SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Maciej Kałaska

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Terroryzm - przyczyny, skutki, zagrożenia i sposoby walki

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa IV

PODSTAWA PROGRAMOWA

Poziom rozszerzony

XX. Problemy polityczne współczesnego świata: współczesne zmiany na mapie politycznej świata, przemiany systemowe w Europie, funkcjonowanie Unii Europejskiej, przyczyny i skutki terroryzmu, relacje między cywilizacją zachodnią i cywilizacją islamu. Uczeń:

Uczeń:

4) charakteryzuje nowe wyzwanie dla świata, jakim jest terroryzm oraz podaje jego główne przyczyny oraz skutki społeczno‑kulturowe, gospodarcze i polityczne ze szczególnym uwzględnieniem Europy.

Kształtowane kompetencje kluczowe

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• definiuje, czym jest terroryzm i określi, jakie są jego rodzaje oraz ocenia współczesną skalę tego zjawiska na świecie,

• wymienia przyczyny terroryzmu,

• wskazuje skutki terroryzmu,

• przedstawia sposoby walki z terroryzmem.

Strategie: odwrócona lekcja

Metody nauczania: pogadanka, dyskusja, wystąpienie wspomagane prezentacją multimedialną, praca z e‑materiałem

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach, praca wszystkich uczniów w klasie

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny (lub/i tablety z dostępem do internetu), zeszyt przedmiotowy

Materiały pomocnicze

Europol, 2020, European Union Terrorism Situation and Trend Report (TE‑SAT) 2020. dostęp w: https://www.europol.europa.eu/activities‑services/main‑reports/european‑union‑terrorism‑situation‑and‑trend‑report‑te‑sat‑2020 (19.09.2020)

National Consortium for the Study of Terrorism and Responses to Terrorism, 2020, Global Terrorism Overview: Terrorism in 2019, dostęp w: https://www.start.umd.edu/pubs/START_GTD_GlobalTerrorismOverview2019_July2020.pdf (2.11.2020).

Wojciechowski S., „Sieć’’ przyczyn współczesnego terroryzmu – analiza czynników, mechanizmów i modeli, Przegląd Politologiczny 2018 , nr 3, s. 63‑78.

Wojciechowski S., Osiewicz P., Zrozumieć współczesny terroryzm, Difin, Warszawa 2017.

PRZEBIEG LEKCJI

Kilka lekcji wcześniej nauczyciel prosi uczniów o przygotowanie się do zajęć. W tym celu przeglądają oni wstęp i sekcję Przeczytaj niniejszego e‑materiału. Następnie dobierają się sami w 4- albo 5‑osobowe grupy (nie więcej niż 6 zespołów). Każda grupa szykuje się do krótkiego wystąpienia wspomaganego prezentacją multimedialną (2‑3 minuty). Wybiera jeden akt terrorystyczny, który miał miejsce w ciągu ostatnich 10 lat, analizuje go i szuka odpowiedzi na następujące pytania: kto?, przeciw komu?, dlaczego?, co z tego wynikło? Lider grupy informuje nauczyciela o wyborze aktu terrorystycznego. Nauczyciel ma możliwość zmiany - ważne, żeby analizowane przypadki przedstawiały pełen wachlarz rodzajów terroryzmu.

Faza wprowadzająca

1. Czynności organizacyjne (powitanie, sprawdzenie stanu klasy, sprawdzenie obecności).

2. Sprawdzenie ewentualnego zadania domowego.

3. Przedstawienie celów lekcji.

Faza realizacyjna

1. W pierwszej kolejności uczniowie przypominają sobie przeczytany w domu Wstęp oraz fragment sekcji Przeczytaj niniejszego e‑materiału noszący tytuł Definicja i współczesna skala terroryzmu. Następnie uczniowie definiują własnymi słowami pojęcie terroryzmu. Nauczyciel naprowadza na odpowiedź, w razie konieczności wyświetla definicję ze słownika e‑materiału.

2. Następnie uczniowie przeprowadzają pogadankę na temat współczesnej skali terroryzmu na świecie, powołując się na dane zawarte w sekcji Przeczytaj oraz w innych źródłach informacji geograficznej. Określają również rodzaje terroryzmu. Indywidualnie rozwiązują ćwiczenia interaktywne nr 1, 2 i 3 z sekcji Sprawdź się.

3. Teraz rozpoczyna się sześć wystąpień grup uczniowskich o wybranych przykładach ataków terrorystycznych. Nauczyciel prosi wszystkich o trzymanie się reżimu czasowego wypowiedzi. Na koniec nauczyciel wyjaśnia ewentualne niejasności, również podsumowuje to zadanie.

4. Uczniowie przeglądają część sekcji Przeczytaj zatytułowaną: Przyczyny terroryzmu oraz mechanizmy dotyczące źródeł terroryzmu, koncentrując się na uchwyceniu przyczyn terroryzmu na świecie. Nauczyciel oddaje głos uczniom, którzy chcą wymienić najważniejsze przyczyny terroryzmu. Jednocześnie kontroluje ich wypowiedzi, starając się uwypuklić złożoność/głębię problemu. Później uczniowie rozwiązują w parach ćwiczenie nr 4, 5 i 7 z sekcji Sprawdź się.

5. Aby osiągnąć trzeci cel lekcji, uczniowie dyskutują w klasie o skutkach terroryzmu. Nauczyciel naprowadza dyskusję na właściwe tory, prosząc o podanie przykładów skutków politycznych, społecznych i gospodarczych. Wspólne w klasie opracowują odpowiedź do interaktywnego ćwiczenia nr 6 z sekcji Sprawdź się.

6. Nauczyciel wprowadza w nowy wątek lekcji: sposoby walki z terroryzmem. Uczniowie odczytują polecenie odnoszące się do audiobooka niniejszego e‑materiału, a następnie odsłuchują go. Rozwiązanie polecenia zapisują w zeszycie przedmiotowym. Wybrana osoba przedstawia wyniki na forum klasy.

Faza podsumowująca

1. Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy z całej lekcji poprzez zadawanie pytań kontrolnych i udzielanie na nie odpowiedzi przez uczniów.

2. Nauczyciel nagradza aktywnych uczniów i przypomina cele zajęć.

3. Pożegnanie i zaproszenie na kolejną lekcję.

Praca domowa

1. Wykonanie ćwiczenia 8. w sekcji Sprawdź się.

2. Praca pisemna na temat: Czy terroryzm istniał od zawsze? Kiedy odnotowano wzrost liczby ataków terrorystycznych? Jakie mogą być przyczyn takiego stanu rzeczy?

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Najlepiej przeprowadzić na dwóch godzinach lekcyjnych dwa tematy: Terroryzm - przyczyny, skutki, zagrożenia i sposoby walki oraz studium przypadku Zamachy z 11 września – współczesny terroryzm. Treści tych materiałów uzupełniają się wzajemnie. Audiobook może zostać wykorzystany podczas obu tych lekcji.