Autorka: Małgorzata Krzeszowska

Przedmiot: wiedza o społeczeństwie

Temat: Zróżnicowanie społeczne inteligencji

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

III. Struktura społeczna i problemy społeczne.

Uczeń:

3) wyjaśnia kwestię dyferencjacji społecznej inteligencji; rozważa zasadność stosowania tej kategorii do analizy współczesnej struktury społecznej w Rzeczypospolitej Polskiej.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wyjaśnia pojęcie inteligencji;

• przedstawia zmiany społeczne w Polsce w okresie PRL i III RP odnoszące się do inteligencji;

• analizuje sytuację inteligencji współcześnie.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• dyskusja;

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• debata za i przeciw.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• kartki A4, pisaki.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna:

1. Przedstawienie tematu i celów zajęć.

2. Praca w grupach. Każdy zespół metodą burzy mózgów wypisuje na kartce różne znaczenia terminu „inteligencja”. Następnie układa definicję tego pojęcia. W kolejnym kroku uczniowie zmieniają grupy i w nowych zespołach skupiają się na znaczeniu tego terminu w ujęciu społecznym (definiuję inteligencję jako warstwę społeczną). Na koniec grupy przedstawiają opracowane definicje na forum i wybierają najlepszą.

Faza realizacyjna:

1. Dyskusja na temat społeczeństwa polskiego w okresie PRL i III RP. Uczniowie powinni zwrócić szczególną uwagę na strukturę społeczeństwa oraz przyczyny zmian. Mogą wykorzystać schematy znajdujące się w e‑materiale. Na koniec wybrana osoba podsumowuje dyskusję.

2. Praca z animacją. Po zapoznaniu się z materiałem wykonanie ćwiczeń 6 i 8 z sekcji Sprawdź się.

3. Debata za i przeciw – praca w dwóch grupach. Jedna z grup szuka argumentów za tym, że inteligencja jest warstwą istniejącą nadal i funkcjonującą w społeczeństwie, druga – że inteligencja jako warstwa społeczna wymarła.

4. Następuje debata za i przeciw. Uczniowie siadają naprzeciwko siebie i dyskutują. Po zakończonej dyskusji nauczyciel pyta, czy ktoś chce zmienić grupę i daje na to czas. Następnie wyznaczona osoba podsumowuje debatę.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie mówią jednym zdaniem, co było dla nich najważniejsze w czasie tych zajęć.

Praca domowa:

Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia z sekcji Sprawdź się.

Materiały pomocnicze:

J. Baczyński, Kształtowanie się współczesnej inteligencji polskiej, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”, XLIX, zeszyt 4, 1987.

H. Domański, Czy są w Polsce klasy społeczne?, Warszawa 2015.

H. Domański, O ruchliwości społecznej w Polsce, Warszawa 2004.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Uczniowie, po wcześniejszym zapoznaniu się z animacją, mogą przygotować schemat odzwierciedlający zmiany dotyczące inteligencji.