Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Oceń projekt

Dla nauczyciela

Autor: Paulina Król

Przedmiot: Język polski

Temat: Charakterystyka stylistyczno‑językowa wiersza Juliana Przybosia Na kołach

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
4) rozpoznaje w tekście literackim środki wyrazu artystycznego poznane w szkole podstawowej oraz środki znaczeniowe: oksymoron, peryfrazę, eufonię, hiperbolę; leksykalne, w tym frazeologizmy; składniowe: antytezę, paralelizm, wyliczenie, epiforę, elipsę; wersyfikacyjne, w tym przerzutnię; określa ich funkcje;
9) rozpoznaje tematykę i problematykę poznanych tekstów oraz jej związek z programami epoki literackiej, zjawiskami społecznymi, historycznymi, egzystencjalnymi i estetycznymi; poddaje ją refleksji;
II. Kształcenie językowe.
3. Komunikacja językowa i kultura języka. Uczeń:
6) odróżnia zamierzoną innowację językową od błędu językowego; określa funkcje innowacji językowej w tekście;
III. Tworzenie wypowiedzi.
1. Elementy retoryki. Uczeń:
4) wyjaśnia, w jaki sposób użyte środki retoryczne (np. pytania retoryczne, wyliczenia, wykrzyknienia, paralelizmy, powtórzenia, apostrofy, przerzutnie, inwersje) oddziałują na odbiorcę;
IV. Samokształcenie.
1. rozwija umiejętność pracy samodzielnej między innymi przez przygotowanie różnorodnych form prezentacji własnego stanowiska;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • wie, jakie tendencje ukształtowały język poezji dwudziestolecia międzywojennego;

  • wyjasnia metaforę w liryce awangardowej;

  • analizuje warstwę stylistyczno‑językową utworu Na kołach Juliana Przybosia.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm;

  • nauczanie wyprzedzające.

Metody i techniki nauczania:

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera;

  • performance.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

  • telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Chętni uczniowie tworzą zespół i przygotowują prezentację na temat grupy poetyckiej Awangardy Krakowskiej.

  2. Nauczyciel udostępnia uczniom e‑materiał „Charakterystyka stylistyczno‑językowa wiersza Juliana Przybosia Na kołach. Prosi o zapoznanie się z sekcją „Przeczytaj” oraz przypomnienie sobie znaczeń wymienionych środków stylistycznych i językowych w sekcji „Mapa myśli”.

Faza wprowadzająca:

  1. Nauczyciel wyświetla na tablicy e‑materiał: Charakterystyka stylistyczno‑językowa wiersza Juliana Przybosia „Na kołach”. Prosi jednego z nich o przeczytanie na głos tematu lecji oraz celów lekcji z sekcji „Wprowadzenie”.

  2. Uczniowie odpowiadają na pytania:

  • Co wiadomo o języku awangardy?

  • Czy wiesz, na czym polegała jego innowacyjność albo co takiego łączy poetę Juliana Przybosia z awangardą?
    Utworzona przed lekcją grupa prezentuje swoją pracę. Nauczyciel dopowiada informacje, jeśli jest taka potrzeba.

  1. Nauczyciel prezentuje nagranie wiersza Na kołach Juliana Przybosia zamieszczonego w sekcji „Przeczytaj”.

Faza realizacyjna:

  1. Drama. Uczniowie dzielą się na dwie grupy. Każda z nich przygotowuje krótki performance ruchowy pt.: Na kołach, w stylu awangardowym, na podstawie wiersza Juliana Przybosia. Nauczyciel podpowiada uczniom, że powinni między sobą krótko przeanalizować utwór oraz zwrócić uwagę na środki stylistyczne. Grupy w swoje działania moją wpleść hasło awangardowe przestrzeni cywilizacji miejskiej, „Miasto, masa, maszyna” oraz zasadę „minimum słów, maksimum treści”. Nauczyciel komentuje wystąpienia.

  2. Uczniowie tworzą cztery grupy i pracują z „Mapą myśli”. Nauczyciel rozdaje uczniom kolorowe karteczki. Następnie dzieli między grupy hasła środków stylistycznych i językowych z mapy myśli. Nauczyciel wywiesza na tablicy dwa plakaty z narysowanym i podpisanym kołem: środki stylistyczne i środki językowe. Uczniowie wypisują na karteczkach przykłady i funkcje, o których mowa w treści polecenia 1 z tej sekcji. Uczniowie grup kolejno podchodzą do tablicy i przyklejają zapisane przemyślenia. Przy każdej wypowiedzi uczniowie przedstawiają odpowiedni cytat lub argument.

  3. Uczniowie zapoznają się z audiobookiem i w parach rozwiązują polecenie 1 i 2. Następnie odczytują na głos swoje odpowiedzi. Nauczyciel komentuje i dopowiada w razie potrzeby.

  4. Uczniowie rozwiązują ćwiczenia interaktywne w sekcji „Audiobook”.

Faza podsumowująca:

  1. Nauczyciel ponownie wyświetla na tablicy temat lekcji i inicjuje krótką rozmowę podsumowującą na podstawie kryteriów sukcesu.

Praca domowa:

  1. Dokonaj pisemnej analizy i interpretacji wiersza Na kołach.

Materiały pomocnicze:

  • https://culture.pl/pl/tworca/julian‑przybos

  • https://www.polskieradio.pl/39/156/Artykul/2466618,Eksplodujace‑wiersze‑Julian‑Przybos‑wojna‑i-poezja

Wskazówki metodyczne

  1. Nauczyciel przed lekcją przygotowuje plakaty, które wykorzysta w fazie realizacyjnej.

  2. Uczniowie przed lekcją mogą przemyśleć propozycję konspektu performance.

Audiobook