SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autorki: Ewa Malinowska

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Stepowienie i pustynnienie obszarów

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa II

Podstawa programowa

XIII. Człowiek a środowisko geograficzne – konflikty interesów: wpływ działalności człowieka na atmosferę na przykładzie smogu, inwestycji hydrologicznych na środowisko geograficzne, rolnictwa, górnictwa i turystyki na środowisko geograficzne, transportu na warunki życia i degradację środowiska przyrodniczego, zagospodarowania miast i wsi na krajobraz kulturowy, konflikt interesów człowiek – środowisko, procesy rewitalizacji i działania proekologiczne.

Uczeń:

3) analizuje na przykładach ze świata i Polski wpływ działalności rolniczej, w tym płodozmianu i monokultury rolnej, chemizacji i mechanizacji rolnictwa, melioracji i nadmiernego wypasu zwierząt na środowisko przyrodnicze.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• omawia, na czym polega pustynnienie, jakie są jego przyczyny i skutki,

• określa warunki, w których może dojść do wystąpienia procesu pustynnienia,

• dostrzega zagrożenia związane z pustynnieniem i stepowieniem,

• poznaje możliwości przeciwdziałania stepowieniu i pustynnieniu.

Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa

Metody nauczania: blended learning, IBSE

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny, tablety, zeszyt przedmiotowy

Materiały pomocnicze

Światowy atlas pustynnienia – World Atlas of Desertification (dostęp 27.07.2021).

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Przedstawienie celów lekcji.

• Wprowadzenie do lekcji poprzez krótkie przypomnienie/omówienie pojęć związanych ze stepowieniem i pustynnieniem oraz wpływem człowieka na te procesy. Nauczyciel zadaje pytania sprawdzające poziom wiedzy uczniów.

Faza realizacyjna

• Prośba do uczniów o przeczytanie tekstu z części „Przeczytaj” e‑materiału.

• Omówienie zasad wykonania zadania: zadaniem uczniów jest opracowanie mapy myśli porządkującej informacje na temat procesów stepowienia i pustynnienia oraz przeanalizowanie grafiki interaktywnej przedstawiającej zróżnicowanie tych procesów na świecie.

• Podział uczniów na grupy (liczebność określa nauczyciel).

• Praca w grupach uczniów (burza mózgów, dyskusja) służąca sporządzeniu mapy myśli podsumowującej ich wiedzę na temat stepowienia i pustynnienia oraz porównaniu obu procesów. Uczniowie przygotowują mapę myśli na arkuszach papieru.

• Wytypowani liderzy grup prezentują mapy myśli na forum klasy według zasady określonej przez nauczyciela, omawiają i uzasadniają jej poszczególne gałęzie – nauczyciel czuwa nad poprawnością wypowiedzi, wprowadza uzupełnienia.

• Dyskusja podsumowująca po zakończeniu prezentacji map myśli, mająca na celu określenie prawidłowości decydujących o przebiegu pustynnienia i stepowienia oraz wykazanie podobieństw i różnic między tymi procesami.

• Wyświetlenie na ekranie i omówienie przez nauczyciela w interakcji z uczniami grafiki interaktywnej z e‑materiału w celu zilustrowania przestrzennego zróżnicowania procesów pustynnienia i stepowienia terenów rolniczych na świecie.

• Sporządzenie notatki w zeszycie zawierającej syntetyczne podsumowanie treści przedstawianych podczas lekcji.

Faza podsumowująca

• Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań przez nauczyciela i odpowiedzi uczniów.

• Uczniowie wykonują kilka wskazanych przez nauczyciela ćwiczeń z bloku „Sprawdź się”. Wskazani przez nauczyciela uczniowie bądź ochotnicy przedstawiają efekty pracy, nauczyciel czuwa nad poprawnością odpowiedzi.

• Ocena aktywności i przypomnienie celów zajęć.

Praca domowa

• Zapoznanie się z pozostałymi informacjami z e‑materiału.

• Praca pisemna: Uzasadnij zróżnicowanie zagrożenia terenów rolniczych procesami pustynnienia i stepowienia na poszczególnych kontynentach. Weź pod uwagę czynniki przyrodnicze i antropogeniczne.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Grafika interaktywna zawarta w e‑materiale może być wykorzystana podczas innych, zróżnicowanych tematycznie lekcji dotyczących różnych zagadnień związanych z hydrosferą, ochroną środowiska i zrównoważonym rozwojem (zakres podstawowy: XIII. 8, XIII. 10; zakres rozszerzony: XVIII. 1, XVIII. 4, XVIII. 5, XVIII. 10). Uczeń może wykorzystać e‑materiał do samodzielnego rozszerzania i pogłębiania wiedzy w domu oraz w czasie lekcji mających na celu powtórzenie materiału z bloku tematycznego dotyczącego hydrosfery, geozagrożeń oraz globalnych zagrożeń środowiska.