Dla nauczyciela
Autor: Paulina Król
Przedmiot: Język polski
Temat: Charakterystyka stylistyczno‑językowa wiersza Juliana Przybosia Na kołach
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele operacyjne. Uczeń:
wie, jakie tendencje ukształtowały język poezji dwudziestolecia międzywojennego;
wyjasnia metaforę w liryce awangardowej;
analizuje warstwę stylistyczno‑językową utworu Na kołach Juliana Przybosia.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm;
nauczanie wyprzedzające.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
performance.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
telefony z dostępem do internetu.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Chętni uczniowie tworzą zespół i przygotowują prezentację na temat grupy poetyckiej Awangardy Krakowskiej.
Nauczyciel udostępnia uczniom e‑materiał „Charakterystyka stylistyczno‑językowa wiersza Juliana Przybosia Na kołach. Prosi o zapoznanie się z sekcją „Przeczytaj” oraz przypomnienie sobie znaczeń wymienionych środków stylistycznych i językowych w sekcji „Mapa myśli”.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel wyświetla na tablicy e‑materiał: Charakterystyka stylistyczno‑językowa wiersza Juliana Przybosia „Na kołach”. Prosi jednego z nich o przeczytanie na głos tematu lecji oraz celów lekcji z sekcji „Wprowadzenie”.
Uczniowie odpowiadają na pytania:
Co wiadomo o języku awangardy?
Czy wiesz, na czym polegała jego innowacyjność albo co takiego łączy poetę Juliana Przybosia z awangardą?
Utworzona przed lekcją grupa prezentuje swoją pracę. Nauczyciel dopowiada informacje, jeśli jest taka potrzeba.
Nauczyciel prezentuje nagranie wiersza Na kołach Juliana Przybosia zamieszczonego w sekcji „Przeczytaj”.
Faza realizacyjna:
Drama. Uczniowie dzielą się na dwie grupy. Każda z nich przygotowuje krótki performance ruchowy pt.: Na kołach, w stylu awangardowym, na podstawie wiersza Juliana Przybosia. Nauczyciel podpowiada uczniom, że powinni między sobą krótko przeanalizować utwór oraz zwrócić uwagę na środki stylistyczne. Grupy w swoje działania moją wpleść hasło awangardowe przestrzeni cywilizacji miejskiej, „Miasto, masa, maszyna” oraz zasadę „minimum słów, maksimum treści”. Nauczyciel komentuje wystąpienia.
Uczniowie tworzą cztery grupy i pracują z „Mapą myśli”. Nauczyciel rozdaje uczniom kolorowe karteczki. Następnie dzieli między grupy hasła środków stylistycznych i językowych z mapy myśli. Nauczyciel wywiesza na tablicy dwa plakaty z narysowanym i podpisanym kołem: środki stylistyczne i środki językowe. Uczniowie wypisują na karteczkach przykłady i funkcje, o których mowa w treści polecenia 1 z tej sekcji. Uczniowie grup kolejno podchodzą do tablicy i przyklejają zapisane przemyślenia. Przy każdej wypowiedzi uczniowie przedstawiają odpowiedni cytat lub argument.
Uczniowie zapoznają się z audiobookiem i w parach rozwiązują polecenie 1 i 2. Następnie odczytują na głos swoje odpowiedzi. Nauczyciel komentuje i dopowiada w razie potrzeby.
Uczniowie rozwiązują ćwiczenia interaktywne w sekcji „Audiobook”.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel ponownie wyświetla na tablicy temat lekcji i inicjuje krótką rozmowę podsumowującą na podstawie kryteriów sukcesu.
Praca domowa:
Dokonaj pisemnej analizy i interpretacji wiersza Na kołach.
Materiały pomocnicze:
https://culture.pl/pl/tworca/julian‑przybos
https://www.polskieradio.pl/39/156/Artykul/2466618,Eksplodujace‑wiersze‑Julian‑Przybos‑wojna‑i-poezja
Wskazówki metodyczne
Nauczyciel przed lekcją przygotowuje plakaty, które wykorzysta w fazie realizacyjnej.
Uczniowie przed lekcją mogą przemyśleć propozycję konspektu performance.