Sprawdź się
Przyporządkuj wytwory do sfery opanowania przyrody przez człowieka i tworzenia kultury przez ludzi:
wytyczanie dróg, budowa domów, korzystanie z języka, tworzenie państw, uprawa ziemi
| Opanowanie przyrody | |
|---|---|
| Tworzenie kultury |
Według Ingardena człowieka wśród innych zwierząt wyróżnia to, że:
- wytwarza narzędzia
- posługuje się językiem
- opanowuje przyrodę lepiej niż inne gatunki
- wytwarza świat kultury
Quasi-rzeczywistość kultury charakteryzuje się tym, że:
- stanowi nieodłączny składnik ludzkiej egzystencji
- obejmuje zarówno sztukę, jak i instytucje społeczne
- łączy pokolenia ludzi
- pomaga człowiekowi w opanowaniu przyrody
Tworzenie przez człowieka sztuki według Ingardena:
- jest zaspokojeniem jego psychicznych potrzeb
- daje ujście ludzkim możliwościom twórczym
- rozwija świat kultury
- wpływa na materialny poziom życia ludzi
W ujęcie Ingardena charakterystyczne dla wartości tworzonych w kulturze, jest to, że:
- nie dotyczą one materialnej sfery świata
- ujawniają się w ludzkich wytworach
- wymagają od człowieka wysiłku
- są podobne do wytworów innych zwierząt
Określ, w jaki sposób Ingarden określa istotę człowieczeństwa – człowieka i jego życia – w poniższym fragmencie swego eseju:
Człowiek i jego rzeczywistośćWyobraźmy sobie bowiem, że ze świata nagle znikły wszystkie dzieła sztuki, wszystkie teorie naukowe i filozoficzne, państwa, instytucje publiczne i prywatne itd. i że zarazem nie moglibyśmy się w żaden sposób dowiedzieć o tym, co było niegdyś w naszym własnym życiu pokoleń i narodów, które już przeszło. Czy to, co by pozostało, byłoby dla nas istotnie tym światem, w którym faktycznie żyjemy? Czy nie byłoby czymś niesłychanie uboższym i innym? I czy my sami nie musielibyśmy się zmienić […], żeby w tym zubożonym świecie móc żyć […]? I jakież inne – czy w ogóle ludzkie? – byłoby wówczas nasze życie. Może by nawet nam się dobrze powodziło, może mielibyśmy wygodniejsze koleje i szybsze aeroplany […], ale czy moglibyśmy wówczas żyć jak ludzie?
Źródło: Roman Ingarden, Człowiek i jego rzeczywistość, [w:] Książeczka o człowieku, Kraków 1998, s. 32–33.
Zinterpretuj słowa Ingardena:
Człowiek i jego rzeczywistośćjesteśmy dziedzicami minionych pokoleń, […] nie jesteśmy – każdy z nas z osobna – samotni na świecie, […] mamy wspólny świat wytworów ducha i naszych przezeń kierowanych czynności cielesnych, a przez to i my sami – ludzie z ludźmi – w mniejszym lub większym stopniu zrastamy się w jeden jakby organizm ludzkości.
Źródło: Roman Ingarden, Człowiek i jego rzeczywistość, [w:] Książeczka o człowieku, Kraków 1998, s. 35.
Scharakteryzuj na podstawie analizy eseju Człowiek i jego rzeczywistość R. Ingardena kondycję ludzką.