Autorka: Dorota Czarny

Przedmiot: wiedza o społeczeństwie

Temat: Cechy kultury masowej

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

II. Różnorodność kulturowa.

Uczeń:

6) analizuje na przykładach zjawisk kulturowych cechy kultury masowej;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wyjaśnia, czym jest kultura masowa;

• wskazuje cechy kultury masowej;

• proponuje argumenty przeciw kulturze masowej i w jej obronie;

• rozpoznaje popularne produkty kultury masowej;

• charakteryzuje proces powstawania kultury masowej;

• analizuje na przykładach zjawisk kulturowych cechy kultury masowej;

• odróżnia treści kulturowe zaliczane do kultury masowej od treści zaliczanych do kultury elitarnej.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• mapa mentalna;

• wędrujące plakaty;

• analiza tekstu źródłowego;

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• flipcharty i markery.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna

1. Uczniowie mają za zadanie zapoznać się z tematem z e‑materiału w celu aktywnego uczestnictwa w lekcji.

2. Przedstawienie tematu i celów zajęć.

3. Nauczyciel zapisuje na tablicy pojęcie „kultura masowa”, uczniowie na podstawie swojej wiedzy na ten temat podają skojarzenia (burza mózgów).

4. Na podstawie podanych przykładów uczniowie weryfikują i klasyfikują swoje wypowiedzi, tworząc mapę mentalną.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel dzieli klasę na sześć grup. Zespoły otrzymują arkusze flipcharta i markery. Każda grupa opracowuje przydzielone im zadania:

• grupa 1 – odbiorcy kultury masowej;

• grupa 2 – jak przekazywane są treści kultury masowej;

• grupa 3 – jakie oddziaływanie ma współczesny przekaz medialny;

• grupa 4 – kultura elitarna i kultura masowa – współzależności;

• grupa 5 – kultura elitarna i kultura masowa – zarzuty;

• grupa 6 – wskaż procesy kształtowania się kultury masowej.

2. Po wyznaczonym czasie grupy przekazują swoje plakaty kolegom i koleżankom po lewej stronie (zgodnie z ruchem wskazówek zegara). Każda grupa zapoznaje się z treścią plakatu i nanosi swoje opinie, spostrzeżenia i uwagi – zapisuje je innym kolorem niż grupa wcześniejsza. Plakaty krążą po klasie, aż wrócą do pierwotnej grupy.

3. Poszczególne grupy wywieszają w widocznym miejscu plakaty, a wyznaczone osoby prezentują wypracowane materiały.

4. Następnie uczniowie w parach na podstawie poznanych i omówionych zagadnień mają za zadanie wypisać cechy kultury masowej.

5. Po wyznaczonym czasie poszczególne pary odczytują wypisane przez siebie przykłady (uczniowie muszą uważnie słuchać prezentacji, by nie powtarzać już podanych). Wszystkie cechy zapisywane są na tablicy przez wybraną osobę.

6. Nauczyciel prosi, aby uczniowie w parach wykonali wybrane ćwiczenia z działu „Sprawdź się”. Następnie wspólnie omawiają odpowiedzi.

7. Uczniowie zapoznają się ze schematem interaktywnym i w parach wykonują polecenie 1. Wybrane lub chętne osoby z poszczególnych par wypowiadają się na temat akcji medialnej prowadzonej w latach 60. XX wieku.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel, przekazując informację zwrotną na temat pracy poszczególnych zespołów, podsumowuje zajęcia i wyjaśnia uczniowskie wątpliwości.

2. Uczniowie najaktywniejsi podczas zajęć zostają ocenieni.

Praca domowa:

Wykonaj pozostałe ćwiczenia w domu.

Zapisz w zeszycie trzy wnioski z dzisiejszej lekcji.

Materiały pomocnicze:

Antonina Kłoskowska, Kultura masowa. Krytyka i obrona, Warszawa 1980.

Dwight Macdonald, A Theory of Mass Culture, „Diogenes”, 1953, nr 1(3).

Dorota Pauluk, Modele ról kobiecych w podręcznikach do wychowania seksualnego, Kraków 2005.

Franciszek Adamski, Modele małżeństwa i rodziny a kultura masowa, Warszawa 1970.

Katarzyna Florczyk, Modelowy wizerunek kobiety w propagandzie okresu stalinowskiego w Polsce, polska1918‑89.pl.

Tomasz Goban‑Klas, Cywilizacja medialna, Warszawa 2005.

Zbigniew Herbert, Jakość i nijakość w kulturze masowej ankieta (II), „Więź” 1976.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Na podstawie zasobów multimedialnych, jak i różnych dostępnych źródeł uczniowie mogą przygotować prezentację multimedialną z przykładami kultury masowej.