Autor: Anna Grabarczyk

Temat: Prawda i fikcja w średniowiecznych utworach hagiograficznych

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

• dowie się, czym jest hagiografia;

• wyjaśni, kim jest asceta;

• zanalizuje fragmenty legend średniowiecznych;

• pozna przyczyny, dla których legendy średniowieczne operowały fikcją literacką;

• omówi źródła inspiracji twórców średniowiecznych;

• dowie się, czym różni się współczesne postrzeganie świętych od średniowiecznego ideału.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• metoda trójkąta.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• karteczki samoprzylepne lub magnesy;

• plansze z narysowanym trójkątem.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e materiał: „Prawda i fikcja w średniowiecznych utworach hagiograficznych”. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią sekcji „Przeczytaj” oraz „Galeria zdjęć interaktywnych”.

Faza wprowadzająca:

1. Wyświetlenie na tablicy tematu i celów zajęć oraz wspólne z uczniami ustalenie kryteriów sukcesu.

2. Nauczyciel wyjaśnia uczniom, że w dalszej części lekcji będą pracować metoda trójkąta i omawia zasady tej metody.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel zapowiada, że uczniowie będą pracować metodą trójkąta. Umożliwia ona twórcze rozwiązywanie problemów. Trójkąt odwrócony wierzchołkiem do dołu symbolizuje problem. Trójkąt podtrzymywany jest przez przyczyny (z lewej strony) i sposoby usunięcia przyczyn (z prawej strony).
   Nauczyciel formułuje problem do rozwiązania: Co zyskali autorzy legend o średniowiecznych świętych, wplatając w ich historie elementy fantastyczne. Jakie cechy osobowości czy charakteru zostały dzięki temu zabiegowi podkreślone?
   Następnie rozdaje uczniom po dwie kolorowe kartki. Uczniowie na jednej kartce wpisują wszystko to, co pomaga, a na drugiej to, co przeszkadza w rozwiązaniu problemu.
   Po upływie wyznaczonego czasu uczniowie odczytują swoje propozycje. Nauczyciel zapisuje na tablicy tylko te przyczyny, które przeszkadzają rozwiązać problem.
   Każdy uczeń przyczepia do tablicy karteczkę samoprzylepną lub magnes przy przyczynie, jego zdaniem najistotniejszej. Następnie nauczyciel dzieli uczniów na trzy grupy i każdej daje jeden plakat z narysowanym trójkątem. Uczniowie wpisują w trójkąt jedną z trzech przyczyn, które otrzymały największą liczbę punktów.
   Grupy zastanawiają się nad głównymi przyczynami, podtrzymującymi problem i zapisują je na podporach trójkąta z lewej strony. Zastanawiają się, w jaki sposób usunąć przyczyny podtrzymujące problem i wpisują swoje propozycje na podporach trójkąta z prawej strony.
   Sprawozdawcy grup przedstawiają problemy i sposoby ich rozwiązania.

RH9phvw1R35RN

Ilustracja

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie wybierają podanych w galerii informacji dwie o proweniencji historycznej i dwie, które mają charakter fantastyczny. Chętna osoba przedstawia swoją odpowiedź.

2. Na zakończenie zajęć uczniowie zapoznają się z ilustracją interaktywną i wskazują podobieństwa oraz różnice między wzorcami postaci świętych. Następnie w kilkuosobowych grupach lub w parach wykonują ćwiczenia 1 i 2 z sekcji „Ilustracja interaktywna”.

Praca domowa:

1. Scharakteryzuj kobiece wzorce postaci świętych i wskaż, do kogo nawiązują.

Materiały pomocnicze:

• Johan Huizinga, Jesień średniowiecza, Warszawa 2005.

• Teresa Michałowska, Średniowiecze, Warszawa 2003.

Wskazówki metodyczne

• Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Galeria zdjęć interaktywnych”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.