R1OKmEZ47FyPp
Czarno‑biały rysunek przedstawia pejzaż cmentarny nocą. Na pierwszym planie po prawej stronie widzimy duszę matki, w bladoszarym całunie która trzyma za rękę dziecko. Za nimi snują się kolejne dusze w bladoszarych całunach. Postacie są rozmyte. Po lewej stronie widoczna jest postać mężczyzny, który wznosi ręce ku górze. Ma na sobie czapkę, kożuch sięgający do kolan i wysokie, ocieplane buty. Obok niego wznoszą się dwa wysokie krzyże. Kolejne mniejsze i większe rozsiane są pośród wysokich drzew.

Adam Mickiewicz Dziady cz.II

Noc dziadów
Źródło: wikimedia.org, domena publiczna.

Warto wiedzieć!

dramat
Definicja: dramat

- jeden z gatunków literackich obejmujący utwory przeznaczone do wystawiania na scenie

Ważne!

Wyznaczniki dramatu:

R1SFyjRf5XPsA1
Fotografia afiszu teatralnego z napisami: Teatr Miejski w Krakowie, przedstawienie popularne "Dziady" Adama Mickiewicza sceny dramatyczne. Afisz zawiera informacje o aktorach i poszczególnych scenach, w których grają: I. Cmentarz wiejski na Litwie; II. Opustoszała kaplica cmentarna; III Izba w mieszkaniu księdza na plebanii; IV. Cela w klasztorze przerobionym na więzienie stanu; V. Sypilania senatora; VI. Sala przedpokojowa w mieszkaniui senatora; VII. Cmentarz wiejski na Litwie. Rzecz dzieje się na Litwie między rokiem 1820‑1824. Nowe Dekoracje. Nowe kostiumy. Nowe efekty świetlne. Początek o godzinie 7 i 1/2 - koniec o godzinie 11. Ceny miejsc zniżone. Dotyczy przedstawienia 14 maja 1902.
Dziady, afisz teatralny, Kraków 1902
Źródło: a. nn., domena publiczna.

  • utwór podzielony jest na akty i sceny,

  • wydarzenia tworzą wyrazistą akcję,

  • tekst składa się z monologów i dialogów - tekst główny,

  • tekst główny uzupełniony jest tekstem pobocznym tzw. didaskaliami.

„Dziady” cz. I. II. III i IV Adama Mickiewicza to przykład tak zwanego dramatu romantycznegodramat romantycznydramatu romantycznego, który łączy w sobie elementy lirycznelirykaliryczne, epickieepikaepickie i dramatycznedramat romantycznydramatyczne, różne gatunki literackie, np. pieśń, bajkę, opowiadanie czy monolog, jak również partie muzyczne i efekty plastyczne.

dramat romantyczny
RVy3YQRIlFXwn
Ilustracja przedstawia mężczyznę otoczonego przez ludzi w białych szatach symbolizujących ptaki. Znajdują się oni po lewej stronie ilustracji. Wyciągają ku niemu ręce. Mają potargane włosy i wytrzeszczone szeroko oczy. Mężczyzna unosi ręce. Zwraca się on do innego mężczyzny i tłumu uczestników zgromadzenia, którzy stoją po prawej stronie ilustracji. Są wśród nich dwaj mężczyźni, młody chłopak, dwie małe dziewczynki w chustach na głowie i fartuchach oraz ubrana na ciemno kobieta z chustą na głowie. Obaj mężczyźni unoszą ręce. Nad postaciami widoczny jest napis: Adam Mickiewicz "Dziady"; pod spodem napis: Widmo: dzieci! Nie znacież mię dzieci? Przypatrzcież się tylko z bliska, Przypomnijcie tylko sobie - Ja nieboszczyk, pan wasz, dzieci!
Pocztówka ze spektaklu Dziady Adama Mickiewicza w inscenizacji Stanisława Wyspiańskiego
Źródło: Józef Sebald, 1904, domena publiczna.
R1DM2jFo3Uiq7
Ćwiczenie 1
Zadanie interaktywne polega na zaznaczeniu kilku prawidłowych odpowiedzi dotyczących budowy dramatu.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
liryka
epika
dramat
R4n9wldD1oahB
Ilustracja przedstawia mężczyznę zwracającego się do pasterki. Wskazuje on palcem swoje serce. Wokół znajduje się mężczyzna z brodą i kilkoro uczestników obrzędu w wiejskich strojach: z lewej strony kobieta w ciemnej suknni z czarną chustą na głowie, obok niej dwóch mężczyzn - jeden w kurtce, spodniach, sznurowanych butach, w dłuższych ciemnych włosach; drugi w koszuli, na którą ma narzucowny płaszcz; ma długą siwą brodę i włosy. Za nim kryje się młody chłopak, który trzyma go za rękę. Za mężczyzną po prawej stronie, który wskazuje ręką pierś, znajdują się dwie dziewczynki w chustkach na głowie i fartuchach oraz mężczyzna z wąsami w kurtce. Nad postaciami napis: Adam Mickiewicz Dziady; pod postaciami: Guślarz: dziatki patrzajcie dla Boga Wszak to zapada podłoga I blade widmo powstaje...pokazał ręką na sercu.
Pocztówka ze spektaklu Dziady Adama Mickiewicza w inscenizacji Stanisława Wyspiańskiego
Źródło: Józef Sebald, 1904, domena publiczna.
Polecenie 1

Wraz z koleżankami i kolegami z klasy przygotuj inscenizację II części Dziadów . Zaaranżuj przedstawienie w scenerii współczesnej. Możesz użyć współczesnych rekwizytów, kostiumów, muzyki itp.

RLJ6BcXt9vfrR
Polecenie 2
RGXiPlaGONsTC
Zaprojektuj afisz teatralny zawiadamiający o planowanej premierze klasowego przedstawienia "Dziady" cz. II Adama Mickiewicza. Możesz skorzystać z poniższego szkicownika.
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.
Polecenie 2

Opisz, jak wyobrażasz sobie ilustrację przedstawiającą obrzęd dziadów.

R1Km9Ld8iv17g
(Uzupełnij).

Sprawdź, czy umiesz!

1
Polecenie 3

Napisz zaproszenie do wybranej osoby na szkolną inscenizację II części Dziadów.

uzupełnij treść
R5D5jiynhMxPE1
Zadanie interaktywne. Słowa klucze: dramat romantyczny, wizyjność, fantastyka, groza, rytuał, ludowa tradycja, synkretyzm religijny.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 2

Zaproponuj własną kolejność słów kluczy do tego tematu. Możesz kierować się tym, co cię zaciekawiło, poruszyło, zaskoczyło itp. Przygotuj krótkie uzasadnienie swojej propozycji.

Proponowane słowa klucze: dramat, zjawy, fantastyka, groza, rytuał, ludowa tradycja.

RSD98dUvA2zBq
Miejsce na notatkę

Słownik

liryka
liryka

jeden z trzech rodzajów literackich, obejmujący utwory, które wyrażają wewnętrzne przeżycia i emocje przekazywane za pomocą charakterystycznego języka, przeważnie w formie wierszowanej

epika
epika

jeden z trzech rodzajów literackich, obejmujący utwory pisane prozą lub wierszem, w których narrator opowiada o otoczeniu i losach bohaterów

dramat
dramat

rodzaj literacki obejmujący utwory przeznaczone do wystawiania na scenie

dramat romantyczny
dramat romantyczny

gatunek literacki, który  powstał w okresie romantyzmu;   charakteryzował się on między innymi  różnorodnością rodzajową (łączył w sobie elementy liryczne, dramatyczne i epickie), a także różnorodnością gatunkową (tego typu dramaty zawierały np. bajki, pieśni itp.); w dramacie romantycznym postacie, elementy realistyczne i fantastyczne występowały obok siebie jako równorzędne składniki utworu

"Ciemno wszędzie, głucho wszędzie, /Co to będzie, co to będzie?"
Konteksty