Autor: Bożena Święch

Temat: Literackie rewolucje Krasińskiego i Witkacego

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

• poznaje literackie wizje rewolucji przedstawione w Nie‑Boskiej komedii i w Szewcach,

• rozpoznaje w podanych fragmentach dramatów sposoby kreowania rewolucjonistów i rewolucji,

• definiuje rewolucję na podstawie prezentacji multimedialnej oraz fragmentów Nie‑Boskiej komedii i Szewców,

• redaguje notatkę syntetyzującą oraz wypowiedź argumentacyjną,

• analizuje w podanych fragmentach dramatów rolę języka w pokazywaniu rewolucji.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Literackie rewolucje Krasińskiego i Witkacego”. Uczestnicy zajęć zapoznają się z fragmentem utworu dramatycznego w e‑materiale: Nie‑boska komedia. Przygotowują się do omówienia tekstu, szukając informacji na temat kontekstu historycznoliterackiego. Wybrane osoby mogą zebrać potrzebne wiadomości do wstępnego rozpoznania tekstu. Będą pełniły rolę ekspertów.

2. Aktorska interpretacja. Chętne lub wybrane osoby przygotowują czytanie fragmentu tekstu dramatycznego z e‑materiału: Szewcy z podziałem na role.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.

2. Raport z przygotowań. Nauczyciel za pomocą dostępnego w panelu użytkownika raportu sprawdza przygotowanie uczniów do lekcji, m.in. kto zapoznał się z udostępnionym e‑materiałem.

Faza realizacyjna:

1. Mapa myśli. Nauczyciel zapisuje na tablicy hasło związane z tematem zajęć: „Rewolucja”. Uczniowie podają swoje pomysły, a wyznaczony moderator zapisuje je na tablicy w formie mapy myśli/pojęć, której centralnym punktem jest zapisany problem. Po zapisaniu propozycji uczniowie samodzielnie je weryfikują. Następnie nauczyciel uzupełnia wypowiedzi uczniów, jeśli jest to konieczne.

2. Uczniowie na podstawie tekstu e‑materiału oraz prezentacji multimedialnej redaguję notatkę, w której uwzględniają genezę słowa „rewolucja” oraz różne sposoby jego rozumienia. Notatkę uzupełniają przykładami.

3. Wybrani uczniowie głośno odczytują z uwzględnieniem podziału na role zamieszczone w e‑materiale fragmenty Nie‑Boskiej komedii oraz Szewców

4. Uczniowie pracują w 4 grupach i postępują według wylosowanego dla grupy trybu pracy. Grupa I. Analiza konfliktu przedstawionego w wybranych fragmentach Nie‑Boskiej komedii. Przedstawienie antagonistów, analiza ich postaw i poglądów, nazwanie różnic w poglądach i określenie ich przyczyn.
   Grupa II. Sposób przedstawienia rewolucji przez Zygmunta Krasińskiego. Wskazanie funkcjonalności zastosowanej formy gatunkowej, analiza języka osób konfliktu, udowodnienie, że język służy budowaniu obrazu świata przedstawionego.
   Grupa III. Analiza konfliktu przedstawionego w wybranych fragmentach Szewców Stanisława Ignacego Witkiewicza. Przedstawienie uczestników sceny, analiza ich postaw i poglądów.
   Grupa IV. Sposób przedstawienia rewolucji przez Stanisława Ignacego Witkiewicza. Wskazanie funkcjonalności zastosowanej formy gatunkowej, analiza języka osób wypowiadających się w podanej scenie, udowodnienie, że język służy budowaniu obrazu świata przedstawionego.

5. Grupy prezentują efekty swojej pracy. W podsumowaniu porównują literackie obrazy rewolucji. Stosują samoocenę i ocenę koleżeńską.

Faza podsumowująca:

1. Każdy uczeń otrzymuje od nauczyciela 2 kartki samoprzylepne; na podstawie prezentacji i analizowanych na lekcji dramatów zapisuje dostrzeżone przez siebie zalety rewolucji oraz związane z nią obawy.
   2. Wybrany uczeń odczytuje treści z kart przyklejonych na tablicy, grupuje powtarzające się.

Praca domowa:

1. Wybierz jedno z określeń rewolucji, które pojawiły się w podsumowaniu lekcji, i zredaguj wypowiedź, w której uzasadnisz wybrane określenie.

Materiały pomocnicze:

• Stanisław Furmanik, O sztuce teatru, w: Problemy teorii dramatu i teatru, pod red. Janusza Deglera, Wrocław 1988.

• Leokadia Kaczyńska, Jak prowadzić dialog z tekstem dramatycznym?, w: Metodyka literatury, tom 2, wybór i oprac. J. Pachecka, A. Piątkowska, K. Sałkiewicz, Warszawa 2002.

• Piotr Pacewicz, Pomiędzy myślą a rzeczywistością. Rewolucja społeczna jako zjawisko psychologiczne, Wrocław 1983.

Wskazówki metodyczne

• Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Prezentacja multimedialna” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.