, guzikarze, odlewnicy cyny i różańcarze. Po pierwsze nikt nie ma rzemiosła wykonywać, kto by nie uzyskał prawa miejskiego i nie przyniósł dokumentu na wykonywanie swego zawodu. Raz na kwartał ma każdy towarzysz cechowy dawać jeden grosz do kasy. Kto się zapisuje do nauki, ma dać cechowi 6 groszy. Kto idzie na ranne zgromadzenie ze sztyletem albo inną bronią, ten ma cechowi zapłacić jeden grosz. Kto złośliwie mówi na rannym zgromadzeniu, ten od takiego złośliwego słowa ma dawać jeden grosz. Jeżeli jakiś czeladnik u swego mistrza się zapożyczy, ma mu to według prawa odsłużyć i żaden inny mistrz nie może go u siebie trzymać ani go wesprzeć pieniędzmi pod najwyższą karą. Kto drugiemu jego czeladnika świadomie odbierze, ten ma miastu dać 6 groszy a cechowi łut. Nie ma także żaden wielki kowal ani żaden inny człowiek, który nie umie ciągnąć drutu, robić igieł swoimi narzędziami. Kto natomiast ciągnie drut, ten może robić igły swoim narzędziem. Jeżeli czeladnik odchodzi od swego mistrza i jest mu winien pieniądze, ma mu się prawo zająć suknie albo inne sprzęty i żaden mistrz nie może go u siebie trzymać, dopóki się z tamtym nie ugodzi. Żonatego czeladnika żaden mistrz nie ma trzymać. Także żaden igielnik, różańcarz nie ma mieć więcej czeladników jak trzech, dwóch, którzy biorą od niego zapłatę, i jednego ucznia, tak aby więcej nie miał razem jak trzech czeladników. Żelaza na stal nikt pod karą nie ma prawa obrabiać. Także nikt nie ma prawa rzeczy żelaznych jako stalowe sprzedawać. Także jeżeli syn mistrza chce wstąpić do cechu, ma dać połowę stawki cechowej, miastu sześć groszy i cechowi sześć groszy
Wyjaśnienie:
ranne zgromadzenie - zebranie mistrzów cechowych, na którym rozpatrywano sprawy danego cechu.
łut - 1/16 grzywny, 3 gr.
wielki kowal- kowal wykonujący grubsze roboty kowalskie, w przeciwieństwie do małego kowala wykonującego roboty bardziej precyzyjne, zbliżone do ślusarstwa