Autor: Paweł Kaniowski

Temat: Filozofia na wesoło, czyli jak interpretować klasyków na chłopski rozum

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne. Uczeń:

• przedstawia sylwetkę księdza‑filozofa, Józefa Tischnera;

• wyjaśnia istotę nauczania filozofii;

• bada, w jaki sposób Józef Tischner odnosił myśli filozoficzne do życia górali;

• analizuje fragmenty tekstów Józefa Tischnera;

• zajmuje stanowisko w dyskusji o wpływie filozofii na popkulturę.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja;

• mapa myśli;

• rozmowa kierowana.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z treściami w sekcji „Przeczytaj”.

Faza wprowadzająca:

1. Prowadzący zajęcia loguje się na platformie, wyświetla temat lekcji oraz cele. Wspólnie z uczestnikami zajęć ustala kryteria sukcesu.

2. Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: kim był Józef Tischner i jaki jest jego wkład w popularyzację filozofii?

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie wspólnie z nauczycielem omawiają treść obejrzanego przed lekcją przedstawienia. Zwrócenie uwagi na najważniejsze treści. Uporządkowanie wiedzy za pomocą np. mapy myśli lub rybiego szkieletu.

2. Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla materiał z sekcji „Audiobook”, a następnie czyta polecenie Wskaż dwa obszary kultury popularnej, w których obecna jest filozofia, i określ jej funkcje. Co wyróżnia Wariacje Tischnerowskie na gruncie filozoficznych tekstów kultury popularnej? Wymień przynajmniej trzy cechy obejrzanej sztuki. Uczniowie wykonują zadanie w parach. Następnie wybrana osoba prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia ją, udzielając uczniom informacji zwrotnej.

3. Ćwiczenia przedmiotowe. Uczniowie dobierają się w pary i wykonują ćwiczenia nr 1‑4. Następnie konsultują swoje rozwiązania z inną parą uczniów i ustalają jedną wersję odpowiedzi.

4. Dyskusja. Uczniowie w parach lub w grupach opracowują argumenty w dyskusji na temat: czy kultura popularna to dobre miejsce dla filozofii? Następnie zajmują miejsce w klasie zgodnie ze swoimi przekonaniami i biorą udział w dyskusji nad sposobami popularyzowania filozofii, m.in. przez wprowadzenie jej do kultury popularnej. Ważne, żeby uczniowie podali również inne przykłady obecności treści filozoficznych w kulturze (mogą je przygotować przed lekcją).

Faza podsumowująca:

1. Wszyscy uczniowie podsumowują zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa:

1. Ćwiczenia 5‑8 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

• Tatarkiewicz W., Historia filozofii, Warszawa 2005.

• Lipman M., Sharp A., Oscanyan F., Filozofia w szkole, Centralny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli, Warszawa 1997.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Uczniowie mogą wykorzystać medium w sekcji „Audiobook” jako inspirację do przygotowania własnej prezentacji multimedialnej.