SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autorki: Magdalena Fuhrmann

Przedmiot: geografia

Temat lekcji: Prognozy demograficzne dla Polski

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa III

Podstawa programowa

Cele kształcenia – wymagania ogólne

I. Wiedza geograficzna.

1) Poznawanie terminologii geograficznej.

2) Zaznajomienie z różnorodnymi źródłami i metodami pozyskiwania informacji geograficznej.

3) Poznanie zróżnicowania środowiska geograficznego, głównych zjawisk i procesów geograficznych, ich uwarunkowań i konsekwencji.

II. Umiejętności i stosowanie wiedzy w praktyce.

1) Korzystanie z planów, map fizycznogeograficznych i społeczno‑gospodarczych, fotografii, zdjęć lotniczych i satelitarnych, rysunków, wykresów, danych statystycznych, tekstów źródłowych, technologii informacyjno‑komunikacyjnych oraz geoinformacyjnych w celu zdobywania, przetwarzania i prezentowania informacji geograficznych.

4) Formułowanie twierdzeń o podstawowych prawidłowościach dotyczących funkcjonowania środowiska geograficznego.

5) Ocenianie zjawisk i procesów politycznych, społeczno‑kulturowych oraz gospodarczych zachodzących w Polsce i w różnych regionach świata.

7) Krytyczne, odpowiedzialne ocenianie przemian środowiska przyrodniczego oraz zmian społeczno‑kulturowych i gospodarczych w skali lokalnej, regionalnej, krajowej i globalnej.

8) Wykonywanie obliczeń matematycznych z zakresu geografii fizycznej i społeczno‑ekonomicznej w celu wnioskowania o zjawiskach i procesach geograficznych.

9) Rozwijanie umiejętności komunikowania się i podejmowania konstruktywnej współpracy w grupie.

III. Kształtowanie postaw.

1) Rozwijanie zainteresowań geograficznych, budzenie ciekawości świata.

2) Docenianie znaczenia wiedzy geograficznej w poznawaniu i kształtowaniu przestrzeni geograficznej.

3) Dostrzeganie aplikacyjnego charakteru geografii.

Treści nauczania – wymagania szczegółowe

XV. Społeczeństwo i gospodarka Polski: rozmieszczenie ludności i struktura demograficzne, saldo migracji, struktura zatrudnienia i bezrobocie, urbanizacja i sieć osadnicza, warunki rozwoju, rolnictwa, restrukturyzacja przemysłu, sieć transportowa, atrakcyjność turystyczna.

Uczeń:

3) analizuje, na podstawie źródeł informacji geograficznej, zmiany liczby ludności, przyrostu naturalnego i rzeczywistego ludności Polski oraz prognozuje skutki współczesnych przemian demograficznych w Polsce dla rozwoju społeczno‑gospodarczego kraju.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• poznaje prognozy GUS dotyczące zmian liczby ludności Polski,

• rozumie procesy kształtujące liczbę ludności Polski w najbliższych latach,

• wykorzystuje opracowania Głównego Urzędu Statystycznego dotyczące liczby ludności Polski.

Strategie nauczania: asocjacyjna

Metody i techniki nauczania: blended learning, IBSE

Forma zajęć: praca w parach, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny, zeszyt

Materiały pomocnicze

Okólski M., Demografia: podstawowe pojęcia, procesy i teorie w encyklopedycznym zarysie, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2005.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Nauczyciel pyta uczniów o cel prognozowania liczby ludności w kraju. Uczniowie zastanawiają się nad odpowiedzią w parach, nauczyciel zapisuje poprawne informacje na tablicy.

• Nauczyciel przedstawia cele lekcji.

Faza realizacyjna

• Nauczyciel kolejno omawia zagadnienia przedstawione w e‑materiale.

• Po przedstawieniu i wyjaśnieniu e‑materiału, nauczyciel w formie ustnej weryfikuje zrozumienie materiału przez uczniów.

• Nauczyciel dzieli uczniów na pary lub małe grupy (w zależności od wielkości klasy). Uczniowie zapoznają się z symulacjami interaktywnymi. W grupach/parach uczniowie zastanawiają się nad konsekwencjami zaprezentowanej prognozy zmiany liczby ludności dla Polski. Swoje wnioski zapisują na kartkach.

• Wybrane grupy prezentują swoje argumenty/przemyślenia na forum klasy. Uczniowie weryfikują przedstawione informacje z własnymi notatkami, w przypadku kwestii spornych zgłaszają je nauczycielowi, który stara się rozstrzygnąć spór.

• Najważniejsze argumenty płynące z dyskusji przedstawione zostają na tablicy, tak aby każdy uczeń na końcu lekcji mógł zweryfikować własne notatki.

• Uczniowie dzielą się swoimi spostrzeżeniami, we wspólnej dyskusji zastanawiają się nad sposobami rozwiązania problemów demograficznych Polski. Nauczyciel czuwa nad przebiegiem dyskusji.

Faza podsumowująca

• Wykonanie ćwiczeń od 1 do 6 z części „Sprawdź się”.

• Podsumowanie wiedzy zaprezentowanej na lekcji.

• Utrwalenie najważniejszych pojęć, szczególnie tych, które sprawiały uczniom najwięcej problemów podczas zajęć.

• Ocena pracy uczniów podczas lekcji.

Praca domowa

• Na stronie urzędu statystycznego województwa, w którym mieszkasz, znajdź prognozę liczby ludności województwa do 2050 roku. Przygotuj krótką prezentację na temat prognozowanej liczby ludności i jej struktury, porównaj z prognozą dla Polski i omów wyniki.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Symulacja zawarta w e‑materiale może być wykorzystana podczas powtórzenia materiału z całego działu „Społeczeństwo i gospodarka Polski” (zakres podstawowy: XV). Może znaleźć zastosowanie podczas lekcji poświęconych zagadnieniom związanym z demografią (zakres podstawowy: VIII. 3, VIII. 5, XV. 2; zakres rozszerzony: XXI. 1).