Dla nauczyciela
Scenariusz lekcji
Autor: Daria Reczyńska
Przedmiot: Biologia
Temat: Transpiracja i czynniki na nią wpływające
Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.
Cele operacyjne (językiem ucznia):
Wyjaśnisz, na czym polega transpiracja.
Przedstawisz czynniki wpływające na transpirację.
Wykażesz zależności między czynnikami środowiskowymi a intensywnością transpiracji.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem komputera;
ćwiczenia interaktywne;
ćwiczenia laboratoryjne;
rozmowa kierowana;
plakat;
gwiazda pytań.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
telefony z dostępem do internetu;
arkusze papieru A3, flamastry, magnesy.
Przebieg zajęć
Faza wstępna:
Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.
Nauczyciel rozpoczyna burzę mózgów, mówiąc: „Rośliny biorą udział w naturalnym obiegu wody na Ziemi. W jaki sposób uczestniczą one w tym cyklu?”.
Faza realizacyjna:
Uczniowie zapoznają się z tekstem zamieszczonym w sekcji „Przeczytaj”, a następnie wykonują samodzielnie polecenie nr 1 do multimedium i przeprowadzają doświadczenie w wirtualnym laboratorium.
Nauczyciel dzieli uczniów na 4‑osobowe grupy. Każda z nich otrzymuje arkusz papieru i flamastry. Uczniowie w graficznej formie przedstawiają rolę transpiracji w obiegu wody na Ziemi oraz zaznaczają zależności pomiędzy tym procesem a czynnikami środowiskowymi. Zespoły kolejno prezentują wyniki swojej pracy. Nauczyciel w razie potrzeby dopowiada potrzebne informacje lub koryguje błędy.
Nauczyciel rozpoczyna pogadankę dotyczącą zależności między natężeniem światła a intensywnością transpiracji szparkowej oraz pomiędzy wilgotnością gleby a intensywnością transpiracji.
Uczniowie samodzielnie wykonują ćwiczenie nr 7 (w którym mają za zadanie wyjaśnić, jaka będzie intensywność transpiracji w słoneczny dzień w porównaniu z dniem pochmurnym) z sekcji „Sprawdź się”. Następnie w 4‑osobowych grupach omawiają prawidłowe rozwiązanie. Po upływie wyznaczonego czasu wskazany przez nauczyciela przedstawiciel grupy prezentuje odpowiedź wraz z jej uzasadnieniem. Klasa ustosunkowuje się do niej. Nauczyciel udziela uczniom informacji zwrotnej.
Uczniowie w 4‑osobowych grupach wykonują ćwiczenie nr 8 (w którym mają za zadanie omówić rolę jonów wapnia w procesie transpiracji), a po upływie wyznaczonego czasu dzielą się swoimi odpowiedziami na forum klasy.
Faza podsumowująca:
Uczniowie w parach odpowiadają na pytania zawarte w gwieździe pytań (zob. materiały pomocnicze).
Nauczyciel wyświetla treści zawarte w sekcji „Wprowadzenie” i na ich podstawie dokonuje podsumowania najważniejszych informacji przedstawionych na lekcji. Wyjaśnia także wątpliwości uczniów.
Praca domowa:
Wykonaj ćwiczenia od 1 do 6 w sekcji „Sprawdź się”.
Wyszukaj informacje na temat sposobów ograniczania transpiracji w czasie suszy przez rośliny.
Dla chętnych: Wykonaj polecenie nr 2 w sekcji „Wirtualne laboratorium (WL‑S)”.
Materiały pomocnicze:
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania wirtualnego laboratorium
Wirtualne laboratorium może zostać wykorzystane w fazie podsumowującej.