Droga do zawodu
Już wkrótce zaczniesz aktywnie poszukiwać pracy. Pracodawcy będą wymagali od ciebie przedstawienia życiorysu zawodowego, czyli CV (Curriculum Vitae, z łac. - bieg życia, przebieg życia), i listu motywacyjnego. CV powinno zawierać informacje dotyczące twojego wykształcenia i doświadczenia zawodowego.
List motywacyjny to forma autoprezentacji, w której wyjaśnisz, dlaczego:
poszukujesz pracy w konkretnej firmie i na konkretnym stanowisku;
nadajesz się do wykonywania tej właśnie pracy (przedstawisz swoje cechy i umiejętności).
Pamiętaj! CV i list motywacyjny muszą być napisane z zachowaniem reguł formalnych. Należy zastosować właściwe zwroty grzecznościowe, wyraźnie oznaczyć adresata, podać swoje dane personalne.
Przeczytaj zamieszczony tekst.
Wypisz umiejętności, zdobyte w trakcie dotychczasowej nauki, które mogą być niezbędne na rynku pracy.
Zastanów się,
jakie doświadczenia, działania, formy aktywności mógłbyś/mogłabyś wykazać w swoim CV już teraz;
które z twoich pozaszkolnych działań i zainteresowań mogą być w przyszłości przydatne w poszukiwaniu pracy;
dla jakich pracodawców mogą być atrakcyjne twoje cechy i prezentowane postawy.
zdefiniować pojęcie pracy i wskazać, jakie znaczenie ma praca dla współczesnego człowieka;
scharakteryzować zasady rynku pracy;
opisać, czym jest wynagrodzenie i od czego zależy wysokość wynagrodzeń.
wyjaśnić pojęcie zawodu;
charakteryzować, co to jest ścieżka edukacyjna;
wymieniać i móc (w przyszłości) zastosować zasady kreowania kariery zawodowej.
Zawód, czyli gdzie chciałbyś pracować
Często spotykamy się z pytaniem: kim chcesz zostać w przyszłości? W zależności od wieku osoby odpowiadającej te „marzenia” o zostaniu piłkarzem, strażakiem, policjantką czy pielęgniarką się zmieniają. A gdyby ktoś teraz zadał ci pytanie takiej treści? Czy zastanawiasz się nad tym, czym zajmować się w przyszłości? Warto poświęcić kilka chwil, aby dokonać właściwego wyboru.
Zawód to zbiór trwale wykonywanych czynności skierowanych na tworzenie dóbr bądź usług i stanowiący podstawowe źródło dochodów. Do wykonywania zawodu potrzebne są kwalifikacje zdobyte w wyniku kształcenia lub praktyki.
Wybór szkoły a przyszły zawód
Kluczem do podjęcia trafnej decyzji o wyborze szkoły ponadgimnazjalnej i - przyszłego - zawodu jest zawsze poznanie samego siebie, tzn. tego, co nas interesuje, jakie mamy zdolności, umiejętności czy cechy charakteru.
Taka decyzja nie powinna być podejmowana pochopnie. Wymaga namysłu i zastanowienia. Warto poradzić się nauczycieli, pedagoga szkolnego, doradcy zawodowego i przyjaciół. Ostatecznie jednak decyzję podejmiesz ty wraz ze swoimi rodzicami.
W podejmowaniu decyzji nie możesz kierować się wyborem dokonanym przez znajomych! Każdy wybiera według swoich potrzeb i preferencji.
Jako absolwent gimnazjum masz do wyboru: liceum ogólnokształcąceliceum ogólnokształcące, technikumtechnikum lub szkołę zawodowąszkołę zawodową.
Dla zainteresowanych
Planowanie ścieżki edukacyjno‑zawodowej
Jedną z najważniejszych decyzji człowieka jest wybór zawodu. Można szukać pomocy między innymi u rodziców, znajomych, doradcy zawodowego. Jednak ostateczna decyzja należy do ciebie. Decyzja samodzielna i dobrze przemyślana może zagwarantować satysfakcję z wykonywanej pracy oraz sukces zawodowy. Zawód wybrany nietrafnie prowadzi do zniechęcenia i niezadowolenia, a praca w nim staje się udręką. Wybranie właściwego zawodu warte jest więc poświęconego czasu i wysiłku.
Należy też pamiętać, że sytuacja na rynku pracy może się zmienić i zawód, który wydawał się gwarantować duże szanse na znalezienie pracy, może stać się tzw. zawodem nadwyżkowym.
Przez zawód nadwyżkowy należy rozumieć zawód, na który występuje na rynku pracy niższe zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie.
Zawód deficytowy to taki, na który występuje na rynku pracy wyższe zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie.
Informacji o takich zawodach można szukać na stronach internetowych Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej oraz urzędów pracy – dla poszczególnych regionów.
Tabela 1. Ranking 20 zawodów według deficytu podaży siły roboczej w I półroczu 2013 r.
Nazwa zawodu | Wskaźnik deficytu podaży siły roboczej |
Robotnik gospodarczy | -35 789 |
Technik prac biurowych | -11 800 |
Telemarketer | -3671 |
Przedstawiciel handlowy | -3416 |
Pracownik ochrony fizycznej bez licencji | -2904 |
Opiekun osoby starszej | -2445 |
Doradca klienta | -2092 |
Pracownik kancelaryjny | -2061 |
Pomoc kuchenna | -1964 |
Pracownik centrum obsługi telefonicznej (pracownik call center) | -1699 |
Pracownik ochrony fizycznej I stopnia | -1695 |
Spawacz metodą MAG | -1272 |
Agent ubezpieczeniowy | -1146 |
Asystent nauczyciela przedszkola | -1 076 |
Sekretarka | -1068 |
Doradca finansowy | -1028 |
Konserwator budynków | -1012 |
Sprzątaczka biurowa | -875 |
Pracownik przygotowujący posiłki typu fast food | -790 |
Opiekunka dziecięca | -789 |
Źródło: Opracowanie własne na podstawie załącznika nr 3 do sprawozdania o rynku pracy MPiPS‑01
Tabela 2. Ranking 20 zawodów według wskaźnika nadwyżki podaży siły roboczej (przewaga bezrobotnych nad wolnymi miejscami pracy) w I półroczu 2013 r.
Nazwa zawodu | Wskaźnik nadwyżki podaży siły roboczej |
Sprzedawca | 63 542 |
Ślusarz | 25 064 |
Technik ekonomista | 22 356 |
Murarz | 17 555 |
Technik mechanik | 15 990 |
Robotnik budowlany | 14 077 |
Krawiec | 13 481 |
Mechanik pojazdów samochodowych | 12 558 |
Kucharz | 11 166 |
Kucharz małej gastronomii | 10 252 |
Ekonomista | 9982 |
Stolarz | 9982 |
Piekarz | 8973 |
Fryzjer | 8643 |
Mechanik samochodów osobowych | 8332 |
Pedagog | 8269 |
Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym | 8232 |
Technik budownictwa | 7792 |
Technik żywienia i gospodarstwa domowego | 7529 |
Cukiernik | 7294 |
Źródło: jak w tab. 1.
Dla zainteresowanych
Planowanie własnej kariery zawodowej
Aby dokonać optymalnego wyboru, dobrze jest się zastanowić, czego się tak naprawdę chce. Planowanie kariery zawodowej odbywa się za pomocą ustalenia tego, czego oczekuje się od życia i pracy zawodowej. Praca, którą będziesz wykonywał/wykonywała w przyszłości, powinna być zgodna z możliwościami, potrzebami, dążeniami.
Możesz poznać interesujący cię zawód, pytając osoby wykonujące daną pracę, na czym rzeczywiście polegają czynności zawodowe, jakie trzeba mieć kwalifikacje, jakie są przeciwskazania zdrowotne do wykonywania tego zawodu. Możesz również poznać dany zawód dzięki pracy wolontaryjnej, wakacyjnej lub przez udział w warsztatach tematycznych. Warto też szukać informacji w prasie i u doradcy zawodowego.
Podstawowym warunkiem dobrego zaplanowania kariery zawodowej jest poznanie samego siebie. Poznanie siebie w aspekcie wyboru zawodu to analiza własnych zainteresowań, uzdolnień, temperamentu, cech charakteru oraz stanu zdrowia.
Dokonując wyboru zawodu, należy wziąć pod uwagę swoje trwałe i najsilniejsze zainteresowania. Trwałe zainteresowania to takie, które nie ulegają zmianom mimo upływu lat. Co świadczy o zainteresowaniach?
Oto pytania, które pomogą ci w ocenie własnych zainteresowań:
Jak spędzasz wolny czas? |
Jaki rodzaj książek lub czasopism najczęściej czytasz? |
Jakie programy telewizyjne oglądasz? |
Na jakie dodatkowe zajęcia uczęszczasz? |
Z jakiej dziedziny poszukujesz informacji (np. wypytujesz o nie fachowców)? |
Co naprawdę cię pasjonuje? |
Zdolności
Kolejnym krokiem przy wyborze zawodu jest analiza własnych zdolności. Zdolności są naturalną i wyuczoną umiejętnością wykonywania lepiej od innych pewnych czynności, zdobywania wiedzy. To zdolności decydują o niejednakowych rezultatach uczenia się i działania, przy jednakowej motywacji i przygotowaniu w porównywalnych warunkach.
Poziom zdolności zależy od wielu czynników:
wrodzonych,
wychowania (czy rodzina, środowisko wychowawcze sprzyja rozwojowi zdolności), - własnej aktywności (pracowitość, wytrwałość, praca nad sobą).
Do zdolności ogólnych zalicza się, m.in.: |
inteligencję |
spostrzegawczość |
wyobraźnię |
Do zdolności specjalnych należą, np.: |
matematyczne |
językowe |
literackie |
interpersonalne |
plastyczne |
muzyczne |
sportowe |
Zastanów się:
Które czynności wykonujesz szybko, dokładnie i poprawnie?
W jakich dziedzinach zdobywasz nagrody i wyróżnienia?
Z jakich przedmiotów w szkole z łatwością bez dużego nakładu pracy uzyskujesz najlepsze oceny?
Zastanów się, jakie posiadasz zdolności.
Wymień trzy uzdolnienia, które uważasz za najważniejsze, i podaj, w jakich zawodach mogą one być przydatne.
Temperament
Warto także zastanowić się nad własnym temperamentem. O ile zainteresowania mogą być zmienne, o tyle cechy temperamentu są dość trwałe.
Temperament - to charakterystyczna dla danej osoby i uwarunkowana biologicznie siła i szybkość reagowania. To nasze wewnętrzne życie emocjonalne, zmienność oraz ekspresja ruchów, gestów, mimiki. Temperament przejawia się nie tylko w emocjach, lecz też w innych procesach psychicznych, np. spostrzeganiu, myśleniu.
Podstawowymi cechami temperamentu są: siła, ruchliwość i równowaga.
Temperament może być wskazany przy zawodach wymagających wysiłku fizycznego i psychicznego, np. mechanik, budowlaniec, lekarz.
Przy małej sile temperamentu właściwszy może być zawód umożliwiający indywidualny rytm pracy oraz niewymagający wysiłku fizycznego i psychicznego.
Jeżeli lubisz spokój, ciszę, jesteś cierpliwy i staranny, to zastanów się nad wyborem zawodu, który nie wymaga częstych kontaktów z ludźmi, np. ekonomista, laborant, zegarmistrz.
Jeżeli natomiast jesteś osobą ruchliwą, lubisz zmiany i towarzystwo ludzi, wybierz zawód na przykład nauczyciela, dziennikarza, policjanta, fryzjera.
Jeżeli charakteryzujesz się dużą równowagą, możesz wybrać zawód wymagający dużej odpowiedzialności i częstych kontaktów z ludźmi, np. lekarz, pielęgniarka, sprzedawca.
Wybieramy przyszłą szkołę
Określiłeś/określiłaś już cel, jaki chcesz osiągnąć, tzn. zdobycie wybranego zawodu.
Czas się zastanowić, jak ten cel osiągnąć. A zatem:
a) Zbierz informacje o szkołach, kursach - potrzebne informacje możesz znaleźć, m.in. w: informatorach, lokalnej prasie, poradni psychologiczno‑pedagogicznej, urzędzie pracy, internecie.
b) Ustal istniejące możliwości - poszukując informacji o szkołach, kursach, odkryjesz różne drogi dojścia do wybranego zawodu. Wybierz te, które wydają ci się interesujące.
c) Dokonaj obiektywnej analizy faktów - przeanalizuj informacje o interesujących cię szkołach lub kursach (kryteria przyjęć, możliwości zdobycia dodatkowych umiejętności, języki obce, dojazd, koszty).
d) Podejmij decyzję - wybierz tę szkołę, która wydaje ci się najlepsza.
e) Działaj:
przygotuj się do egzaminów,
skompletuj i wypełnij dokumenty,
złóż podanie i dokumenty do wybranej szkoły.
Podsumowanie
Decyzja dotycząca wyboru zawodu jest jedną z ważniejszych w życiu człowieka. Jak podjąć ją świadomie i później nie żałować wyboru? Najważniejsze jest, aby wybrać zgodnie z tym, co nas interesuje i w czym się dobrze czujemy, ponieważ w dzisiejszych czasach praca to nie tylko sposób, w jaki zdobywamy środki na utrzymanie, ale też możliwość osobistego rozwoju i samorealizacji.
Celnie zostało to wyrażone przez chińskiego filozofa Konfucjusza: „Wybierz zawód, który kochasz – a już do końca życia nie będziesz musiał pracować”.
Konfucjusz – chiński filozof, urodził się w 551 r. p.n.e., zmarł w 479 r. p.n.e. Nie pozostawił pism, jego nauczanie zebrano w księdze Dialogi konfucjańskie. Głównym tematem rozważań były: codzienne życie ludzi i stabilność społeczeństwa.
Zastanów się, jakie zawody są najbliższe twoim zainteresowaniom i zdolnościom.
Wyjaśnij, co oznaczają powiedzenia: „budować karierę zawodową” oraz „piąć się po szczeblach kariery zawodowej”. Podaj przykłady.
Jakie są podstawowe wymagania pracodawców?
umiejętność dostrzegania problemów w perspektywie przyszłości organizacji oraz ich kreatywnego rozwiązywania, dobre rozumienie instrukcji, poleceń, procedur, gruntowna wiedza zawodowa, wysokie kompetencje interpersonalne i brak konfliktowości, umiejętność pracy w grupie, szerokie kompetencje dodatkowe umożliwiające rotację na stanowiskach pracy, dyspozycyjność, mobilność, elastyczność, szeroka wiedza ogólna, gotowość do dokształcania się zgodnego z potrzebami firmy, znajomość języków obcych, gotowość do poświęceń na rzecz firmy i zachowania lojalności, umiejętność dostrzegania problemów „tu i teraz” oraz ich szybkiego i skutecznego rozwiązywania, umiejętności w zakresie mentoringu i coachingu, znajomość obsługi komputera i ewentualnie nowoczesnego sprzętu biurowego, prawo jazdy, umiejętności organizatorskie, odpowiedzialność, rzetelność, terminowość
| W ZAKRESIE WIEDZY | |
|---|---|
| W ZAKRESIE ZACHOWANIA | |
| W ZAKRESIE OSOBOWOŚCI | |
| W ZAKRESIE DYSCYPLINY PRACY |
Wpisz nazwy zawodów – na podstawie Klasyfikacji Zawodów i Specjalności.
- Planuje i wykonuje prace związane z uprawą drzew i krzewów owocowych oraz roślin jagodowych w celu uzyskania owoców na sprzedaż.
- Podejmuje działania profilaktyczne dla zapobiegania, leczenia lub zmniejszenia objawów zarówno chorób somatycznych, jak i psychicznych. Stosuje leczenie czynnościowe i fizykalne. Klasyfikuje pacjentów do leczenia fizjoterapeutycznego.
- Uprawia zawodowo sztukę aktorską, grając role w przedstawieniach teatralnych (teatr dramatyczny, lalek, pantomima), estradowych, w filmie, radiu i telewizji.
- Wykonuje czynności związane z przygotowaniem, przechowywaniem i dystrybucją produktów leczniczych i wyrobów medycznych; kontroluje poprawność recept lekarskich; prowadzi dokumentację obrotu lekami; udziela informacji o lekach; organizuje pracę w aptece oraz podejmuje działania na rzecz promocji zdrowia i zapobiegania następstwom nieprawidłowego stosowania leków.
- Pokrywa i naprawia dachy różnymi materiałami dekarskimi.
- ........ pokładowy - prowadzi obsługę nawigacyjną i eksploatacyjną statku; przygotowuje i nadzoruje prace przeładunkowe; organizuje i nadzoruje pracę podległej mu załogi zgodnie z wymogami przepisów międzynarodowych, krajowych, instrukcji armatora i dobrej praktyki morskiej.
- Prowadzi i rozstrzyga sprawy sądowe, wymierza sprawiedliwość bezstronnie według swego sumienia (przekonania) i zgodnie z przepisami prawa (z reguły z udziałem ławników albo sędziów zawodowych).
- Zajmuje się przygotowywaniem i prezentowaniem materiałów w środkach masowego przekazu.
- Opracowuje programy funkcjonalno-przestrzenne i projekty planów budowy, rozbudowy i modernizacji obiektów budowlanych lub ich części wraz z przyległym terenem; pełni kontrolę nad realizacją projektowanych obiektów w ramach nadzoru autorskiego i budowlanego.
- Odpowiada za prowadzenie operacji finansowych zgodnie z obowiązującymi zasadami rachunkowości; zajmuje się księgowaniem dokumentów oraz sprawdzaniem poprawności rachunkowej przygotowywanych deklaracji podatkowych i sprawozdań.
- Prowadzi badania i opracowuje analizy dotyczące teorii polityki, systemów politycznych, historii polityki i myśli politycznej, stosunków międzynarodowych, instytucji i organizacji politycznych, postaw i zachowań społecznych w odniesieniu do decyzji politycznych i instytucji władzy; na różne sposoby udostępnia uzyskaną wiedzę, która może stanowić podstawę do podejmowania decyzji i działań w sferze polityki wewnętrznej i zagranicznej.
- Wykonuje dzieła muzyczne, kierując zespołem muzyków instrumentalistów, wokalistów, tancerzy; posługuje się konwencjonalną techniką gestów w celu przekazania koncepcji interpretacyjnej wykonywanej kompozycji.
- Przygotowuje prognozy pogody; prowadzi badania, opracowuje i doskonali modele teoretyczne i metody pomiarów, odnoszące się do składu, struktury i dynamiki atmosfery, w powiązaniu z oddziaływaniem podłoża, a szczególnie hydrosfery i szeroko rozumianego środowiska naturalnego człowieka.
- Wykonuje samodzielnie w punktach usługowych lub wzorcowniach modelowych prace polegające na konstruowaniu i szyciu odzieży.
- Opracowuje oraz przygotowuje rozmaite diety dla ludzi zdrowych i chorych; prowadzi działalność oświatową w zakresie prawidłowego żywienia.
| 1 | ||||||||||||||||||||
| 2 | ||||||||||||||||||||
| 3 | ||||||||||||||||||||
| 4 | ||||||||||||||||||||
| 5 | ||||||||||||||||||||
| 6 | ||||||||||||||||||||
| 7 | ||||||||||||||||||||
| 8 | ||||||||||||||||||||
| 9 | ||||||||||||||||||||
| 10 | ||||||||||||||||||||
| 11 | ||||||||||||||||||||
| 12 | ||||||||||||||||||||
| 13 | ||||||||||||||||||||
| 14 | ||||||||||||||||||||
| 15 |
Literatura
A. Filipczyk, A. Soliwoda,Poradnik dla osób wybierających zawód
Polecane linki
Klasyfikacja zawodów i specjalności
Zadanie: projekt edukacyjny
Pracując w grupach, poszukajcie informacji na temat bezrobocia w:
waszej miejscowości,
waszym województwie,
Polsce,
Europie.
Czy w ostatnich miesiącach bezrobocie rosło, czy malało? Co jest przyczyną tego bezrobocia? Zastanówcie się też, jakie zawody warto wykonywać obecnie, a jakie w przyszłości.
Zasady realizacji:
praca grupowa,
czas trwania: 4‑5 tygodni,
forma dowolna.