Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Autor: Anna Grabarczyk

Przedmiot: Język polski

Temat: Neoawangarda w poezji polskiej XXI wieku

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
9) rozpoznaje tematykę i problematykę poznanych tekstów oraz jej związek z programami epoki literackiej, zjawiskami społecznymi, historycznymi, egzystencjalnymi i estetycznymi; poddaje ją refleksji;
13) porównuje utwory literackie lub ich fragmenty, dostrzega kontynuacje i nawiązania w porównywanych utworach, określa cechy wspólne i różne;
15) wykorzystuje w interpretacji utworów literackich potrzebne konteksty, szczególnie kontekst historycznoliteracki, historyczny, polityczny, kulturowy, filozoficzny, biograficzny, mitologiczny, biblijny, egzystencjalny;
2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:
3) rozpoznaje specyfikę tekstów publicystycznych (artykuł, felieton, reportaż), retorycznych (przemówienie, laudacja, homilia), popularnonaukowych i naukowych (rozprawa); wśród tekstów prasowych rozróżnia wiadomość i komentarz; rozpoznaje środki językowe i ich funkcje zastosowane w tekstach; odczytuje informacje i przekazy jawne i ukryte; rozróżnia odpowiedzi właściwe i unikowe;
II. Kształcenie językowe.
2. Zróżnicowanie języka. Uczeń:
6) rozpoznaje rodzaje stylizacji (archaizacja, dialektyzacja, kolokwializacja, stylizacja środowiskowa, biblijna, mitologiczna itp.) oraz określa ich funkcje w tekście;
3. Komunikacja językowa i kultura języka. Uczeń:
3) rozpoznaje i określa funkcje tekstu (informatywną, poetycką, metajęzykową, ekspresywną, impresywną – w tym perswazyjną);
7) stosuje zasady etyki wypowiedzi; wartościuje wypowiedzi językowe, stosując kryteria, np. prawda – fałsz, poprawność – niepoprawność;
IV. Samokształcenie.
8. posługuje się słownikami ogólnymi języka polskiego oraz słownikami specjalistycznymi (np. etymologicznymi, frazeologicznymi, skrótów, gwarowymi), także w wersji on‑line;
9. wykorzystuje multimedialne źródła informacji oraz dokonuje ich krytycznej oceny;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • wyjaśnia, czym charakteryzuje się neoawangarda w poezji polskiej XXI wieku;

  • wskazuje, jak – zdaniem Joanny Mueller – liryzm łączy się z lingwizmem;

  • określa stosunek Joanny Mueller do neolingwizmu;

  • uzasadnia, czy spełnił się postulat twórców manifestu, na podstawie odczytanego fragmentu tekstu.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • dyskusja;

  • praca z tekstem.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca całego zespołu klasowego;

  • praca w grupach.

Środki dydaktyczne:

  • e‑podręcznik;

  • komputery z dostępem do internetu dla uczniów.

Przebieg lekcji

Faza wprowadzająca:

  1. Nauczyciel cytuje fragment tekstu Urszuli Pawlickiej Neofuturyzm, czyli co ma Jasieński do iPada?. Pyta uczniów, co ich zdaniem będzie tematem lekcji.
    W XXI wieku, kiedy przestrzeń wirtualna ważniejsza jest od przestrzeni Gutenberga, powstaje kierunek neolingwistyczny, który w swoim pierwszym manifeście ogłasza śmierć kartki papieru i „narodziny” ekranu: Ogłaszamy śmierć kartki papieru, ale nie boimy się grzebać w trupach. Wybieramy ekran, na którym słowa pojawiają się i gasną, jakby ich nigdy nie było. Wybieramy zmianę, modyfikację i kolejne wersje systemu. Nic nie zostało powiedziane raz na zawsze. Należy skracać i dopisywać słowa Kochanowskim, Mickiewiczom, Miłoszom. Nie ma oryginału. Oryginały nie istnieją i nigdy nie istniały. Są tylko kopie. Każda inna. Cyberpoeci z zazdrością czytać mogli o dalszych ich postulatach, jakże nowatorsko‑radykalnych: „Ludzie są maszynami do pisania. (Re)produkcja świata trwa. Fizyczność jest informacją. 3.3 Gbp danych. Wszystko z zer i jedynek. Z liter alfabetu w kodzie ASCII” oraz Rękopisy puściły się z dymem, ciągi zer i jedynek roztopią się w magnetycznym szumie. Wyprodukowaliśmy sobie taki świat, na jaki nas nie stać. Jesteśmy przerażeni i zachwyceni. Wrzeszczymy, dopóki wrzemy. Wiemy za dużo. Z każdym dniem jest coraz gorzej. Wrzask ma to do siebie, że jest głośny i krótki, ale potrafi pozostawić po sobie jeszcze długotrwające echo – podobnie było z neolingwistami. Głoszenie świata zero‑jedynkowego było pięknym postulatem, niemającym jednak odbicia w ich działalności praktycznej.

  2. Po wysłuchaniu propozycji tematów nauczyciel wyświetla na tablicy temat zapisany w e‑materiale i cele zajęć.

Faza realizacyjna:

  1. Uczniowie zapoznają się indywidualnie z sekcją „Przeczytaj”. Następnie nauczyciel prosi o dyskusję na temat: Czym charakteryzuje się neoawangarda w poezji polskiej XXI wieku? Uczniowie wypowiadają się, a nauczyciel pilnuje porządku dyskusji.

  2. Praca z multimedium. Uczniowie zapoznają się z wywiadem przeprowadzonym w 2007 roku z Joanną Mueller, współautorką manifestu neolingwistów. Wskazują, jak – zdaniem poetki – liryzm łączy się z lingwizmem. Następnie określają stosunek Joanny Mueller do neolingwizmu, który jest czytelny w jej wypowiedzi pięć lat po publikacji manifestu.

Faza podsumowująca:

  1. Uczniowie zostają podzieleni na 3 grupy. Każdy zespół rozwiązuje ćwiczenia zawarte w sekcji „Sprawdź się” (od 1 do 7). Następnie, aby uzasadnić poprawność rozwiązań, omawiają je na forum klasy. Po wyznaczonym czasie następuje wspólne omówienie wszystkich rozwiązań.

  2. Nauczyciel ponownie odczytuje temat lekcji i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu. Zadaje również pytania podsumowujące i prosi wybranych uczniów o odpowiedzi.

Praca domowa:

  1. Przeczytaj fragment z Manifestu Rozdzielczości Chleba (2011) i odpowiedz na pytanie: Czy cytowany postulat twórców manifestu się spełnił? Uzasadnij odpowiedź.
    Manifest Rozdzielczości Chleba
    Papier się kończy, nie warto nawijać kolejnej rolki! Zdigitalizujmy trzewia bibliotek i podpalmy je, by w cieple ogniska wysiadywać jaja nowych procedur i cyfrowych mutantów żywiących się kodem, a popioły rozsypmy po systemowych folderach lub wciągnijmy do nosa!
    Źródło: Manifest Rozdzielczości Chleba, „Rozdzielczość Chleba: niepowszedni nośnik kultury”, nr 1/2011.

Materiały pomocnicze:

  • Urszula Pawlicka, Neofuturyzm, czyli co ma Jasieński do iPada?, dostępny w internecie: https://rozdzielchleb.pl/neofuturyzm‑czyli‑co‑ma‑jasienski‑do‑ipada/

  • poezja cybernetyczna – samookreślenie, dostępny w internecie: http://perfokarta.net/root/samookreslenie.html

Wskazówki metodyczne

  • Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Audiobook”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.