Imię i nazwisko autora:

Tomasz Sobiepan

Przedmiot:

Fizyka

Temat zajęć:

Jak zdefiniować opór zastępczy?

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Cele kształcenia – wymagania ogólne
II. Rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem praw i zależności fizycznych.

Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
7) wyodrębnia z tekstów, tabel, diagramów lub wykresów, rysunków schematycznych lub blokowych informacje kluczowe dla opisywanego zjawiska bądź problemu; przedstawia te informacje w różnych postaciach.
VIII. Prąd elektryczny. Uczeń:
13) posługuje się pojęciem oporu zastępczego; oblicza opór zastępczy układu oporników połączonych szeregowo lub równolegle.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2018 r.

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

1. zdefiniuje opór zastępczy;

2. wyznaczy go w wybranych przypadkach;

3. przeanalizuje różne sytuacje, w których można wykorzystać pojęcie oporu zastępczego;

4. zastosuje zdobytą wiedzę do rozwiązywania zadań pojęciowych i rachunkowych.

Strategie nauczania:

IBSE

Metody nauczania:

burza mózgów, decyzyjna, analiza pomysłów

Formy zajęć:

praca w grupach

Środki dydaktyczne:

film samouczek, zestaw zadań

Materiały pomocnicze:

e‑materiał: Jak zdefiniować opór zastępczy?

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

Zaciekawienie uczniów wg części „Czy to nie ciekawe?”
Uzgodnienie z uczniami celów do osiągniecia na lekcji.
Rozpoznanie wiedzy wyjściowej uczniów (jak wygląda prawo Ohma, jak brzmią prawa Kirchhoffa) i nawiązanie do tej wiedzy: metodologia rozwiazywania skomplikowanych problemów poprzez podział ich na mniejsze.

Faza realizacyjna:

Nauczyciel przedstawia bardzo skomplikowany układ oporników (np. potrójny układ z części „warto przeczytać”) i zadaje pytanie: jak wyznaczyć opór elektryczny takiego układu?
Odbywa się burza mózgów – uczniowie mogą zgłaszać dowolne pomysły lub skojarzenia związane z problemem, dotyczące zarówno procedury rozwiazywania problemu, jak praw fizyki znajdujących tu zastosowanie. Następnie, nauczyciel lub wybrany uczeń prowadzi dyskusję nad sposobem uporządkowania pomysłów tak, by problem podzielić na mniejsze pod‑problemy (np. połączenie szeregowe, równoległe, grupowanie oporników, korzystanie z praw Kirchhoffa itp.). Powstaje tyle grup, ile pod‑problemów.
Uczniowie starają się je rozwiązać, a potem zaprezentować pozostałym. Nauczyciel pełni rolę doradcy, obserwuje pracę uczniów i w razie potrzeby udziela wskazówek i podpowiedzi.
Jeżeli nie padło to wcześniej, nauczyciel prosi o intuicyjne zdefiniowanie pojęcia „opór zastępczy”. W oparciu o nie i o dokonania grup, powstaje rozwiązanie problemu, poprzez stopniowe upraszczanie obwodu.
Następuje wyciągnięcie wniosków z dociekań na lekcji.

Faza podsumowująca:

Uczniowie odnoszą się do postawionych sobie celów lekcji, ustalają, które osiągnęli, a które wymagają jeszcze pracy, jakiej i kiedy. W razie potrzeby nauczyciel dostarcza im informację zwrotną kształtującą.

Praca domowa:

Uczniowie utrwalają wiedzę i umiejętności zdobyte w czasie lekcji przez zapoznanie się z e‑materiałem oraz rozwiązanie zadań 1 - 5. Zadania 6‑8 są nieobowiązkowe – rozszerzają wiedzę, a ich samodzielne rozwiązanie jest podstawą do uzyskania oceny celującej.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Film samouczek może zostać wykorzystany jako podsumowanie lekcji lub wprowadzenie do tematu. Może być także rozszerzeniem wiadomości na temat praw Kirchhoffa.