Autor: Krzysztof Kowaluk

Przedmiot: wiedza o społeczeństwie

Temat: Od pluralizmu kulturowego do wielokulturowości

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

II. Różnorodność kulturowa.

Uczeń:

6) analizuje na przykładach zjawisk kulturowych cechy kultury masowej.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wyjaśnia historyczne uwarunkowania współczesnej wielokulturowości społeczeństw zachodnich;

• prezentuje argumenty zwolenników i przeciwników multikulturalizmu;

• analizuje złożoność problematyki wielokulturowości.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• lekcja odwrócona.

Metody i techniki nauczania:

• dyskusja;

• burza mózgów.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna

1. Nauczyciel pyta uczniów: czy polskie społeczeństwo jest dziś społeczeństwem wielokulturowym? Po krótkiej dyskusji przedstawia krótko historyczne uwarunkowania współczesnej wielokulturowości w świecie zachodnim.

2. Nauczyciel przedstawia przedmiot i cele zajęć.

Faza realizacyjna

1. Rozpoczynają się przygotowania do debaty typu oksfordzkiego na temat: „Czy społeczeństwo wielokulturowe ma przewagę nad społeczeństwem monokulturowym?“. Uczniowie wybierają osobę prowadzącą oraz sekretarza obrad. Zwolennicy społeczeństwa wielokulturowego siadają po jednej stronie klasy, przeciwnicy – po drugiej. Nauczyciel przypomina zasady dyskusji i poucza prowadzącego o obowiązku ich pilnowania.

2. Odbywa się debata. Głos zabierają – na zmianę – przedstawiciele jednej i drugiej frakcji. Debata kończy się przeprowadzeniem głosowania. Jego przedmiotem jest pytanie zadane w tytule debaty. Sekretarz obrad zlicza głosy, prowadzący ogłasza werdykt.

3. Nauczyciel przedstawia swoje uwagi dotyczące zakończonej dyskusji. Prezentuje argumenty obu stron, które powinny zostać użyte w toku dyskusji. Ocenia pracę prowadzącego obrady.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel przywołuje ideologiczny i tożsamościowy aspekt sporu o wielokulturowość. Zwraca uwagę na konieczność oddzielania opinii od faktów podczas racjonalnej dyskusji, zwłaszcza dotyczącej sprawy wywołującej duże emocje.

2. Uczniowie wykonują ćwiczenie 8 z e‑materiału.

Praca domowa:

Uczniowie wykonują ćwiczenia 1–7 z e‑materiału.

Materiały pomocnicze:

Ernest Gellner, Narody i nacjonalizm, tłum. Teresa Hołówka, Warszawa 1991.

Rafał Klepka, Od państwa unitarnego do federacji – uwagi nad ustrojem terytorialnym Belgii, depot.ceon.pl.

Andrzej Szahaj: Zmierzch multi‑kulti, rp.pl.

Komisja Praw Człowieka NZ, Zapobieganie dyskryminacji. Koncepcja i praktyka akcji afirmatywnej, rpo.gov.pl.

Andrzej Szahaj, E pluribis unum? Dylematy wielokulturowości i politycznej poprawności, Kraków 2004.

Multi‑kulti to idea skazana na porażkę, euroislam.pl.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Film może zostać wykorzystany przez uczniów indywidualnie lub podczas zajęć jako podsumowanie.