Dla nauczyciela
SCENARIUSZ LEKCJI
Imię i nazwisko autora: Maciej Kałaska
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: World Trade Center - współczesny terroryzm
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy (klasa II) i rozszerzony (klasa IV)
PODSTAWA PROGRAMOWA
Poziom podstawowy
VII. Podział polityczny i zróżnicowanie poziomu rozwoju społeczno‑gospodarczego świata: mapa podziału politycznego, system kolonialny i jego rozpad, procesy integracyjne i dezintegracyjne na świecie, konflikty zbrojne i terroryzm, podstawowe wskaźniki rozwoju.
Uczeń:
wskazuje na mapie miejsca ważniejszych konfliktów zbrojnych i podaje przykłady aktów terrorystycznych w wybranych regionach świata w XXI w.
Poziom rozszerzony
XX. Problemy polityczne współczesnego świata: współczesne zmiany na mapie politycznej świata, przemiany systemowe w Europie, funkcjonowanie Unii Europejskiej, przyczyny i skutki terroryzmu, relacje między cywilizacją zachodnią i cywilizacją islamu.
Uczeń:
charakteryzuje nowe wyzwanie dla świata, jakim jest terroryzm oraz podaje jego główne przyczyny oraz skutki społeczno‑kulturowe, gospodarcze i polityczne ze szczególnym uwzględnieniem Europy.
Kształtowane kompetencje kluczowe
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje obywatelskie,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne
Uczeń:
odtwarza przebieg ataków terrorystycznych z 11 września 2001 roku,
wymienia przyczyny oraz skutki ataków z 11 września 2001 roku w Stanach Zjednoczonych i na świecie,
wskazuje na mapie miejsca, gdzie toczy się wojna z terroryzmem i podaje przykłady aktów terrorystycznych powiązanych z Al‑Ka’idą w XXI w.
przedstawia współczesny obraz terroryzmu w Europie.
Strategie nauczania: problemowa
Metody nauczania: pogadanka, wystąpienie wspomagane prezentacją multimedialną, praca z e‑materiałem
Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach, praca wszystkich uczniów w klasie
Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny (lub/i tablety z dostępem do internetu)
Materiały pomocnicze:
Dunbar D., Reagan B., 2011, Debunking 9/11 myths: why conspiracy theories can't stand up to the facts, Hearst Books, New York. Europol, 2020, European Union Terrorism Situation and Trend Report (TE‑SAT) 2020. dostęp w: https://www.europol.europa.eu/activities‑services/main‑reports/european‑union‑terrorism‑situation‑and‑trend‑report‑te‑sat‑2020 (19.09.2020).
Williams B., 2019, Attack on America: 11 September 2001, Cherrytree Books, Twickenham.
Wright L., 2018, Wyniosłe wieże. Al‑Kaida i atak na Amerykę, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec.
PRZEBIEG LEKCJI
Kilka lekcji wcześniej nauczyciel prosi uczniów o przygotowanie się do zajęć. W tym celu przeglądają oni anglojęzyczny raport Europolu na temat terroryzmu w UE (w materiałach pomocniczych podano odsyłacz do raportu z 2020 r., ale można zadać nowszą publikację tego typu), a następnie szykują się do krótkiego wystąpienia wspomaganego prezentacją multimedialną (np. wykonaną w programie Power Point). Zadanie realizowane jest w grupach i dotyczy jednego z sześciu zagadnień (lista poniżej). Nauczyciel prosi, aby w prezentacjach znalazły się definicje rodzajów terroryzmu. Tematy są losowane przez liderów grup. Nauczyciel przypomina zasady wykonania poprawnej prezentacji (czas prezentacji: nie dłużej niż 2‑3 minuty).
Lista zagadnień:
Terroryzm dżihadystyczny w UE.
Terroryzm etniczno‑nacjonalistyczny i separatystyczny w UE.
Terroryzm prawicowy w UE.
Terroryzm lewicowy w UE.
Terroryzm „jednej sprawy” w UE.
Ogólny obraz współczesnego terroryzmu w UE (podsumowanie).
Faza wprowadzająca
Czynności organizacyjne (powitanie, sprawdzenie stanu klasy, sprawdzenie obecności).
Sprawdzenie ewentualnego zadania domowego.
Nauczyciel prowadzi pogadankę z uczniami. Zadaje ogólne pytania: kiedy po raz pierwszy usłyszeliście o zamachach z 11 września 2001 roku i jaka była Wasza pierwsza reakcja?
Przedstawienie celów lekcji.
Faza realizacyjna
W pierwszej kolejności uczniowie formułują definicję pojęcia terroryzm. Nauczyciel naprowadza uczniów na odpowiedź, w razie konieczność wyświetla słownik e‑materiału. Następnie uczniowie w parach wykonują 1. ćwiczenie interaktywne.
Uczniowie czytają tekst ze „Wstępu” i „Przeczytaj” e‑materiału. Następnie sprawdzają nabytą wiedzę o atakach terrorystycznych z 11 września 2001 roku i ich sprawcach. W tym celu rozwiązują indywidualnie ćwiczenie 2. w „Sprawdź się”, które odnosi się do innych zamachów przeprowadzonych przez Al‑Kaidę.
Nauczyciel prosi o zapoznanie się z prezentacją multimedialną e‑materiału o skutkach zamachów z 11 września 2001 roku. Prosi o wykonanie w parach polecenia 2. do tej prezentacji. Po jego wykonaniu chętna para uczniów odczytuje rezultaty swojej pracy. Odpowiedź jest komentowana i uzupełniana przez pozostałych uczestników lekcji (w tym nauczyciela).
Wspólne w klasie opracowanie interaktywnych ćwiczeń 4‑8, które sprawdzają i uzupełniają wiedzę o konsekwencjach zamachów z 11 września 2001 roku.
Nauczyciel wprowadza w nowy wątek lekcji: obraz współczesnego terroryzmu w Europie, a dokładniej w UE. Sygnalizuje, że terroryzm na kontynencie europejskim nie jest domeną jedynie fundamentalistów muzułmańskich i radykalnych islamistów (definicje w słowniku).
Teraz rozpoczyna się sześć wystąpień – ich kolejność jest zgodna z listą. Nauczyciel prosi wszystkich o trzymanie się reżimu czasowego wypowiedzi. Po każdej prezentacji nauczyciel uzupełnia wypowiedź uczniów (jeśli istnieje taka konieczność). Na koniec nauczyciel wyjaśnia ewentualne niejasności, również podsumowuje to zadanie.
Faza podsumowująca
Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy z całej lekcji poprzez zadawanie pytań kontrolnych i udzielanie na nie odpowiedzi przez uczniów.
Nauczyciel nagradza aktywnych uczniów i przypomina cele zajęć.
Pożegnanie i zaproszenie na kolejną lekcję.
Praca domowa
Dokończenie ćwiczeń, na zrobienie których nie starczyło czasu na lekcji.
Dla chętnych: esej na temat wybranego wątku z książki Wyniosłe wieże. Al‑Ka'ida i atak na Amerykę (patrz: materiały pomocnicze).
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium
Prezentacja multimedialna może zostać wykorzystana podczas innych, zróżnicowanych tematycznie lekcji dotyczących terroryzmu (np. Terroryzm na świecie, zakres podstawowy VII. 5; Terroryzm - przyczyny, skutki i sposoby walki z terroryzmem, zakres rozszerzony XX. 4) oraz konfliktów zbrojnych na świecie (np. Współcześnie toczące się konflikty na świecie, zakres podstawowy VII.5). Może posłużyć również jako materiał dodatkowy podczas lekcji na temat wszelkiego rodzaju konfliktów społecznych w XXI wieku (np. Jak zapobiegać i rozwiązywać konflikty we współczesnym świecie, zakres rozszerzony VII.3).