Autor: Piotr Mazur

Przedmiot: filozofia

Temat: Liberalizm dzisiaj

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, uczniowie liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele lekcji (językiem ucznia):

• Wyjaśnisz pojęcie „końca historii”.

• Zastanowisz się nad kondycją współczesnej demokracji liberalnej.

• Przeanalizujesz argumenty krytyczne wobec liberalizmu.

• Odkryjesz, jakie problemy mają współczesne demokracje.

Cele operacyjne. Uczeń:

• rozwija krytyczne myślenie i sprawności logiczne poprzez analizę wybranych pytań i argumentów filozoficznych;

• identyfikuje różne problemy, stanowiska i nurty filozoficzne na przykładach pytań i twierdzeń filozofów.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania:

• analiza i interpretacja tekstów;

• rozmowa kierowana;

• analiza SWOT;

• ćwiczenia przedmiotowe;

• burza mózgów.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do Internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w emateriale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna

1. Nauczyciel przedstawia temat i cele lekcji. Wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

2. Rozmowa kierowana. Nauczyciel zwraca uwagę uczniów na różnorodność doktryn i systemów społeczno‑politycznych i zadaje uczniom pytanie: Czym jest liberalizm?

Faza realizacyjna

1. Uczniowie zapoznają się z treścią e‑materiału. Wspólne omówienie przedstawionych pojęć i stanowisk filozoficznych.

2. Uczniowie pracują w grupach nad zagadnieniem: Jaka jest kondycja współczesnego liberalizmu?

Na przygotowanym wcześniej arkuszu uczniowie za pomocą analizy SWOT określają:

• S (Strengths) – mocne strony (wszystko to co stanowi atut, zaletę);

• W (Weaknesses) – słabe strony (wszystko to co stanowi słabość, barierę, wadę);

• O (Opportunities) – szanse (wszystko to co stwarza szansę rozwoju);

• T (Threats) – zagrożenia (wszystko to co stwarza niebezpieczeństwo regresji).

3. Prezentacja efektów pracy poszczególnych grup. Dyskusja nad propozycjami uczniów.

4. Ustalenie wspólnego stanowiska jako etap końcowy działań.

5. Nauczyciel dzieli uczniów na trzy grupy (krytyka, problemy, alternatywy). Uczniowie zapoznają się ze schematem interaktywnym, który prezentuje główne wyzwania stojące przed klasycznym liberalizmem. Zadaniem uczniów jest opracować opis sporów politycznych we współczesnej Polsce. Prezentacja efektów pracy poszczególnych grup.

6. Realizacja zadań interaktywnych z e‑materiału wskazanych przez nauczyciela.

Faza podsumowująca

Każdy uczeń ma dokończyć zdania: Dowiedziałem się dziś…, Nauczyłem się, jak....

Praca domowa

Zastanów się i napisz własnymi słowami odpowiedź na pytanie: Dlaczego demokracja liberalna jest uważana za najdoskonalszą formę ustroju politycznego?

Materiały pomocnicze:

• Kamil Aksiuto, Szczęście i wolność: utylitarystyczny liberalizm Johna Stuarta Milla, Warszawa 2016.

• Francis Fukuyama, Koniec historii i ostatni człowiek, Kraków 2017.

• Piotr Koryś, Ekonomia polityczna wolności i równości: koncepcja reform gospodarczych Johna Stuarta Milla w świetle jego poglądów społeczno‑ekonomicznych, „Przegląd Filozoficzny” 2006, nr 4, s. 227‑240.

• Marcin Zgiep, Wolność i demokracja: liberalizm delibaratywny J. S. Milla i J. Rawlsa, [w:] Liberalizm i teoria polityczna. red. Ł. Dulęba, J. Wiśniewski, Poznań 2016, s. 25‑47.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Nauczyciel może wykorzystać schemat interaktywny do podsumowania lekcji. Na podstawie schematu uczniowie mogą dokonać analizy SWOT na temat: alternatywa dla demokracji liberalnej.