SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autorki: Anna Ruszczyk

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Struktura i kierunki handlu zagranicznego Polski przed i po 1989 r.

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa II

Podstawa programowa

IX. Uwarunkowania rozwoju gospodarki światowej: rola poszczególnych sektorów gospodarki w rozwoju cywilizacyjnym, procesy globalizacji, współpraca międzynarodowa, gospodarka oparta na wiedzy, społeczeństwo informacyjne.

Uczeń:

3) analizuje strukturę i kierunki międzynarodowej wymiany towarowej, ocenia miejsce i strukturę handlu zagranicznego Polski oraz uzasadnia potrzebę przestrzegania zasad sprawiedliwego handlu.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• zna podstawowe pojęcia związane z handlem zagranicznym,

• interpretuje politykę handlową Polski przed 1989 r.,

• analizuje wskaźniki polityki handlowej po 1989 r.

Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa, operacyjna

Metody nauczania: burza mózgów, dyskusja, pogadanka, drzewo decyzyjne, metody operatywne (analiza wykresów, danych statystycznych, tekstu)

Formy zajęć: praca indywidualna, praca grupowa, praca w parach

Środki dydaktyczne: tablica interaktywna, monitor dotykowy lub tablety, e‑materiał, kolorowe karteczki samoprzylepne, arkusze papieru, pisaki

Materiały pomocnicze

Desperak J., Balon J., Tablice geograficzne, Świat Książki, Warszawa 2003, s. 616–618.

Roczniki statystyczne GUS.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę zajęć: od czego zależy struktura i wielkość eksportu i importu w danym kraju? Burza mózgów – uczniowie zapisują swoje odpowiedzi na małych karteczkach samoprzylepnych, przyklejają je do tablicy; następuje analiza i grupowanie informacji, a następnie krótka dyskusja na forum klasy na temat czynników wpływających na handel zagraniczny kraju.

• Nauczyciel podaje temat i cele lekcji.

Faza realizacyjna

• Krótka pogadanka nauczyciela na temat planowej gospodarki socjalistycznej w Polsce po II wojnie światowej (krótki rys historyczny) – nauczyciel może posłużyć się informacjami zawartymi w e‑materiale.

• Nauczyciel prosi uczniów o analizę tabeli zawartej w e‑materiale: Partnerzy handlowi Polski w latach 1960–1980.

• Dyskusja: jak w podanych latach zmieniali się partnerzy handlowi Polski? Dlaczego Polska dokonywała transakcji handlowych z podanymi krajami?

• Następnie nauczyciel przedstawia uczniom wykres z e‑materiału Wartość importu i eksportu na przestrzeni lat 1960–2018 – prosi, aby pracując w parach, uczniowie poszukali odpowiedzi do polecenia 1. przy wykresie (Co wpłynęło na wzrost wskaźników eksportu i importu po 1989 r.?).

• Na podstawie e‑materiału uczniowie krótko omawiają trzy główne wydarzenia mające wpływ na wzrost wskaźników; pożądana jest ocena przez uczniów tych wskaźników.

• Wspólnie uczniowie analizują tabele eksportu i importu Polski w latach 2014–2017. Wyjaśniają, jakie zmiany w naszym handlu zagranicznym zaszły w stosunku do okresu przed 1989 r.

• Następnie nauczyciel dzieli uczniów na grupy 5–6 osobowe; każda z grup otrzymuje arkusz papieru z narysowanym drzewkiem decyzyjnym – nauczyciel określa problem, który będzie przedmiotem analizy uczniów: „Czy należy zwiększyć wymianę towarową Polski z Rosją?”.

• Uczniowie zapisują problem w pniu drzewa, następnie podają możliwe rozwiązania, negatywne i pozytywne skutki każdego z rozwiązań, wnioski – decyzje (wynikające z analizy problemu).

• Wszystkie plakaty z drzewami decyzyjnymi zostają umieszczone na tablicy – każda grupa przedstawia wyniki swojej pracy.

• Uczniowie dyskutują nad wynikami pracy grup.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami – ocenia pracę uczniów, ich zaangażowanie.

• Następnie nauczyciel wprowadza do fazy ćwiczeń na podstawie poznanego materiału – uczniowie wykonują wskazane ćwiczenia z e‑materiału, nauczyciel w razie potrzeby wspiera ich.

• Uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami – mówią, co było łatwe, trudne, ciekawe, jakie są możliwości zastosowania zdobytej wiedzy.

Praca domowa

• Przedstaw korzyści wynikające z międzynarodowej wymiany handlowej.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Grafikę interaktywną można wykorzystać przy omawianiu przemian strukturalnych w sektorach handlowych Polski po 1989 r. (zakres podstawowy: XV. 10). Można ją wykorzystać także podczas zajęć poświęconych znaczeniu handlowej wymiany towarowej w rozwoju społeczno‑gospodarczym świata (zakres podstawowy: XII. 3).