Autor: Katarzyna Lewandowska

Temat: Umówiliśmy się, że będziesz opowiadał, prawda?. Relacja M. Edelmana w reportażu Hanny Krall Zdążyć przed Panem Bogiem

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne. Uczeń:

• utrwala wiadomości na temat cech gatunkowych reportażu,

• ustala, czy Zdążyć przed Panem Bogiem to tekst o charakterze faktograficznym,

• określa, w jaki sposób perspektywa świadka wydarzeń wpływa na postrzeganie powstania w getcie przez Marka Edelmana,

• wyjaśnia, na czym polega i jaki ma cel deheroizacja powstania dokonywana przez Marka Edelmana.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Nauczyciel prosi, by uczniowie zapoznali się z blokiem tekstowym materiału: Umówiliśmy się, że będziesz opowiadał, prawda?. Relacja M. Edelmana w reportażu Hanny Krall Zdążyć przed Panem Bogiem. Prosi także, by uczniowie przypomnieli sobie cechy reportażu (mogą skorzystać z e‑materiału 1332 Cechy reportażu).

Faza wprowadzająca:

1. Lekcja rozpoczyna się od krótkiej rozmowy wprowadzającej: nauczyciel pyta uczniów, czy pamiętają, co wydarzyło się w getcie warszawskim w kwietniu 1943 r., kim był Marek Edelman. Uczestnicy zajęć odpowiadają swobodnie, nauczyciel ewentualnie uzupełnia podawane przez nich informacje.

2. Podanie celu i tematu zajęć.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel wyświetla wykład z sekcji „Prezentacja TED”, prosi uczniów, by zanotowali najważniejsze wg nich informacje dotyczące: 1) przebiegu współpracy między Hanną Krall i Markiem Edelmanem; 2) stosunku Marka Edelmana do powstania w getcie. Następnie pyta uczniów o ich przemyślenia związane z wykładem.

2. Prowadzący poleca, by uczniowie (w parach) wykonali polecenia 1 i 2 z sekcji „Prezentacja TED”. Po upływie ustalonego czasu wybrane osoby przedstawiają propozycje odpowiedzi, a nauczyciel weryfikuje ich poprawność.

3. Uczniowie (indywidualnie) wykonują ćw. 3–6 z sekcji „Sprawdź się”, a później wspólnie z nauczycielem analizują odpowiedzi.

4. Ćwiczenie 7 uczniowie wykonują wspólnie, a następnie nauczyciel rozpoczyna dyskusję, pytając: Czy Marek Edelman ma rację, deheroizując powstanie? Uczniowie dzielą się na dwie grupy: pierwsza to osoby, które wstępnie odpowiedziały TAK na powyższe pytanie, druga to osoby, które skłaniają się do odpowiedzi NIE. Nauczyciel prosi, by w ciągu 5 min obie grupy przygotowały argumenty do dyskusji. Później uczniowie wymieniają się poglądami, a nauczyciel dba o to, by dyskusja miała charakter merytoryczny.

Faza podsumowująca:

1. W podsumowaniu lekcji nauczyciel stawia pytanie: Czy książka Hanny Krall jest reportażem? Pomocne w sformułowaniu odpowiedzi może być ćw. 2 z sekcji „Sprawdź się”, które uczniowie wykonują samodzielnie, a następnie wspólnie ustalają odpowiedź. Ostatnim etapem tej fazy lekcji jest wspólne wykonanie przez uczniów ćw. 8 z sekcji „Sprawdź się”.

Praca domowa:

1. Przypomnij sobie inne utwory, których tematem jest wojna lub działania zbrojne. Które z tych tekstów należą do gatunku reportażu? Jakie inne formy gatunkowe wybierają twórcy zajmujący się tą tematyką? Czy są to tylko gatunki prozatorskie? Zanotuj swoje odpowiedzi.

Materiały pomocnicze:

• Hanna Krall: Marek Edelman uczył nas, jak ginąć, ale też, jak żyć, Hanna Krall o Marku Edelmanie, audycja Polskiego Radia (pr. II).

• Powstanie w getcie warszawskim. Informacje historyczne, materiały na stronie www Muzeum Polin.

Wskazówki metodyczne

• Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Prezentacja TED” do przygotowania się do lekcji powtórkowej na temat postrzegania powstania w getcie przez Marka Edelmana.