Dla nauczyciela
Imię i nazwisko autora: Włodzimierz Juśkiewicz
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Dziura ozonowa i jej skutki
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa I
Podstawa programowa:
III. Dynamika procesów atmosferycznych: pionowa budowa atmosfery, zjawiska i procesy w atmosferze, przestrzenne zróżnicowanie elementów klimatu, strefy klimatyczne i typy klimatów. Uczeń: 1) wykazuje związek między budową atmosfery a zjawiskami i procesami meteorologicznymi
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne
Uczeń:
charakteryzuje proces powstawania dziury ozonowej;
opisuje skutki powstania dziury ozonowej.
Strategie nauczania: asocjacyjna, operacyjna.
Metody i techniki nauczania: metoda tekstu przewodniego, dyskusja, debata, burza mózgów.
Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne: zasoby multimedialne zwarte w e‑materiałach, atlasy geograficzne.
Materiały pomocnicze:
Christian‑Dietrich Schönwiese, Klimat i człowiek, Prószyński i S‑ka, Warszawa 1997.
Tony Hare, Ratujmy naszą planetę - t. 2, Alma‑Press, Warszawa 1999.
Przebieg lekcji
Nauczyciel z odpowiednim wyprzedzeniem prosi uczniów o zapoznanie się z podstawowymi pojęciami dotyczącymi omawianego tematu (promienie UV, ozon, freony itp.), znajdującymi się w części „Przeczytaj” niniejszego e‑materiału.
Faza wprowadzająca
Zapoznanie uczniów z tematem i celami zajęć.
Dialog z uczniami mający na celu usystematyzowanie i przypomnienie podstawowych wiadomości na temat dziury ozonowej i procesu jej powstawania.
Faza realizacyjna
Nauczyciel dzieli uczniów na dwie grupy, z których każda otrzymuje odrębne zadanie. Pierwsza z nich ma za zadanie wskazać czynniki wpływające na powstawanie dziury ozonowej i ocenić, czy rozwój techniki i cywilizacji jest wart powstawania skutków środowiskowych w takiej postaci. Zadaniem drugiej grupy jest natomiast wskazanie czynników i procesów chroniących przed powstaniem dziury ozonowej i dokonanie oceny, czy wycofywanie się z postępu technicznego i szybkiego rozwoju cywilizacji byłoby uzasadnione w kontekście walki ze skutkami powstawania dziury ozonowej. W trakcie realizacji zadania uczniowie mogą wykorzystać informacje zawarte w części „Przeczytaj” oraz Animacji 3D, a także w innych źródłach informacji (np. pozycje z materiałów pomocniczych).
Po opracowaniu zadania następuje zestawienie prac obydwu grup. Jeżeli grupy są mało liczne, nauczyciel może poprosić o to, aby każdy członek grupy zabrał głos przynajmniej raz. Natomiast w przypadku licznych grup zaleca się, aby do prezentacji została wyznaczona jedna osoba. Pozostali członkowie mają za zadanie udzielać odpowiedzi na ewentualne pytania. Po wystąpieniu obydwu grup następuje krótka dyskusja – nauczyciel wraz z uczniami wymieniają się swoimi spostrzeżeniami i wyjaśniają ewentualne nieścisłości.
Uczniowie samodzielnie rozwiązują zadania z bloku ćwiczeniowego. W przypadku trudności z wykonaniem któregoś z nich mogą poprosić nauczyciela o zainicjowanie dyskusji na temat jego wykonania na forum klasy.
Faza podsumowująca
Następuje krótka dyskusja podsumowująca treści poruszone podczas lekcji. W razie potrzeby prowadzący wyjaśnia kwestie sporne i problematyczne oraz odpowiada na dodatkowe pytania uczniów. W ramach utrwalenia wiedzy nauczyciel może zadać uczniom kilka pytań powiązanych z treścią omawianego materiału.
Ocena aktywności uczniów i przypomnienie celów zajęć.
Praca domowa
Uczniowie, na podstawie obecnego rozporządzenia UE w sprawie ozonu – (WE) 1005/2009 (https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32009R1005&from=EN, przygotowują wypracowanie pisemne dotyczące działań podejmowanych przez Unię Europejskiej, które mają na celu zmniejszenie stężenia freonów w atmosferze.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium: animacja ukazuje proces powstawania dziury ozonowej i może być zastosowana m.in. na lekcjach chemii i biologii, dotyczących podstawowych rodzajów zanieczyszczeń powietrza oraz ich wpływu na środowisko.