Dla nauczyciela
Autor: Martyna Wojtowicz
Przedmiot: Historia
Temat: Granica z Niemcami i Czechami. Powstanie wielkopolskie i powstania śląskie
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie.
Cele operacyjne:
Uczeń:
opisuje i wskazuje na mapie obszary plebiscytowe;
wyjaśnia, czym było powstanie wielkopolskie;
wyjaśnia, dlaczego na Śląsku wybuchły powstania.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;
analiza materiału źródłowego (porównawcza);
dyskusja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Granica z Niemcami i Czechami. Powstanie wielkopolskie i powstania śląskie”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” i multimedium w sekcji „Film + Sprawdź się” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać polecenia.
Chętni/wybrani uczniowie przygotowują prezentację na podstawie informacji zawartych w sekcji „Przeczytaj” oraz filmu.
Faza wstępna:
Przybliżenie przez nauczyciela wyświetlonych na tablicy: tematu i celów lekcji. Prowadzący omawia planowany przebieg zajęć.
Nauczyciel poleca uczniom przygotować w parach pytania z nim związane. Czego uczniowie chcą się dowiedzieć? Co ich interesuje w związku z tematem lekcji? Będą to obowiązujące ich kryteria sukcesu.
Faza realizacyjna:
Prezentacje uczniów. Wskazani przed lekcją uczniowie prezentują i omawiają efekty swojej pracy. Nauczyciel oraz inni uczniowie zadają pytania prezentującym, w razie potrzeby uzupełniając ich wypowiedzi.
Praca z mapą interaktywną. Uczniowie analizują mapę i w parach wykonują polecenie nr 2: „Porównaj granice obszaru plebiscytowego z granicą podziału Górnego Śląska. Które z państw zyskało większą część? Dlaczego tak się stało?”. Wybrana dwójka uczniowska przedstawia odpowiedź, nauczyciel weryfikuje ją.
Praca z drugim multimedium („Wirtualny spacer”). Uczniowie zapoznają się z e‑materiałem i wykonują polecenie nr 2: „Wyjaśnij, jaki był cel postawienia monumentu Czynu Powstańczego. Zwróć uwagę na symbolikę nawiązującą do przyjaźni polsko‑sowieckiej. Zastanów się, dlaczego pomnik powstał dopiero po II wojnie światowej”. Tworzą notatkę w formie mapy myśli. Po ustalonym czasie wybrana osoba przedstawia swoją propozycję mapy, pozostali uczniowie mogą ją uzupełniać o swoje propozycje.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel zadaje uczniom pytania: W jaki sposób ustalano powojenne granice państw? W jaki sposób określono zachodnią i południową granicę II Rzeczypospolitej? Jak myślicie, czy ostateczne decyzje dotyczące przebiegu granic były zadawalające dla wszystkich zainteresowanych stron? Uczniowie zgłaszają swoje propozycje odpowiedzi wraz z uzasadnieniem, mogą krótko dyskutować.
Prowadzący na koniec omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów, ocenia przedstawione prace.
Praca domowa:
Wykonaj ćwiczenia nr 1 i 2 z sekcji „Mapa interaktywna”.
Materiały pomocznicze:
J. Dowbor‑Muśnicki, Moje wspomnienia, Poznań 2013.
Wspomnienia z powstania wielkopolskiego, wybór i oprac. J. Karwat, Poznań 2007.
M. Lis. Powstanie śląskie i plebiscyt ze współczesnej perspektywy, Opole 2015.
Źródła do dziejów powstań śląskich, t. 3, cz.1, oprac. J. Przewłocki, W. Zieliński, Wrocław 1974.
Wskazówki metodyczne:
Uczniowie mogą wykorzystać film, mapę oraz wrtualny spacer do przygotowania się do lekcji powtórkowej dotyczące ustalenia przebiegu granic II Rzeczypospolitej.