Dla nauczyciela
Autor: Anna Juwan
Przedmiot: Biologia
Temat: Modyfikacje potranslacyjne białek
Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.
Cele operacyjne (językiem ucznia):
Wyjaśnisz znaczenie modyfikacji potranslacyjnej białek.
Omówisz rodzaje modyfikacji potranslacyjnych białek.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem komputera;
ćwiczenia interaktywne;
symulacja;
śniegowa kula;
mapa myśli;
praca z tekstem.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przed lekcją:
Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Modyfikacje potranslacyjne białek”. Prosi uczestników zajęć o rozwiązanie ćwiczenia nr 1 (w którym mają za zadanie przyporządkować opisy do odpowiednich nazw modyfikacji potranslacyjnych białek) z sekcji „Sprawdź się” na podstawie treści w sekcji „Przeczytaj”.
Przebieg lekcji
Faza wstępna:
Nauczyciel wyświetla i odczytuje temat lekcji oraz zawarte w sekcji „Wprowadzenie” cele zajęć. Prosi uczniów lub wybraną osobę o sformułowanie kryteriów sukcesu.
Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel rozpoczyna pogadankę, zadając pytanie:
– Jakie jest znaczenie modyfikacji potranslacyjnej białek?
Faza realizacyjna:
Praca z multimedium („Symulacja interaktywna”). Uczniowie zapoznają się z symulacją interaktywną. Notują najważniejsze informacje.
Kula śniegowa. Uczniowie, pracując metodą kuli śniegowej, wykonują polecenia nr 1 i 2 do symulacji:
– Wyjaśnij, czym są modyfikacje potranslacyjne białek. Uwzględnij wpływ modyfikacji białek na ich funkcje;
– Opisz efekt tiolacji białek na ich strukturę.
Nauczyciel objaśnia wspomnianą wyżej metodę i wynikające z niej kolejne etapy pracy:
1) najpierw uczniowie będą indywidualnie opracowywać odpowiedzi na polecenia;
2) potem połączą się w pary i porównają swoje propozycje, a na osobnej kartce zapiszą wspólne odpowiedzi;
3) kolejnym krokiem będzie połączenie się par w czwórki, które – jak poprzednio – skonfrontują swoje odpowiedzi;
4) przedstawiciele poszczególnych zespołów 4‑osobowych prezentują na forum klasy uzgodnione w grupie odpowiedzi.Mapa pojęć. Uczniowie, pracując w parach, tworzą mapy myśli dotyczące cech poszczególnych rodzajów modyfikacji potranslacyjnej białek.
Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Uczniowie samodzielnie wykonują ćwiczenie nr 7 (w którym mają za zadanie wyjaśnić, czy przyłączenie ubikwityny do cząsteczki białka zawsze oznacza konieczność zniszczenia tej cząsteczki) oraz ćwiczenie nr 8 (w którym mają za zadanie wyjaśnić, dlaczego inhibitory transferazy farnezylowej są potencjalnymi lekami przeciwnowotworowymi u ludzi) z sekcji „Sprawdź się”. Następnie w 4‑osobowych grupach omawiają prawidłowe rozwiązanie. Po upływie wyznaczonego czasu wskazany przez nauczyciela przedstawiciel grupy prezentuje odpowiedź wraz z jej uzasadnieniem. Klasa ustosunkowuje się do niej. Nauczyciel udziela uczniom informacji zwrotnej.
Faza podsumowująca:
Uczniowie wykonują ćwiczenie nr 5 (w którym mają za zadanie wskazać spośród podanych enzymów te, które są zaangażowane w procesy modyfikacji białek, odwracają wprowadzane zmiany i te, które nie są zaangażowane w procesy modyfikacji) z sekcji „Sprawdź się”. Chętne osoby prezentują swoją odpowiedź.
Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W tym kontekście dokonuje podsumowania najważniejszych informacji przedstawionych na lekcji oraz wyjaśnia wątpliwości uczniów.
Praca domowa:
Wykonaj ćwiczenia od 1 do 5 z sekcji „Sprawdź się”.
Materiały pomocnicze:
Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.
„Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.
Dodatkowe wskazówki metodyczne:
Treści w sekcji „Symulacja interaktywna” można wykorzystać na lekcji jako podsumowanie i utrwalenie wiedzy uczniów.