Autor: Anna Grabarczyk

Temat: Realizm i fantastyka w balladzie romantycznej - Ballady i romanse Adama Mickiewicza, Król olch Johanna Wolfganga Goethego

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności.

Cele operacyjne. Uczeń:

• ocenia na podstawie animacji, która z postaci najlepiej uosabia idee romantyzmu;

• tworzy mapy myśli dotyczące ojca i syna z wiersza Król olch;

• omawia realizm i fantastykę w balladach Adama Mickiewicza;

• interpretuje utwór Johanna Wolfganga Goethego Król olch.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• mapa myśli;

• metoda kosza i walizki.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Nauczyciel poleca uczniom: Obejrzyj animację na temat bohaterów fantastycznych w balladach Adama Mickiewicza, a następnie oceń, która z przedstawionych postaci najlepiej uosabia idee romantyzmu. Uzasadnij swój wybór.

2. Nauczyciel prosi, aby uczniowie zapoznali się z wierszem Król olch.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel sprawdza przygotowanie uczniów do lekcji. Chętne osoby oceniają postacie, które najlepiej uosabiają idee romantyzmu.

2. Nauczyciel rozdaje uczniom fragment tekstu.
   Johann Wolfgang Goethe
   Król olch
   Noc padła na las, las w mroku spał,
   Ktoś nocą lasem na koniu gnał.
   Tętniło echo wśród olch i brzóz,
   Gdy ojciec syna do domu wiózł.

   – Cóż tobie, synku, że w las patrzysz tak?
   Tam ojcze, on, król olch, daje znak,
   Ma płaszcz, koronę i biały tren.
   – To mgła, mój synku, albo sen.

   „Pójdź chłopcze w las, w ten głuchy las!
   Wesoło będzie płynąć czas.
   Przedziwne czary roztoczę w krąg,
   Złotolitą chustkę dam ci do rąk”.

   – Czy słyszysz, mój ojcze, ten głos w gęstwinie drzew?
   To król mnie wabi, to jego śpiew.
   – To wiatr, mój synku, to wiatru głos,
   Szeleści olcha i szumi wrzos.

   „Gdy wejdziesz, chłopcze w ten głuchy las,
   Ujrzysz me córki przy blasku gwiazd.
   Moje córki nucąc pląsają na mchu,
   A każda z mych córek piękniejsza od snu”.

   – Czy widzisz, mój ojcze, tam tańczą wśród drzew
   Srebrne królewny, czy słyszysz ich śpiew?
   – O, synku mój, to księżyc tak lśni,
   To księżyc tańczy wśród czarnych pni.
   Źródło: Johann Wolfgang Goethe, Król olch, [w:] Pieśni, tłum. W. Szymborska, Warszawa 1956, s. 20.

3. Prosi uczniów o dopowiedzenie, o czym jest brakujący fragment tekstu. Sprawdza tym samym przygotowanie uczniów do lekcji.

4. Nauczyciel podaje cel i temat zajęć. Ustala z uczniami kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z sekcją „Przeczytaj”. Chętna osoba podsumowuje zdobyte w ten sposób wiadomości.

2. Nauczyciel wraca do wiersza Król olch. Prosi uczniów, aby stworzyli dwie mapy myśli. Pierwsza dotycząca tego, co widzi, słyszy i czuje dziecko. Druga - co widzi, słyszy i czuje ojciec.

3. Nauczyciel włącza pierwszą część filmu z sekcji „Film edukacyjny”. Prosi wybranych uczniów o refleksje po obejrzeniu materiału. Następnie włącza drugą część filmu i po jej obejrzeniu uczniowie w parach wykonują polecenia z tej sekcji.

4. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia od 1 do 7 z sekcji „Sprawdź się”, a następnie porównują swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką. Wskazane osoby przedstawiają odpowiedzi do poszczególnych ćwiczeń na forum klasy, nauczyciel weryfikuje ich poprawność.

Faza podsumowująca:

1. Ćwiczenia 8 i 9 uczniowie wykonują w parach. Nauczyciel ocenia.

2. Nauczyciel zawiesza na tablicy dwa plakaty z narysowanym koszem i walizką. Rozdaje uczniom po dwie karteczki samoprzylepne. Prosi, aby uczniowie zapisali na jednej z nich, przemyślenia, które zabiorą z sobą po zajęciach; na drugiej to, czego nie akceptują. Jedna osoba odczytuje zapisy zamieszczone przy walizce i koszu.

3. Nauczyciel odczytuje temat lekcji i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu.

Praca domowa:

1. Zinterpretuj utwór Johanna Wolfganga Goethego Król olch. Postaw tezę interpretacyjną i ją uzasadnij. Twoja praca powinna liczyć co najmniej 400 słów.

Materiały pomocnicze:

• Maria Żmigrodzka, „Ballady i romanse” wobec tradycji niemcewiczowskiej, Pamiętnik Literacki: czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce literatury polskiej 47/Zeszyt specjalny, 122‑149, 1956.

• Marta Piwińska, Ballady i romanse, Teksty Drugie 6, s. 32‑43, 1995.

Wskazówki metodyczne

• Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Film” do podsumowania lekcji.