Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Oceń projekt

Dla nauczyciela

Autor: Sabina Świtała, Maria Gniłka‑Somerlik

Przedmiot: Język polski

Temat: Szczęśliwy jak... Hiob. Wiersz Anny Kamieńskiej Powrót Hioba

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Treści nauczania – wymagania szczegółowe
Zakres podstawowy
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
4) rozpoznaje w tekście literackim środki wyrazu artystycznego poznane w szkole podstawowej oraz środki znaczeniowe: oksymoron, peryfrazę, eufonię, hiperbolę; leksykalne, w tym frazeologizmy; składniowe: antytezę, paralelizm, wyliczenie, epiforę, elipsę; wersyfikacyjne, w tym przerzutnię; określa ich funkcje;
5) interpretuje treści alegoryczne i symboliczne utworu literackiego;
10) rozpoznaje w utworze sposoby kreowania: świata przedstawionego (fabuły, bohaterów, akcji, wątków, motywów), narracji, sytuacji lirycznej; interpretuje je i wartościuje;
12) w interpretacji utworów literackich odwołuje się do tekstów poznanych w szkole podstawowej, w tym: trenów i pieśni Jana Kochanowskiego, bajek Ignacego Krasickiego, Dziadów cz. II oraz Pana Tadeusza Adama Mickiewicza, Zemsty Aleksandra Fredry, Balladyny Juliusza Słowackiego;
13) porównuje utwory literackie lub ich fragmenty, dostrzega kontynuacje i nawiązania w porównywanych utworach, określa cechy wspólne i różne;
14) przedstawia propozycję interpretacji utworu, wskazuje w tekście miejsca, które mogą stanowić argumenty na poparcie jego propozycji interpretacyjnej;
15) wykorzystuje w interpretacji utworów literackich potrzebne konteksty, szczególnie kontekst historycznoliteracki, historyczny, polityczny, kulturowy, filozoficzny, biograficzny, mitologiczny, biblijny, egzystencjalny;
Zakres rozszerzony
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń: spełnia wymagania określone dla zakresu podstawowego, a ponadto:
1) odczytuje tekst w jego warstwie semantycznej i semiotycznej;
2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń: spełnia wymagania określone dla zakresu podstawowego, a ponadto:
3) rozpoznaje nawiązania do tradycji biblijnej i antycznej w kulturze współczesnej;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • wyjaśnia okoliczności powstania cyklu wierszy Drugie szczęście Hioba Anny Kamieńskiej;

  • dokonuje analizy środków stylistycznych użytych przez poetkę w wierszu Powrót Hioba;

  • charakteryzuje postać występującą w wierszu Powrót Hioba oraz postawę podmiotu lirycznego;

  • dostrzega kontekst biblijny wiersza Anny Kamieńskiej;

  • interpretuje tytuł wiersza Powrót Hioba.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera;

  • dyskusja;

  • z użyciem e‑podręcznika;

  • mapa myśli.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/ tablica, pisak/ kreda;

  • karty pracy.

Przebieg zajęć

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy słowa Anny Kamieńskiej:

Był człowiek, który poznał do głębi cierpienie.

Źródło: Anna Kamieńska, Człowiek imieniem Hiob, [w:]: Książka nad książkami, Warszawa 1988, s. 321.

2. Nauczyciel pyta uczniów, której postaci literackiej mogą dotyczyć te słowa. Uczniowie wymieniają bohaterów i uzasadniają swój wybór. Po wskazaniu Hioba, przypominają jego biblijną historię.

3. Podanie celu i tematu zajęć.

Faza realizacyjna:

  1. Uczniowie wysłuchują treści „Audiobooka”.

  2. Na podstawie informacji zawartych w multimedium uczniowie tworzą mapę myśli, w której wyróżniają graficznie informacje o:

  • okolicznościach powstania cyklu,

  • kontekście historycznym powstania cyklu,

  • aluzji do biblijnej postaci Hioba,

  • postawie Hioba, którą przedstawiła w swoim cyklu Anna Kamieńska.

  1. Nauczyciel sprawdza propozycje uczniów i poprawność doboru informacji.

  2. Cały zespół klasowy opracowuje odpowiedzi na polecenia do multimedium.

  3. Wybrani uczniowie czytają na głos kolejne strofy wiersza Anny Kamieńskiej Powrót Hioba.

  4. Analizę wiersza uczniowie rozpoczynają od wykonania ćwiczenia 3. (dotyczącego ogólnej struktury wiersza) oraz 4. (na temat zastosowanych środków stylistycznych).

  5. Uczniowie w interpretacji wychodzą od wyjaśnienia sensu tytułu wiersza. W tym celu wykonują ćwiczenia: 1, 2.

  6. Cały zespół klasowy wykonuje ćwiczenie 5. Następnie uczniowie w parach dokonują interpretacji za pomocą przydzielonych ćwiczeń: 6, 7, 8, 11. Uczniowie po skończonej pracy prezentują jej efekty.

  7. Uczniowie w podsumowaniu pracy interpretacyjnej zestawiają pierwowzór biblijny Hioba z zaprezentowanym przez Annę Kamieńską (ćwiczenia: 9, 10).

Faza podsumowująca:

W podsumowaniu zajęć nauczyciel rozdaje uczniom karty pracy z wierszem Tadeusza Różewicza Ocalony. Prosi uczniów o lekturę, następnie zadaje pytanie: jakie podobieństwa a jakie różnice dostrzegasz między wierszem Tadeusza Różewicza a Powrotem Hioba Anny Kamieńskiej? Nauczyciel prosi uczniów, by skupili uwagę na elementach omawianych na lekcji, czyli: strukturze tekstu, podmiocie literackim, kontekście biblijnym i wojennym itp.

KARTA PRACY

Tekst źródłowy

Tadeusz Różewicz Ocalony

Mam dwadzieścia cztery lata
ocalałem
prowadzony na rzeź.

To są nazwy puste i jednoznaczne:
człowiek i zwierzę
miłość i nienawiść
wróg i przyjaciel
ciemność i światło.

Człowieka tak się zabija jak zwierzę
widziałem:
furgony porąbanych ludzi
którzy nie zostaną zbawieni.

Pojęcia są tylko wyrazami:
cnota i występek
prawda i kłamstwo
piękno i brzydota
męstwo i tchórzostwo.

Jednako waży cnota i występek
widziałem:
człowieka który był jeden
występny i cnotliwy.

Szukałem nauczyciela i mistrza
niech przywróci mi wzrok słuch i mowę
niec jeszcze raz nazwie rzeczy i pojęcia
niech oddzieli światło od ciemności.

Mam dwadzieścia cztery lata
ocalałem
prowadzony na rzeź.

Róż Źródło: Tadeusz Różewicz, Ocalony, [w:] tegoż, Niepokój. Wiersze z lat 1945-1946, Kraków 1988, s. 21–22.

Praca domowa:

1) Napisz wypracowanie liczące 250 słów na temat: Różne oblicza cierpienia w literaturze, w którym odwołasz się do co najmniej trzech tekstów literackich.

2) Analizując i interpretując wybrane utwory Anny Kamieńskiej z cyklu poetyckiego Drugie szczęście Hioba, porównaj sposób kreowania postaci Hioba.

Materiały pomocnicze:

Stanisław Dłuski, Egzystencja i metafizyka. O poezji Anny Kamieńskiej, Rzeszów 2002.

Zofia Zarembianka, Świadectwo słowa. Rzecz o twórczości Anny Kamieńskiej, Kraków 1993.

Wskazówki metodyczne:

Uczniowie mogą wykorzystać treść „Audiobooka” do realizacji pracy domowej lub do lekcji powtórkowej.

Sprawdź się