Autor: Katarzyna Moskwa

Temat: Polityka zagraniczna Mieszka I

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• charakteryzuje zmieniającą się sytuację polityczną państwa Mieszka I w drugiej połowie X w.;

• analizuje teksty źródłowe i mapy;

• określa na mapie zasięg terytorialny państwa Mieszka I w latach 60. i u schyłku jego panowania w pierwszej połowie lat 90. X w.;

• omawia politykę zagraniczną Mieszka I.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• analiza materiału źródłowego,

• metoda „Dokończ historię”,

• praca z mapą.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel odczytuje wyświetlony na tablicy temat lekcji oraz cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. Omawia planowany przebieg zajęć.

2. Prowadzący zadaje uczniom pytanie o umiejscowienie tematu lekcji w czasie. Pyta: W jakim okresie się znajdujemy? Co ważnego działo się wcześniej? Uczniowie powinni wspomnieć o plemionach polskich i pierwszych państwach plemiennych, początkach państwa Polan i roli Mieszka.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią sekcji „Przeczytaj” i zapisują na kartkach minimum pięć pytań do tekstu dotyczących kontaktów Mieszka I z sąsiadami. Wybrana osoba zbiera pytania do urny. Uczniowie dzielą się na pięcioosobowe grupy, losują pytania z puli i przygotowują odpowiedzi. Zespół, który jest gotowy, zgłasza się i przedstawia rezultaty swojej pracy. Pozostali uczniowie wraz z nauczycielem weryfikują poprawność odpowiedzi.

2. Praca z multimedium („Prezentacja multimedialna”). Uczniowie zapoznają się z prezentacją i wykonują indywidualnie związane z nim polecenia: wymieniają ziemie, które podporządkował sobie Mieszko I (polecenie nr 2) oraz wyjaśniają, dlaczego trudno jest dokładnie określić granice państwa Mieszka I (polecenie nr 3). Wybrana osoba (lub ochotnik) przedstawia odpowiedzi, pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej, a nauczyciel w razie konieczności koryguje uczniowskie wypowiedzi.

3. Nauczyciel informuje uczniów, że będą poszukiwać odpowiedzi na pytanie: „Czy Mieszko I był władcą odnoszącym sukcesy na arenie międzynarodowej?”. Będą to robić metodą „Dokończ historię”.

4. Nauczyciel zaczyna od zdania: „Mieszko I po przyjęciu chrztu rozpoczął karierę na arenie międzynarodowej”. Wskazuje następnie ucznia, który wypowiada kolejne zdanie. Może obowiązywać kolejność według miejsc zajmowanych przez uczniów w ławkach i rzędach lub nadal poprzez wskazanie. Uczniowie powinni się odnosić do ważnych – z punktu widzenia istoty tematu – informacji: faktów, dat, związków przyczynowo‑skutkowych, ocen. Kolejne sformułowania powinny logicznie wynikać ze zdań poprzednich. Warto, aby na początku uczniowie sami po swojej wypowiedzi podali, co w niej zawarli (fakt, opinię, związki). Jedna osoba może je wtedy zapisywać na tablicy, aby uczniowie uniknęli powtórzeń.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel prosi, aby w ramach podsumowania uczniowie podjęli próbę wystawienia oceny szkolnej Mieszkowi I za efekty uzyskane w polityce zagranicznej. Wybrani (lub wskazani) uczniowie przedstawiają propozycje wraz z uzasadnieniem swojego stanowiska.

2. Jeśli pozwala na to czas, uczniowie wykonują ćwiczenia 5 i 6 z sekcji „Sprawdź się”.

3. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów, udzielając im tym samym informacji zwrotnej.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia 7 i 8 z sekcji „Sprawdź się”.

2. Napisz rozprawkę na temat: W polityce zagranicznej Mieszka I przeważał przypadek czy zdolności dyplomatyczne?

Materiały pomocnicze:

M. Barański, Historia Polski średniowiecznej, Poznań 2012.

I. Kienzler, Piastowie od Mieszka do Kazimierza. Miłość i władza, Warszawa 2018.

S. Koper, Piastowie. Wędrówki po Polsce pierwszej dynastii, Warszawa 2013.

M. Maciorowski, B. Maciejewska, Władcy Polski. Historia na nowo opowiedziana, Warszawa 2018.

J. Strzelczyk, Mieszko I, Poznań 2013.

S. Szczur, Historia Polski. Średniowiecze, Warszawa 2013.

J. Żylińska, Piastówny i żony Piastów, Warszawa 2018.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z prezentacją multimedialną oraz e‑materiałem, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.