Autor: Katarzyna Maćkowska

Temat: Człowiek w filozofii Romana Ingardena

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne. Uczeń:

• omawia koncepcję człowieka R. Inagardena;

• rekonstruuje rozumienie związków człowieka i kultury w myśli Inagardena;

• wyjaśnia relację pomiędzy człowiekiem a innymi ludźmi i światem natury w świetle poglądów Ingardena;

• analizuje fragmenty eseju Człowiek i jego rzeczywistwość R. Ingardena.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• odwrócona klasa;

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• mapa myśli;

• praca z tekstem.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał: „Człowiek w filozofii Romana Ingardena” ze wskazaniem na zawarty w nim tekst źródłowy. Uczniowie przygotowują się do omówienia tekstu, szukając informacji na temat kontekstu biograficznego i historyczno‑filozoficznego.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel, po zalogowaniu na platformie, wyświetla na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika temat lekcji. Nawiązując do zagadnień opisanych w sekcji „Wprowadzenie”, omawia zaprezentowane cele. Uczniowie ustalają kryteria sukcesu.

2. Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji. Nauczyciel weryfikuje stan przygotowania uczniów do lekcji. Na podstawie przygotowanych przez nich informacji dotyczących biografii Romana Ingardena, wskazuje na najważniejsze wydarzenia, które wpłynęły na rozwój jego filozofii.

Faza realizacyjna:

1. Praca z tekstem. Nauczyciel dzieli klasę na trzy grupy. Uczniowie analizują zamieszczone w sekcji „Przeczytaj” fragmenty Książeczki o człowieku. Opracowują tematy wedle ustalonego porządku:
   – grupa 1.: Opozycja kultura a natura. Wytwarzanie kultury – różnice pomiędzy człowiekiem na zwierzętami.
   – grupa 2.: Relacja człowiek a kultura. Wzajemne oddziaływanie.
   – grupa 3.: Człowiek współczesny a przodkowie. Relacja pomiędzy przeszłością a teraźniejszością w świetle kultury.
   Omówienie wyników na forum klasy.

2. Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej materiał z sekcji „Mapa myśli”. Odczytanie poleceń do multimedium:
   – „Na podstawie mapy myśli odpowiedz, w jaki sposób człowiek pokonuje swą samotność w świecie”
   – „W odniesieniu do mapy myśli porównaj miejsce człowieka w świecie natury i kultury.”
   Uczniowie pracują w parach. Następnie nauczyciel prosi wybrane grupy o prezentację swoich odpowiedzi.

3. Ćwiczenia przedmiotowe. Uczniowie indywidualnie wykonują ćwiczenia nr 1–5.

Faza podsumowująca:

1. W ramach podsumowania uczniowie wykonują ćwiczenie 6. „Określ, w jaki sposób Ingarden określa istotę człowieczeństwa – człowieka i jego życia – w poniższym fragmencie swego eseju.”

2. Wszyscy uczniowie podsumowują zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa:

1. Na podstawie analizy eseju Człowiek i jego rzeczywistość R. Ingardena scharakteryzuj kondycję ludzką.

Materiały pomocnicze:

• Gadacz T., Historia filozofii XX wieku, Kraków 2009.

• Ingarden R., Człowiek i jego rzeczywistość, [w:] tegoż, Książeczka o człowieku, Kraków 1998.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Uczniowie mogą wykorzystać medium w sekcji „Mapa myśli” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.