Autor: Anna Juwan

Przedmiot: biologia

Temat: Kataliza enzymatyczna

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Wyjaśnisz pojęcie energii aktywacji.

• Omówisz mechanizm działania enzymu.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• ćwiczenia interaktywne;

• praca z filmem samouczkiem;

• mapa pojęć.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• arkusze papieru, flamastry.

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.

2. Wprowadzenie do tematu. Uczniowie rozwiązują ćwiczenie nr 1, w którym mają zaznaczyć wszystkie poprawne rozwinięcia zdania: „Enzym w organizmie…”, a następnie ćwiczenie nr 2, w którym również wskazują prawidłowe rozwinięcie zdania dotyczącego enzymu. Wybrani uczniowie przedstawiają swoje rozwiązania na forum klasy. Nauczyciel i pozostali uczniowie oceniają poprawność wykonania ćwiczeń.

Faza realizacyjna:

1. Mapa pojęć. Uczniowie, pracując w parach, tworzą mapy pojęć związane z tematem lekcji na podstawie treści z sekcji „Przeczytaj”.

2. Praca z filmem samouczkiem pt. „Kataliza enzymatyczna”. Nauczyciel wyświetla film samouczek, pomijając fragment prezentujący rozwiązanie zadania maturalnego. Następnie wyjaśnia treść zadania i prosi uczniów, by pracując w parach, spróbowali je rozwiązać. Po ustalonym czasie nauczyciel wyświetla dalszą część filmu. Uczniowie weryfikują swoją odpowiedź, porównując ją z rozwiązaniem prezentowanym na filmie. Prowadzący zajęcia wyjaśnia ewentualne wątpliwości.

3. Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Uczniowie samodzielnie wykonują ćwiczenie nr 7 (w którym mają za zadanie określić – w odniesieniu do przedstawionych informacji – jaki wpływ na szybkość przebiegu reakcji z udziałem enzymu miałoby podwyższenie temperatury do 100°C oraz jej obniżenie do 15°C) z sekcji „Sprawdź się”. Następnie w 4‑osobowych grupach omawiają prawidłowe rozwiązanie. Po upływie wyznaczonego czasu wskazany przez nauczyciela przedstawiciel grupy prezentuje odpowiedź wraz z jej uzasadnieniem. Klasa ustosunkowuje się do niej. Nauczyciel udziela uczniom informacji zwrotnej.

4. Uczniowie rozwiązują w grupach 4‑osobowych ćwiczenie nr 8 (odnoszące się do schematu przedstawiającego krzywą energetyczną reakcji chemicznej zachodzącej bez udziału enzymu), wyświetlone przez nauczyciela na tablicy. Po jego wykonaniu następuje omówienie rezultatów na forum klasy.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie rozwiązują ćwiczenie nr 6 (typu „prawda/fałsz”) z sekcji „Sprawdź się”. Następnie przygotowują podobne zadanie dla osoby z pary: tworzą trzy prawdziwe lub fałszywe zdania dotyczące tematu lekcji. Uczniowie wykonują ćwiczenie otrzymane od kolegi lub koleżanki.

2. Nauczyciel wyświetla temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”, podsumowuje omawiany na lekcji materiał, wyjaśnia wątpliwości uczniów.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia od 3 do 5 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

• Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania filmu samouczka:

• Film samouczek można wykorzystać jako materiał służący powtórzeniu i utrwaleniu wiedzy uczniów.