Dogadać się między obrazami
Tagi, graffiti, murale stały się częścią naszej codzienności, a nieznane wcześniej nazwy przestały brzmieć obco. Większość tych malowideł szpeci nasze najbliższe otoczenie, inne drażnią swoją kolorową nachalnością, jeszcze inne wywołują uśmiech. Niektóre jednak zachwycają precyzją wykonania, przykuwają uwagę każdego przechodnia. Czy naścienne malunki powstają jedynie z potrzeby chwili i przemijają wraz z nią? Czy czasami mogą stać się środkiem wyrażania myśli, dialogu międzyludzkiego, aktu barwnej komunikacji bez słów?
1) Wracając do domu, rozejrzyj się dokoła siebie. Czy w twoim mieście, miasteczku, wiosce są jakiekolwiek ślady „sztuki ulicy”?
2) Jeżeli możesz, zrób zdjęcie dokumentujące jedną z takich prac.
3) Korzystając z odpowiednich haseł w Wikipedii, spośród podanych niżej określeń wybierz i zdefiniuj dwa pojęcia stosowane do opisu „sztuki ulicy”:
street art,
graffiti,
tag,
tagowanie,
style‑writing,
scratching,
mural,
wlepka (vlepka),
instalacja,
szablon.
4) Jeśli potrafisz, nazwij typ pracy, która wzbudziła twoje zainteresowanie.
Banksy, londyńskie graffiti (I)
Porozmawiajcie w klasie na temat „sztuki ulicy” i przykładów zebranych w waszym najbliższym otoczeniu. Którą z prac uważacie za najbardziej interesującą? Dyskutując, weźcie pod uwagę poniższe pytania:
Czy macie w zestawie prace, na które zwróciło uwagę kilka osób? Jakie to prace?
Który z typów „sztuki ulicy” wzbudził wśród was największe zainteresowanie?
Czy uważacie, że obejrzane przez was prace są aktami wandalizmu, szpecą, nie wnoszą żadnych wartości do przestrzeni, w której je umieszczono? Uzasadnijcie wasze stanowisko.
Gdzie prace te zostały namalowane? W jakim otoczeniu?
Czy wymagały one od autora szczególnych umiejętności artystycznych i precyzji wykonania? Odpowiedź uzasadnij.
Czy przywołane przez was przykłady „sztuki ulicy” wskazują na świadome nawiązanie autora do klasycznych dzieł malarskich? Czy można je uznać za swego rodzaju dialog z przeszłością, historią? Wyraźcie swoją opinię.
Czy w rysunki zostały wplecione słowa? Jeżeli tak, to jaką odgrywają rolę?
Jakie wrażenie robią na was dzieła „sztuki ulicy”?
Czy słyszeliście o pojedynku dwóch znanych angielskich grafficiarzy, który rozgrywał się przez kilka ostatnich lat na fragmencie muru okalającego jeden z londyńskich kanałów? Artyści komunikowali się między sobą jedynie przy użyciu obrazów, krótkich sloganów i tagów, którymi sukcesywnie pokrywali swoje dzieła. Kim są ci artyści, jak to się zaczęło i czy historia ich pojedynku bez słów już się zakończyła?
Banksy, londyńskie graffiti (II)
Robert Banks
Pojedynek na obrazy (I)
King RobboKing Robbo jest londyńskim grafficiarzem znanym od 1985 roku, kiedy na ścianie Regent’s Canal w Londynie stworzył pracę, która stała się początkiem obrazowego pojedynku między nim a Banksym. Moment przełomowy nastąpił w 2009 roku, gdy Banksy zaingerował w dzieło Kinga, a tym samym rozpoczął trwający latami „pojedynek na obrazy”. Barwna potyczka bez słów zwróciła uwagę mediów i międzynarodowej publiczności.
Praca Robba w londyńskich kanałach, która zapoczątkowała artystyczną dysputę, była jednym z pierwszych londyńskich graffiti. Wcześniej King zajmował się głównie tagowaniemtagowaniem. Jego znakiem rozpoznawczym jest napis „Robbo” ujęty w cudzysłów i opatrzony dodatkowo strzałką, którą sam określa jako diabelski ogon.
[King Robbo](http://en.wikipedia.org/wiki/King_Robbo http://www.joemonster.org/art/19497/Banksy_vs_Robbo_czyli_historia_pojedynku_na_farby)
Wyszukajcie w dowolnym źródle i obejrzyjcie kolejne etapy obrazowego pojedynku między londyńskimi grafficiarzami.
W roku 1985 Robbo tworzy jedno z pierwszych londyńskich graffiti.
W ciągu ponad dwudziestu lat praca Robba znika pod tagami innych grafficiarzy.
Rok 2009 to początek pojedynku. Banksy, łamiąc kodeks grafficiarzy, tworzy na bazie pracy Robba swoje dzieło. Domalowuje postać mężczyzny, który pokrywa ścianę tapetą.
Pojedynek rozgorzał na dobre. Robbo podejmuje wyzwanie Banksy’ego i nagle spod pędzla tapeciarza wychodzi jego własny tag. Wystarczyło kilka pociągnięć sprayem, aby całkowicie zmienić odbiór obrazu. Teraz szablonowa postać autorstwa Banksy’ego składa niejako hołd, tytułując Robba królem.
Dialog twórców nabiera tempa, gdy kilka miesięcy później Banksy przekazuje kolejną, tym razem wulgarną odpowiedź.
Pojedynek na obrazy (II)
Co robi Robbo? Bagatelizuje tę przeróbkę. Wystarczyło zmyć trzy pierwsze litery, żeby napis powrócił do poprzedniej formy, a on sam nadal pozostał królem. Pod koniec 2009 roku cała ściana została w niedbały sposób zamalowana przez kogoś czarną farbą.
Nie był to jednak koniec pojedynku bez słów. Latem 2010 roku na scenę ponownie wkracza sam King, wieszcząc koniec prawdziwej grafficiarskiej kariery Banksy’ego. NagrobekNagrobek, o który wspiera się Top Cat, popularna postać z amerykańskiej kreskówki, pojawił się w chwili, kiedy prace Banksy’ego osiągnęły ogromną popularność, były kopiowane, zaczęto je nawet przenosić na płótna jak klasyczne dzieła sztuki. Banksy nagle stał się ikoną popkultury. Dla Robba był to akt zaprzedania się komercji.
Pod koniec 2010 roku ściana ponownie została zamalowana czarną farbą. Ale już na początku 2011 roku Banksy kontratakuje, tworząc obraz nawiązujący do wieku Kinga. Na murze pojawia się zaciszne mieszczańskie wnętrze, wypełnione bibelotami, idealne dla emeryta „sztuki ulicznej”. Nowością jest ustawienie na brzegu kanału prawdziwego fotela, którego kontury zostały podkreślone białą farbą.
Zapanowała wizualna cisza. Nie było odzewu ze strony Robba. Prasa doniosła, że król londyńskiego graffiti miał wypadek i zrezygnował z dalszej działalności. Jednak ściana przy londyńskim kanale nadal żyje swoim własnym życiem. Banksy przejął się nową sytuacją i na murze pojawiło się dzieło, które można odczytać tylko w jeden sposób – jako hołd złożony niedawnemu przeciwnikowi.
Król wycofał się z działalności, ale powstała grupa jego kontynuatorów, nazywających się „Team Robbo”. W 2012 roku jej członkowie zrekonstruowali pierwowzór z 1985 roku, choć nawiązali także do kilkuletnich potyczek, które pozostawiły ślady na słynnej ścianie. Dzieło można oglądać do dziś.
Przypomnij, od czego zaczęła się potyczka londyńskich grafficiarzy.
Podzielcie się w klasie na dwie grupy i przygotujcie argumenty, które jednoznacznie będą wskazywały racje Robba (I grupa) i Banksy’ego (II grupa). Wasze uwagi uporządkujcie według zagadnień:
początek sporu,
zachowanie artysty wobec poczynań drugiej strony,
finał obrazowego pojedynku.
Ułóż w kolejności następujące wydarzenia z pojedynku Robba i Banksy’ego
- Grupa „Team Robbo” kontynuuje pracę swojego mistrza.
- Banksy składa hołd przeciwnikowi.
- Robbo wyśmiewa komercyjne prace Banksy’ego.
- Banksy łamie kodeks graficiarzy i zamalowuje pracę Robba.
- Pod koniec 2009 roku ktoś zamalowuje ścianę czarną farbą.
Graffiti dawniej i dziś
Graffiti nie jest „wynalazkiem” naszych czasów. Znakomite przykłady tego typu realizacji znaleziono na murach w Pompejach (z I w. n.e.). Są dowodem na to, że już na początku naszej ery podobne zabiegi wykorzystywano jako reklamę bądź manifestację poglądów politycznych.
Graffiti nie zawsze należy jedynie do świata artystów. Niekiedy może nabrać wymiaru znacznie szerszego i istotnego dla całego narodu. Dla Polaków jednymi z najbardziej znanych przykładów „sztuki ulicy” są znak Polski Walczącej, pochodzący z okresu II wojny światowej, oraz rysunek krasnala z lat 80. XX wieku. Pierwszy z nich był symbolem patriotyzmu, oporu i nadziei Polaków na wyzwolenie spod hitlerowskiej okupacji. Drugi stał się znakiem rozpoznawczym Pomarańczowej Alternatywy, happeningowego i opozycyjnego wobec ówczesnej władzy ruchu wywodzącego się z Wrocławia.
Graffiti dawniej i dziś
Przygotuj krótką informację o jednym z prezentowanych symboli oraz o ugrupowaniu, ruchu, organizacji, których stał się znakiem rozpoznawczym. W notatce nie powinno zabraknąć danych na temat:
autora projektu (jeśli to możliwe),
czasu powstania znaku,
symboliki znaku.
Moje logo
Zaprojektuj własny znak bądź graficzny podpis. Przed przystąpieniem do pracy przeczytaj poniższe pytania. Odpowiedzi na nie mogą być bowiem przydatne w poszukiwaniu najlepszego graficznego rozwiązania.
Co zamierzam oddać za pomocą graficznego znaku? Mój wygląd zewnętrzny, charakter, temperament, moją osobowość?
Czy zdecyduję się na graficzny podpis, jaki na przykład stworzył dla siebie Robbo, czy będę poszukiwać ujęcia za pomocą jednego znaku?
Jakie środki wyrazu będą najlepsze do zrealizowania mojego projektu?
Porozmawiajcie w klasie o swoich graficznych znakach. Który z nich najwięcej mówi o autorze pracy, łączy się bezpośrednio z jego wyglądem, sposobem bycia, charakterem?
Przypomnijcie inne sposoby komunikowania się bez słów.
W dyskusji wokół zadania 8 można odwołać się do wszystkich wcześniejszych ustaleń dotyczących różnych sposobów komunikowania się, omawianych w poszczególnych klasach podczas lekcji Spotkania ze sztuką, oraz wprowadzić nowe konteksty, na przykład różne systemy porozumiewania się zwierząt.
Zadaniowo
W parach wybierzcie jedną pracę Banksy’ego lub Robba i opiszcie ją. W waszej wypowiedzi powinny się znaleźć następujące informacje:
autor pracy i podstawowe informacje na jego temat,
określenie typu pracy (w odniesieniu do technik „sztuki ulicy”),
miejsce i czas (w przybliżeniu) powstania dzieła,
znaczenie dzieła w kontekście konfliktu między artystami,
podstawowy opis przedstawionego motywu, tematu, symbolu: rozplanowanie kompozycji na ścianie, wielość i charakter motywów, kolor lub jego brak,
wasza subiektywna opinia na temat stopnia trudności technicznej opisywanej pracy.