Autor: Anna Juwan

Przedmiot: biologia

Temat: Pochodne aminokwasów i ich znaczenie biologiczne

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Opiszesz, jakim przekształceniom ulegają aminokwasy w komórkach.

• Wyjaśnisz, jak powstają aminy biogenne, i wskażesz ich przykłady.

• Wskażesz, jakie związki biologicznie czynne powstają z aminokwasów.

• Określisz, jaką funkcję pełnią w organizmie hormony będące pochodnymi aminokwasów.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• ćwiczenia interaktywne;

• analiza grafiki interaktywnej;

• gwiazda pytań;

• gra dydaktyczna;

• mapa pojęć;

• rozmowa kierowana.

Formy pracy:

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy lub za pomocą rzutnika zawartość sekcji „Wprowadzenie”. Uczniowie wspólnie z nauczycielem omawiają cele lekcji i określają kryteria sukcesu.

2. Odwołanie do wcześniejszej wiedzy. Nauczyciel zapisuje na tablicy następujące pytania:
   – Jak są zbudowane aminokwasy?
   – Jakie są właściwości fizykochemiczne aminokwasów?
   – Jakie funkcje biologiczne pełnią aminokwasy?
   Uczniowie, pracując w parach, wspólnie przygotowują odpowiedzi na zadane pytania. Chętni wypowiadają się na forum klasy. Nauczyciel podsumowuje odpowiedzi uczniów.

Faza realizacyjna:

1. Gwiazda pytań. Nauczyciel dzieli uczniów na trzy grupy, a następnie prezentuje na tablicy interaktywnej schemat „gwiazdy pytań” (zob. materiały pomocnicze). Objaśnia uczniom, w jaki sposób powinni pracować ze schematem: na podstawie e‑materiału oraz innych źródeł mają opracować zagadnienie pochodnych aminokwasów i ich znaczenia biologicznego, odpowiadając na pytania widniejące na schemacie. Następnie każdy zespół dopisuje piąte pytanie i daje je do rozwiązania innej grupie. Nauczyciel sprawdza wykonanie zadania, podchodząc do każdej grupy. Koryguje ewentualne błędy. Wybrani przez nauczyciela uczniowie kolejno prezentują wyniki prac swojego zespołu.

2. Praca z multimedium („Grafika interaktywna”). Nauczyciel wyświetla grafikę interaktywną i wspólnie z uczniami dokonuje jej analizy. Następnie dzieli uczniów na grupy 4‑osobowe i rozdaje każdej arkusz papieru. Prosi podopiecznych, by narysowali szlak przemian tyrozyny prowadzący do powstania różnych hormonów. Wybrane grupy przedstawiają swoje plakaty na forum klasy i omawiają zobrazowany proces.

3. Uczniowie, pracując w parach, wykonują polecenie nr 2 („Wymień hormony wpływające na pracę ośrodkowego układu nerwowego i opisz ich działanie”) oraz polecenie nr 3 („Opisz, które hormony i w jaki sposób wpływają na układ krwionośny”). Następnie uczniowie konsultują swoje rozwiązania z inną, najbliżej siedzącą parą. Wybrane osoby przedstawiają rozwiązanie na forum klasy.

4. Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Nauczyciel dzieli klasę na 4‑osobowe grupy. Uczniowie rozwiązują ćwiczenia interaktywne od 1 do 6 z sekcji „Sprawdź się”, od najłatwiejszego do najtrudniejszego. Grupa, która poprawnie rozwiąże zadania jako pierwsza, wygrywa.

Faza podsumowująca:

1. Klasa wspólnie wykonuje mapę pojęć podsumowującą zajęcia.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia nr 7 i 8 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

• Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania grafiki interaktywnej:

• Grafikę interaktywną można wykorzystać jako materiał służący powtórzeniu i utrwaleniu wiedzy uczniów.