Autor: Paweł Kaniowski

Temat: Wyboiste drogi do prawdy w filmie Dwunastu gniewnych ludzi Sidney’a Lumeta

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne. Uczeń:

• dowie się, czym jest etykietowanie i rozpoznasz to zjawisko w filmie Dwunastu gniewnych ludzi;

• przenalizuje fragmenty Biblii w kontekście wymowy filmu;

• dowie się, jak Józef Tischner definiuje złudzenia zmysłów i przesądy, i odniesie tę wiedzę do wydarzeń filmowych;

• prześledzi proces oskarżonego w filmie;

• zrozumie nieprawidłowości w akcie oskarżenia;

• dowie się, czym jest implikacja i równoważność;

• zbierze argumenty przeciwko karze śmierci w systemie sprawiedliwości opartym o decyzje ławy przysięgłych.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja;

• drama;

• praca z multimedium;

• praca z tekstem.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Nauczyciel prosi uczniów, aby w ramach przygotowania do zajęć obejrzeli film Dwunastu gniewnych ludzi oraz zapoznali się z tekstem zamieszczonym w „Przeczytaj”.

Faza wprowadzająca:

1. Przedstawienie wyświetlonego na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika tematu lekcji i celów zajęć. Wspólne ustalenie kryteriów sukcesu.

2. Dyskusja wprowadzająca. Nauczyciel, po wyświetleniu dostępnego w panelu użytkownika raportu, weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji: sprawdza, którzy uczestnicy zajęć zapoznali się z udostępnionym przed lekcją e‑materiałem. Jeśli większość uczniów nie przeczytała tekstu, nauczyciel inicjuje rozmowę kierowaną wprowadzającą w temat.

Faza realizacyjna:

1. Drama. Nauczyciel prosi uczniow, aby utworzyli czteroosobowe zespoły, które będą pracować metodą dramy w wyznaczonym czasie.
   Zadaniem każdej grupy będzie przygotowanie krótkiego reportażu lub fragmentu programu informacyjnego na temat: Dlaczego ława przysięgłych w filmie „Dwunastu gniewnych ludzi” od razu nie skazała oskarżonego na karę śmierci?. Uczniowie wcielą się w różne role np. dziennikarza‑komentatora w studiu telewizyjnym (może być ich dwoje), dziennikarza przeprowadzającego wywiad (może być ich dwoje), osoby, z którą będzie przeprowadzany wywiad (może być ich dwoje). Uczniowie muszą zaplanować i przygotować swoje wypowiedzi i zaaranżować przestrzeń sceniczną. Podczas przygotowania grupy będą mogły korzystać z internetu.
   Każda grupa odgrywa swoją scenkę na forum klasy, a po zakończenych prezentacjach uczniowie dzielą się wrażeniami i dyskutują. Nauczyciel też podsumowuje wykonaną przez poszczególne grupy pracę.

2. Praca z multimedium. Uczniowie uruchamiają na tabletach lub komputerach materiał z sekcji „Prezentacja multimedialna”, a następnie odczytują polecenie: Wskaż, którzy przysięgli z filmu Dwunastu gniewnych ludzi zachowywali się zgodnie z teorią etykietowania. Pracują w parach, analizując treść zadania, dyskutując i zapisując wnioski. Wybrane grupy omawiają swoje rozwiązanie i spostrzeżenia na forum klasy.

3. Nauczyciel prosi uczniów, aby powiedzieli, w jakich dziedzinach/sferach życia może zachodzić teoria etykietowania, i podali pięć przykładów z życia, kultury lub przekazów medialnych.

4. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenie nr 3, a następnie porównują swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką.

5. Na polecenie nauczyciela uczniowie wykonują ćwiczenie nr 5.

6. Nauczyciel prosi uczniów: Odwołując się do dwóch poprzednich ćwiczeń, wskażcie błąd logiczny, jaki popełnia część ławników, którzy podczas obrad zmieniają zdanie, ale nie potrafią uzasadnić swego stanowiska.

Faza podsumowująca:

1. W ramach podsumowania uczniowie wykonują ćwiczenie nr 4: Przeczytaj fragmenty rozważań Józefa Tischnera o prawdzie. Napisz, w jaki sposób złudzenia zmysłów i przesądy wpłynęły na początkowe decyzje większości ławników w filmie „Dwunastu gniewnych ludzi”.

2. Wszyscy uczniowie podsumowują zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa:

1. Uczniowie wykonują ćwiczenie nr 8 zawarte w sekcji „Sprawdź się”. Przygotowują uzasadnienia poprawnych odpowiedzi.

Materiały pomocnicze:

• 12 gniewnych ludzi – co się dzieje za zamkniętymi drzwiami?, dostępny na stronie: www.wiecjestem.us.edu.pl.

• Dwunastu gniewnych ludzi, „Edukacja prawnicza”, marzec 2005.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Prezentacja multimedialna” do podsumowania lekcji.