1
Pokaż ćwiczenia:
R19vQOKVkJZVw1
Ćwiczenie 1
Jedną z pierwszych kwestii, jakie wypowiada ks. Józef Tischner na początku sztuki, kiedy pojawia się na scenie, są słowa: Ksiądz, miłość i sraczka przychodzą znienacka. Zastanów się, co może być źródłem komizmu w tej scenie. Zaznacz prawidłowe odpowiedzi. Możliwe odpowiedzi: 1. Użycie wulgaryzmu/potocyzmu „sraczka”., 2. Porównanie księdza do „sraczki”., 3. Umniejszenie roli księdza w kulturze., 4. Odkrycie nawiązania do popularnego powiedzenia., 5. Nie spodziewamy się, że ksiądz profesor użyje słowa wulgarnego/potocznego., 6. Niespodziewane złamanie sacrum., 7. Dystans księdza do samego siebie., 8. Porównanie odwiedzin księdza do śmierci., 9. Przedstawienie miłości jako nieszczęścia.
111
Ćwiczenie 2

Scharakteryzuj górali ukazanych w przedstawieniu kabaretowym Artura „Barona” Więcka. Posłuż się w tym celu mapą myśli.

RVPxdm53eCEqF1
Mapa myśli. Lista elementów:
  • Nazwa kategorii: Górale
    • Elementy należące do kategorii Górale
    • Nazwa kategorii: A
    • Nazwa kategorii: B
    • Nazwa kategorii: C
    • Nazwa kategorii: D
    • Nazwa kategorii: E
    • Nazwa kategorii: F
    • Nazwa kategorii: G
    • Nazwa kategorii: H
    • Nazwa kategorii: I
    • Nazwa kategorii: J
    • Nazwa kategorii: K
    • Nazwa kategorii: L
    • Nazwa kategorii: M
    • Koniec elementów należących do kategorii Górale
Rp8DMPStXXRYa
(Uzupełnij).
11
Ćwiczenie 3

Myśli i koncepcje greckich filozofów, zarówno w książce Tischnera Historia filozofii po góralsku, jak i w kabarecie filozoficznym zostały przedstawione jako anegdoty o współcześnie żyjących góralach. Poza wymiarem estetycznym, takie działanie ma również wymierne korzyści dla współczesnego widza/czytelnika. Wypisz przynajmniej trzy.

R1RdYdsvlmHcv
(Uzupełnij).
11
Ćwiczenie 4

W przedstawieniu, podobnie zresztą jak i w Historii filozofii po góralsku, bohaterowie sprzeczają się o to, co było na początku. Ich wypowiedzi nawiązują do myśli jońskich filozofów przyrody: Heraklita z Efezu, Anaksymandra, Anaksymenesa. Stworzyli oni koncepcje filozoficzne odnoszące się do prapoczątków świata. Dopasuj pierwotną materię do filozofa i górala — bohatera kabaretu i książki.

R1MEhI8QBeOlr
Jędrzek Chmurom z Pyzówki Możliwe odpowiedzi: 1. Anaksymander, 2. Powietrze, 3. Anaksymenes, 4. Ogień, 5. Heraklit z Efezu, 6. Bezkres Stefek Łaciok z Chyźnego Możliwe odpowiedzi: 1. Anaksymander, 2. Powietrze, 3. Anaksymenes, 4. Ogień, 5. Heraklit z Efezu, 6. Bezkres Józek Staszel z Marusyny Możliwe odpowiedzi: 1. Anaksymander, 2. Powietrze, 3. Anaksymenes, 4. Ogień, 5. Heraklit z Efezu, 6. Bezkres
11
Ćwiczenie 5

Kabaret odwołuje się do kultury antycznej i pojawia się w nim stwierdzenie, że Grekom „trafiało do gustu ino to, co się kończyło źle”. Wymień trzy tragedie bądź mity greckie, na podstawie których Tischner przedstawiony w kabarecie mógł dojść do przekonania o pesymistycznym usposobieniu starożytnych Greków.

Rt4fBxYYLWRtj
(Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 6

We wprowadzeniu do kabaretu, podobnie zresztą jak i do książki Tischnera, pojawia się refleksja o pochodzeniu filozofii i pierwszych filozofów. Filozof posługuje się w tym fragmencie absurdem, który służy uwypukleniu i wykpieniu pewnej myśli. Zapoznaj się także z drugim w kolejności fragmentem Poza dobrem i złem Fryderyka Nietzschego i napisz, przed czym próbuje przestrzegać czytelników autor Filozofii po góralsku.

Józef Tischner Historia filozofii po góralsku

Na pocątku wsędy byli górole, a dopiero pote porobiyli się Turcy i Żydzi. Górole byli tyz piyrsymi „filozofami”. „Filozof” — to jest pedziane po grecku. Znacy telo co: „mędrol”. A to jest pedziane po grecku dla niepoznaki. Niby, po co mo fto wiedzieć, jak było na pocątku? Ale Grecy to nie byli Grecy, ino górole, co udawali greka. Bo na pocątku nie było Greków, ino wsędy byli górole. Filozof posługuje się tu absurdem, który służy uwypukleniu i wykpieniu pewnej myśli. Przeczytaj poniższy fragment Poza dobrem i złem Fryderyka Nietzchego i napisz, przed czym próbuje przestrzegać czytelników autor Filozofii po góralsku.

HIS Źródło: Józef Tischner, Historia filozofii po góralsku, Kraków 2018, s. 5.
Fryderyk Nietzsche Poza dobrem i złem

„Nie wierzę zatem, iż „popęd ku poznaniu” jest ojcem filozofii, lecz że jakiś inny popęd, i w tym wypadku poznaniem (i niepoznaniem) jeno jako swem posłużył się narzędziem. Kto wszakże zasadnicze popędy człowieka z tego rozpatruje stanowiska, o ile one tu właśnie jako inspirujące geniusze (lub demony i koboldy) wpływ swój wywierać mogły, ten się przekona, iż wszystkie uprawiały kiedyś filozofię i że każdy z osobna rad by właśnie siebie przedstawić jako ostateczny cel istnienia i jako uprawnionego władcę wszystkich innych popędów, gdyż każdy popęd żądny jest władzy i jako taki próbuje filozofować.”

POZA Źródło: Fryderyk Nietzsche, Poza dobrem i złem, Warszawa 1907, s. 12–13.
21
Ćwiczenie 7

Tischner nakazuje także w dosadny sposób zdystansowanie się wobec różnych koncepcji filozoficznych roszczących sobie prawa do bycia prawdami. Wymień trzy rodzaje prawdy, które pojawiają się w kabarecie.

R1eL7MPxFLAy4
(Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 8

Wyolbrzymienie oparte na stereotypie jest cechą skeczów kabaretowych. Aby uwypuklić pewne idee i myśli, Tischner i Więcek posługują się niekiedy stereotypowymi obrazami dotyczącymi np. górali albo kobiet. Na początku przedstawienia poznajemy gospodynię księdza. Zamiatając izbę, nuci ona piosenkę W stylu tele‑video‑zyjnym zespołu Trebunie Tutki. Przeczytaj słowa tej piosenki i wymień trzy stereotypy miejskiej kobiety obecne w utworze.

Wyolbrzymienie oparte na stereotypie jest cechą skeczów kabaretowych. Aby uwypuklić pewne idee i myśli, Tischner i Więcek posługują się niekiedy stereotypowymi obrazami dotyczącymi np. górali albo kobiet. Na początku przedstawienia poznajemy gospodynię księdza. Zamiatając izbę, nuci ona piosenkę. Zapoznaj się ze słowami tej piosenki i wymień trzy stereotypy miejskiej kobiety obecne w utworze.

Ni ma to jak babie w mieście,
Nic nie robi ino se śpi,
Ni ma to jak babie w mieście,
Nic nie robi ino se śpi,
Chłop pokupi automaty,
Co wypierom syćkie smaty.

Pościerajom syćkie kurze,
W siuterynie i na górze,
I wytrzepiom tyz dywany,
Te włosiaste i baranie.

Na jarmark baba nie chodzi,
Ino jom chłop autem wozi,
Drzyć obcasy modne?
— Suzuki jest wygodne.

Po jarmarku moda koze,
Spędzić krapke casu w barze;
Wypić fulla, zjeść hotdoga,
Du domu kręto droga.

Zabocyli se przy piwku,
O dziecyskak w domach małych,
Co bez calućki dzień cekały,
Ojca, matki wyzierały.

R1bvXz9wMMV9J
(Uzupełnij).